Sensor do pomiaru cukru – monitorowanie glikemii. Działanie, refundacja systemu ciągłego CGM
Cukrzyca jest jedną z najczęstszych chorób cywilizacyjnych, na którą w Polsce choruje ponad 3 mln osób, z czego około 25% nie jest tego świadomych. W leczeniu tego schorzenia oraz w zapobieganiu występowania powikłań narządowych niezwykle istotne jest utrzymywanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Dzięki nowoczesnym technologiom w postaci systemów do ciągłego monitorowania glikemii mamy szansę na lepszą kontrolę choroby, a co za tym idzie – na opóźnienie rozwoju powikłań narządowych cukrzycy. Niestety należy pamiętać, że sensory są stosunkowo drogie, a ich zakup podlega refundacji przez Narodowy Fundusz Zdrowia jedynie w konkretnych wskazaniach.
- Stała kontrola poziomu cukru – sensor dla cukrzyków
- Jak działa sensor do pomiaru cukru?
- Refundacja sensorów dla cukrzyków
Metody leczenia cukrzycy są różne w zależności od jej konkretnego podtypu, ale przyświeca im jeden i ten sam cel – utrzymać poziom stężenia glukozy we krwi jak najbardziej podobny do fizjologicznego. W szczególności u pacjentów z cukrzycą typu I oraz wieloletnią cukrzycą innych typów jest to nie lada wyzwanie, dlatego z pomocą przychodzą nam nowoczesne technologie w postaci sensorów do pomiaru glikemii.
Stała kontrola poziomu cukru – sensor dla cukrzyków
Sensory do monitorowania poziomu cukru zastępują tradycyjne pomiary glikemii przy pomocy glukometru, który wymaga wielokrotnego ukłucia opuszka palca. Nowoczesne urządzenia zapewniają bezbolesną możliwość oceny glikemii w każdym momencie dnia. Są one rewolucją dla pacjentów długotrwale chorujących na cukrzycę.
W znaczący sposób poprawiają komfort życia pacjentów. Umożliwiają ciągłe monitorowanie glikemii w trakcie doby, a co za tym idzie – indywidualne dostosowanie dawki insuliny zgodnie z bieżącym poziomem cukru. Zapobiega to nadmiernym wahaniom poziomu glukozy we krwi (hipoglikemii, hiperglikemii), a także prowadzi do lepszej kontroli cukrzycy i opóźnienia rozwoju powikłań wielonarządowych.
Jak działa sensor do pomiaru cukru?
Systemy monitorowania glikemii składają się z sensora i odbiornika, a w większości przypadków również z nadajnika. Sensory przezskórne pacjenci aplikują samodzielnie co 1-2 tygodnie w zależności od systemu. Drugą możliwością jest założenie sensora podskórnego aplikowanego przez lekarza na okres 6 miesięcy. Zadaniem sensorów jest ciągły pomiar stężenia glukozy w płynie śródtkankowym.
System monitorowania glikemii metodą skanowania (FGM)
Istnieją dwa rodzaje systemów ciągłego monitorowania glikemii. Pierwszy z nich to system monitorowania glikemii metodą skanowania (FGM, ang. flash glucose monitoring). FGM nie generuje i nie przesyła do odbiornika pacjenta (zazwyczaj telefonu komórkowego z kompatybilną aplikacją) informacji w sposób automatyczny. W celu odczytu aktualnej wartości glukozy należy przyłożyć smartfon do sensora zlokalizowanego najczęściej na ramieniu. Taką czynność można powtarzać dowolną ilość razy w trakcie doby.
Na wyświetlaczu telefonu po zeskanowaniu pojawiają się informacje o aktualnym stężeniu glukozy oraz trendzie, czyli kierunku i szybkości zmian stężenia glukozy. Po wcześniejszym zaprogramowaniu można także ustalić próg poziomu glukozy, przy którym urządzenie podniesie alarm w trakcie skanowania.
Monitorowanie glikemii w czasie rzeczywistym (CGM)
Drugą grupą są systemy monitorowania glikemii w czasie rzeczywistym (rt-CGM, ang. real-time continuous glucose monitoring). CGM dzięki obecności nadajnika w sposób aktywny przesyła informacje do odbiornika, np. smartfona czy zegarka. Dzięki temu nie tylko pozwala kontrolować stężenie glukozy 24 godziny na dobę, ale także może automatycznie alarmować o trendach, np. zbliżającej się hipo- czy hiperglikemii. Taka informacja pomaga pacjentom z wyprzedzeniem spożyć dodatkową dawkę węglowodanów w przypadku zbliżającej się hipoglikemii bądź zastosować korekcyjną dawkę insuliny przy hiperglikemii.
Refundacja sensorów dla cukrzyków
Niestety pomimo wielu zalet stosowania systemów ciągłego monitorowania glikemii refundacja tego typu urządzeń możliwa jest jedynie w niektórych grupach pacjentów. Najwięcej wskazań do refundacji mają systemy monitorowania glikemii metodą skanowania (FGM).
