Kosmetyki przeciw starzeniu się skóry - co zawierają?

Niestety, wraz z postępującym starzeniem się organizmu, a także pod wpływem niekorzystnych czynników zewnętrznych następuje zakłócenie tej równowagi.

Steroidy

Surowce te stanowią ważną grupę substancji, pełniących różnorodne funkcje i szeroko rozpowszechnionych zarówno w świecie roślin, jak i zwierząt. Są one istotnymi składnikami utrzymania stanu równowagi dynamicznej, tzw. homeostazy, w trakcie której zachodzą określone procesy biologiczne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego, w tym również skóry.

Sterole

Ważnymi przedstawicielami steroidów są sterole. W klasyfikacji wyróżniamy trzy podstawowe grupy surowców. Pierwszą z nich stanowią związki pochodzenia zwierzęcego, czyli zoosterole, których najważniejszym przedstawicielem jest cholesterol. Należą do niej także lanosterol, cholestanol, koprostanol.

Drugi segment steroli to związki pochodzenia roślinnego, tak zwane fitosterole, reprezentowane przez: b-sitosterol, stigmasterol, kampesterol, brassikasterol. Ostatnią grupę naturalnych steroli tworzą komponenty wyodrębniane z grzybów, znane jako mykosterole, spośród których na szczególną uwagę zasługuje ergosterol. Coraz częściej pojawia się również czwarta, szczególnie chętnie wykorzystywana w farmacji, klasa syntetycznych steroidów, niemających swoich odpowiedników w naturze.

Zarówno cholesterol, jak też fitosterole powstają w żywych organizmach z lanosterolu, będącego kluczowym związkiem w biosyntezie steroidów. Sam lanosterol pozyskiwany jest w wyniku cyklizacji występującego w przyrodzie skwalenu, naturalnego węglowodoru zaliczanego do grupy związków izoprenoidowych. 

Cholesterol

Głównym, a jednocześnie najbardziej rozpowszechnionym, przedstawicielem steroli pochodzenia zwierzęcego jest cholesterol.
Jest to składnik znany głównie ze świata zwierząt, można go jednak znaleźć także wśród roślin. Występujący w jego cząsteczce system połączonych pierścieni powoduje, że układ ten jest bardziej sztywny niż innych lipidów.

Z kosmetycznego punktu widzenia ważne jest, że związek ten stanowi również jeden z elementów unikalnego spoiwa, wypełniającego przestrzenie międzykomórkowe warstwy rogowej. Obniża on tzw. współczynnik TEWL (Transepidermal water loss), dzięki czemu ogranicza w naturalny sposób ucieczkę wody, zabezpieczając skórę przed nadmiernym wysuszeniem. Obecność wszystkich wymienionych składników tworzy strukturę ciekłych kryształów, która decyduje o zatrzymaniu wody w skórze, a więc o prawidłowym jej nawilżaniu.

Główne źródło pozyskiwania cholesterolu do celów przemysłowych stanowi tłuszcz wełny owczej oraz inne tłuszcze zwierzęce. Analogiczne właściwości do cholesterolu wykazuje drugi składnik tłuszczopotu wełny owczej  – lanosterol, który dość często pojawia się w recepturach preparatów kosmetycznych.

Fitosterole

Ważną grupę steroli stanowią także układy pochodzenia roślinnego tzw. fitosterole. Związki te charakteryzują się budową bardzo zbliżoną do cholesterolu.

W przeciwieństwie jednak do cholesterolu komponenty te mogą być syntetyzowane tylko przez organizmy roślinne. Związki te są obecne w kiełkach pszenicy, zbożach, orzechach, warzywach strączkowych, np. w soi.

Fitosterole w preparatach kosmetycznych pełnią szczególną rolę. Oprócz działania charakterystycznego dla cholesterolu przypisuje im się takie właściwości, jak: zdolność stymulowania syntezy kolagenu, głównego białka podporowego skóry. Ograniczają one także funkcjonowanie elastazy, enzymu odgrywającego istotną rolę w rozkładzie struktur drugiego, ważnego dla funkcjonowania skóry składnika, czyli elastyny. Wykazują one przy tym silny efekt przeciwzapalny, przyspieszają regenerację i gojenie naskórka, łagodzą rumień (różnego pochodzenia), np. posłoneczny czy tzw. pieluszkowy. Charakteryzuje je również działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybowe, przeciwnowotworowe.

Glikozydy sterydowe

Ważną grupę układów steroidowych stanowią sterole związane z cukrami, tzw. glikozydy sterydowe, które są syntetyzowane głównie w korzeniach i kłączach roślin. Glikozydowymi składnikami roślin są m.in. saponiny, które mają właściwości zbliżone do stosowanych w kosmetyce surfaktantów. Podobnie jak mydła mają one zdolność oczyszczania, tworzenia piany, są stabilizatorami emulsji.