Szczepionka rekombinowana przeciwko półpaścowi obniża ryzyko demencji

Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Oksfordzkiego sugeruje, że szczepienie przeciwko półpaścowi może również korzystnie wpływać na obniżenie ryzyka wystąpienia demencji. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „Nature Medicine”.

1. Szczepionka przeciwko półpaścowi – szansa na opóźnienie demencji?
2. Szczegóły badania
3. Czy półpasiec jest groźny dla zdrowia?

Szczepionka przeciwko półpaścowi – szansa na opóźnienie demencji?

Dotychczasowe badania sugerowały, że żywa szczepionka przeciwko półpaścowi (zawierająca osłabione, czyli atenuowane, drobnoustroje zmodyfikowane w taki sposób, że nie są w stanie wywołać pełnoobjawowej choroby) może chronić przed demencją.

Istniejące dane były jednak ograniczone i nie odnosiły się do szczepionki rekombinowanej (w której wykorzystuje się technologię inżynierii genetycznej do wprowadzenia określonych genów patogenu do komórek gospodarza takich jak drożdże lub komórki ssaków), obecnie stosowanej w Stanach Zjednoczonych i krajach europejskich.

Naukowcom z University of Oxford w Wielkiej Brytanii udało się wykazać, że szczepionka przeciwko półpaścowi przygotowana metodą rekombinacji również może korzystnie wpływać na pamięć. Badacze odkryli, że jej przyjęcie wiąże się ze znacznym zmniejszeniem liczby diagnoz demencji w ciągu sześciu lat od podania. Związek między szczepieniem a obniżeniem ryzyka otępienia był nieco silniejszy u kobiet niż u mężczyzn.

Szczegóły badania

Brytyjscy naukowcy wykorzystali elektroniczną dokumentację medyczną ponad stu tysięcy pacjentów z USA w wieku średnio 71 lat zaszczepionych szczepionką rekombinowaną (w okresie od listopada 2017 r. do października 2020 r.) i sprawdzili, jak często diagnozowano u nich demencję. Wyniki porównali z taką samą liczbą osób, które otrzymały szczepionkę żywą (w okresie od października 2014 r. do września 2017 r.). Mediana czasu obserwacji wynosiła 6 lat.

U pacjentów, którym podano rekombinowaną szczepionkę przeciwko półpaścowi, stwierdzono niższe ryzyko wystąpienia demencji w ciągu kolejnych sześciu lat w porównaniu z osobami zaszczepionymi żywą szczepionką. Oznacza to o 17% dłuższy czas do postawienia diagnozy lub 164 dodatkowe dni bez rozpoznania otępienia. Odkrycie to wymaga przeprowadzenia randomizowanych badań kontrolowanych na dużą skalę, aby potwierdzić możliwe dalsze korzyści szczepionki.

Czy półpasiec jest groźny dla zdrowia?

Półpasiec  jest chorobą wywoływaną przez wirusa Varicella Zoster (VZV) – tego samego, który powoduje ospę wietrzną. Po przebytej „wiatrówce” wirus pozostaje uśpiony w zwojach nerwowych, może więc uaktywnić się wiele lat później i wywołać półpasiec. Choroba zazwyczaj zaczyna się od ostrego bólu wzdłuż dotkniętego nerwu, a następnie pojawia się charakterystyczna wysypka pęcherzykowa.

Najczęstszym powikłaniem półpaśca jest neuralgia popółpaścowa, która pojawia się u około 10-20% chorych. Charakteryzuje się ona przewlekłym, bardzo silnym bólem neuropatycznym, występującym po jednej stronie ciała – zakażenie może obejmować nerwy czuciowe tułowia, kończyn lub nerwy czaszkowe. Ból może utrzymywać się przez miesiące, a nawet lata po ustąpieniu wysypki, może mieć charakter stały bądź napadowy. Często towarzyszą mu zaburzenia czucia o typie alodynii (ból w odpowiedzi na bodźce niebólowe, np. dotyk), nadwrażliwość bólowa na bodźce mechaniczne i termiczne, zaburzenia snu i spadek aktywności.