1. Dorośli z cukrzycą typu 1 albo 3, albo z innymi typami cukrzycy wymagający co najmniej 3 wstrzyknięć insuliny na dobę (intensywna insulinoterapia) – NFZ refunduje 80%, 20% dopłaca pacjent. Dodatkowo maksymalna liczba czytników podlegająca refundacji to 3 sztuki/miesiąc, max. 13 sztuk/6 miesięcy. W celu kontynuacji zlecenia po 6 miesiącach muszą być spełnione konkretne warunki:
|
2. Pacjenci pediatryczni od 4 do 18 roku życia z cukrzycą typu 1 lub typu 3, kobiety w okresie ciąży i połogu chore na cukrzycę, dorośli z hiperinsulinizmem wrodzonym lub glikogenozą – NFZ refunduje 70%, 30% dopłaca pacjent. Liczba czujników objęta refundacją do 3 sztuk/miesiąc. W celu kontynuacji leczenia średnia miesięczna liczba przepisanych pasków do oznaczania glukozy ma być nie większa niż 50 sztuk w okresie do 6 miesięcy poprzedzającym wystawienie kolejnego zlecenia, z wyłączeniem miesiąca, w którym nastąpiła realizacja pierwszego zlecenia. Przy braku spełnienia warunków kontynuacji zlecenia ponowne zlecenie może być wystawione po upływie 1 miesiąca. |
3. Dorośli z cukrzycą typu 1 albo 3 albo z innymi typami cukrzycy mający orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności ze względu na stan wzroku wymagający insulinoterapii – NFZ refunduje 80%, 20% dopłaca pacjent. Warunki refundacji i kontynuacji leczenia jak w podpunkcie 2. |
W Polsce dostępna jest także refundacja dla systemów monitorowania glikemii w czasie rzeczywistym.
1. Pacjenci <26 roku życia chorzy na cukrzycę typu 1 lub 3 wymagający intensywnej insulinoterapii z nieświadomością hipoglikemii (brak objawów prodromalnych hipoglikemii, wykluczenie hipoglikemii poalkoholowej) – refundacja w zależności od systemu od 3 do 5 sztuk/miesiąc. W celu kontynuacji leczenia średnia miesięczna liczba przepisanych pasków do oznaczania glukozy ma być nie większa niż 50 sztuk (dotyczy sensorów wymienianych co 10 dni) albo 100 sztuk (dotyczy sensorów wymienianych co 6 lub 7 bądź 14 dni) w okresie do 6 miesięcy poprzedzającym wystawienie kolejnego zlecenia, z wyłączeniem miesiąca, w którym nastąpiła realizacja pierwszego zlecenia. Przy braku spełnienia warunków kontynuacji zlecenia ponowne zlecenie może być wystawione po upływie 1 miesiąca. |
2. Pacjenci >26 roku życia chorzy na cukrzycę typu 1 lub 3 wymagający intensywnej insulinoterapii z nieświadomością hipoglikemii – refundacja do 5 sztuk raz na miesiąc. W celu kontynuacji leczenia średnia miesięczna liczba przepisanych pasków do oznaczania glukozy ma być nie większa niż 100 sztuk w okresie do 6 miesięcy poprzedzającym wystawienie kolejnego zlecenia, z wyłączeniem miesiąca, w którym nastąpiła realizacja pierwszego zlecenia. Przy braku spełnienia warunków kontynuacji zlecenia ponowne zlecenie może być wystawione po upływie 3 miesięcy. |
3. Pacjenci >18 roku życia chorzy na cukrzycę typu 1 lub 3 wymagający intensywnej insulinoterapii z nieświadomością hipoglikemii – refundacja 1 sztuka/6 miesięcy. W celu kontynuacji leczenia średnia miesięczna liczba przepisanych pasków do oznaczania glukozy ma być nie większa niż 400 sztuk w okresie do 6 miesięcy poprzedzającym wystawienie kolejnego zlecenia, z wyłączeniem miesiąca, w którym nastąpiła realizacja pierwszego zlecenia. Przy braku spełnienia warunków kontynuacji zlecenia ponowne zlecenie może być wystawione po upływie 1 miesiąca (18-26 r.ż.) albo 3 miesięcy (>26 r.ż.). |
W przypadku większości rt-CGM refundacja NFZ wynosi 70%, a dopłata pacjenta 30%.
Przeczytaj także: Pompa insulinowa – wskazania, działanie, refundacja
Kto może wystawić zlecenie na refundowane systemy ciągłego pomiaru glikemii?
Zarówno FGM, jak i rt-CGM mogą być przepisane przez szeroki zakres specjalistów, np. chorób wewnętrznych, endokrynologii, diabetologii, medycyny rodzinnej czy ginekologii i położnictwa, jednak dokładne omówienie i wybranie spersonalizowanej terapii powinno być przeprowadzone przez lekarza prowadzącego leczenie cukrzycy u danego pacjenta.
Cukrzyca to choroba metaboliczna, charakteryzująca się podwyższonym stężeniem cukru we krwi (hiperglikemią). Wśród pacjentów dominuje typ II cukrzycy, w którego rozwoju istotną rolę pełnią czynniki środowiskowe, takie jak otyłość brzuszna, mała aktywność fizyczna czy nadmiar tkanki tłuszczowej. Typ I, znacznie rzadszy, jest chorobą autoimmunologiczną, w wyniku której dochodzi do powstawania przeciwciał atakujących komórki trzustki wytwarzające insulinę – hormon odpowiadający za obniżenie stężenia glukozy we krwi. Najrzadszy typ III związany jest z konkretnymi mutacjami genetycznymi, zespołami genetycznymi czy lekami mogącymi wywoływać tę chorobę. Oddzielną kategorię tworzą również cukrzyca ciążowa i cukrzyca w ciąży, czyli hiperglikemia, która po raz pierwszy została stwierdzona w okresie ciąży. |