Obniża się wiek pierwszej miesiączki u dziewczynek – jakie może mieć to konsekwencje dla zdrowia?
Badanie opublikowane niedawno w „JAMA Network Open” pokazuje, że wiek wystąpienia u dziewczynek pierwszej miesiączki (menarche) obniżył się do niespełna 12 lat. Jest to niepokojące, ponieważ kobiety, u których pierwsza menstruacja wystąpiła przedwcześnie, mają zwiększone ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia, cukrzycę typu 2 czy raka piersi.
- Pierwsza miesiączka przed 12. rokiem życia
- Dlaczego wiek pierwszej miesiączki się obniża?
- Skutki dla zdrowia dziewczynek
Pierwsza miesiączka przed 12. rokiem życia
Menstruacja jest istotnym wskaźnikiem zdrowia dziewcząt i kobiet. Wiek wystąpienia pierwszego i ostatniego okresu, regularność, długość oraz charakter miesiączek mogą dostarczać cennych informacji o ogólnym stanie zdrowia. Najnowsze badanie przeprowadzone przez naukowców z Harvard T.H. Chan School of Public Health w Bostonie w Stanach Zjednoczonych pokazało, że w ciągu ostatnich dziesięcioleci obniżył się wiek pojawienia się pierwszej menstruacji (menarche) u dziewczynek. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „JAMA Network Open”.
W badaniu wzięło udział 71 341 kobiet. Ich dane pochodziły z aplikacji Apple Women's Health Study, opracowanej we współpracy z firmą Apple i National Institute of Environmental Health Sciences, służącej do monitorowania cyklu. Po przeanalizowaniu zebranych informacji okazało się, że w ciągu ostatnich 55 lat wiek pierwszej miesiączki dziewczynek ze Stanów Zjednoczonych spadł z 12,5 roku w przypadku osób urodzonych w latach 1950–1969 do 11,9 lat u kobiet, które urodziły się w latach 2000–2005. Wydłużył się także czas od wystąpienia pierwszego okresu do chwili, gdy cykle stają się regularne.
Dlaczego wiek pierwszej miesiączki się obniża?
Na wiek wystąpienia pierwszej miesiączki wpływa wiele czynników. Mogą być one związane z masą ciała, dietą, aktywnością fizyczną, poziomem stresu, a także z narażeniem na chemikalia czy zanieczyszczenie powietrza. Jedną z najczęstszych przyczyn obniżania się wieku menarche jest otyłość u dzieci. Nadmierna masa ciała wpływa bowiem na poziomy hormonów, w tym leptyny, insuliny i estrogenów, które mogą z kolei przyspieszać dojrzewanie płciowe.
Kolejnym problemem jest przewlekły stres podnoszący poziom kortyzolu. Hormon stresu może zakłócać funkcjonowanie osi podwzgórze-przysadka-gonady (HPA), która jest kluczowa dla regulacji produkcji hormonów płciowych, w tym estrogenów. Prawdopodobnie pewną rolę odgrywają również substancje chemiczne zaburzające funkcjonowanie układu hormonalnego takie jak ftalany występujące m.in. w kosmetykach.
Skutki dla zdrowia dziewczynek
Wiek pojawienia się pierwszej miesiączki ma znaczenie dla zdrowia kobiety w przyszłości. Badania wykazały, że zarówno wczesne, jak i późne wystąpienie menarche może wiązać się z różnymi zagrożeniami zdrowotnymi. Rozmaite analizy pokazują na przykład, że dziewczęta, u których pierwszy okres pojawił się przed 13. rokiem życia, mają zwiększone ryzyko nadciśnienia, chorób serca i udarów w późniejszym życiu. Wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki jest też związane z większym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2 oraz zespołu metabolicznego.
Naukowcy twierdzą, że aby obniżyć prawdopodobieństwo przedwczesnej menarche rodzice powinni zadbać o zapewnienie dzieciom zdrowej, dobrze zbilansowanej diety. Ważna jest także regularna aktywność fizyczna oraz odpowiednia ilość snu i w miarę możliwości redukcja nadmiernego stresu.