Nietrzymanie moczu u seniora - starsza pani z pieluchomajtkami
Natalia Bień

Nietrzymanie moczu u seniorów – przyczyny, leczenie

Nietrzymanie moczu, znane także jako inkontynencja, to powszechny problem zdrowotny, który może znacząco wpływać na jakość życia osób dotkniętych tym schorzeniem, zwłaszcza osób starszych. Jest to stan, w którym osoba traci kontrolę nad oddawaniem moczu, co może prowadzić do mimowolnego wydalania moczu. Istnieje wiele przyczyn nietrzymania moczu, a ich zrozumienie jest kluczowe dla właściwego poradzenia sobie z tym problemem.

  1. Fizjologia procesu oddawania moczu
  2. Przyczyny nietrzymania moczu u seniorów
  3. Klasyfikacja nietrzymania moczu u seniorów
  4. Z kim należy skonsultować pierwsze objawy nietrzymania moczu?
  5. Leczenie nietrzymania moczu

Nietrzymanie moczu (NTM) to mimowolne, niezależne od świadomej decyzji danej osoby, oddawanie moczu (mikcja) prowadzące do częściowego lub całkowitego opróżniania pęcherza moczowego. Przewlekle na to schorzenie choruje pomiędzy 17% a 60% populacji, przy czym znacznie częściej występuje ono u kobiet. Ocenia się, że na nietrzymanie moczu cierpi połowa kobiet i jedna trzecia mężczyzn powyżej 80. roku życia. Warto również podkreślić, że w rzeczywistości liczba chorych z tym schorzeniem może być znacznie większa, ponieważ duża część pacjentów traktuje swoje dolegliwości jako wstydliwe i nie zgłasza się z nimi do lekarza.

Fizjologia procesu oddawania moczu

Oddawanie moczu jest fizjologicznie złożonym procesem zależnym od naszej woli. Mocz produkowany jest przez nerki, skąd spływa do znajdującego się w miednicy pęcherza moczowego i stopniowo go wypełnia. Kiedy pęcherz jest pełny, do mózgu dociera impuls nerwowy odbierany przez nas jako parcie świadczące o potrzebie oddania moczu. W wyniku relaksacji mięśni dna miednicy oraz skurczu mięśnia wypieracza pęcherza moczowego dochodzi do wycieku moczu przez cewkę moczową na zewnątrz (mikcja). W fizjologicznym procesie mikcji niezwykle istotna jest prawidłowa praca mięśni dna miednicy, jak również sprawna komunikacja neuronalna.

Przyczyny nietrzymania moczu u seniorów

Zaburzenia fizjologicznej równowagi na którymkolwiek z wymienionych powyżej poziomów mogą prowadzić do przewlekłego nietrzymania moczu. Najczęściej związane są one z osłabieniem mięśni dna miednicy, którego ryzyko wystąpienia u kobiet znacznie rośnie w związku z liczbą przebytych ciąż i porodów siłami natury. Dodatkowo istotnym czynnikiem jest wiek, gdyż z biegiem lat mięśnie samoistnie ulegają osłabieniu, co utrudnia prawidłową kontrolę nad wydalaniem moczu.

NA NIETRZYMANIE MOCZU

PIELUCHOMAJTKI NA DZIEŃ

PIELUCHOMAJTKI NA NOC

Nadwaga i otyłość również niekorzystnie wpływają na pracę mięśni. Istotną grupę przyczyn stanowią także zaburzenia przewodnictwa nerwowego, które mogą być wywołane przez choroby neurologiczne, urazy rdzenia kręgowego czy cukrzycę, w której przebiegu bardzo często dochodzi do uszkodzenia włókien nerwowych. Do innych przyczyn zaliczamy również przyjmowanie niektórych leków (głównie diuretycznych, psychotropowych, działających przeciwestrogenowo czy antagonistów receptorów α-adrenergicznych), przewlekłe zaparcia, długotrwały kaszel, menopauzę czy przebyte operacje ginekologiczne (usunięcie macicy).

U mężczyzn bardzo częstą przyczyną nietrzymania moczu są choroby prostaty (powiększona prostata, nowotwory) oraz chirurgiczne operacje w obrębie tego narządu (np. usunięcie prostaty). NTM może być również powikłaniem miejscowej radioterapii nowotworów zlokalizowanych w miednicy, np. prostaty czy raka macicy.

Nietrzymanie moczu może mieć także podłoże psychologiczne i społeczne. U osób starszych często występuje lęk związany z utratą kontroli nad własnym ciałem, co może prowadzić do unikania aktywności społecznej i izolacji. Depresja również często współwystępuje z nietrzymaniem moczu, co dodatkowo pogłębia problem i utrudnia leczenie.

Klasyfikacja nietrzymania moczu u seniorów

Najczęściej wyróżniamy 3 główne typy przewlekłego nietrzymania moczu:

  • Wysiłkowe nietrzymanie moczu – wyciek moczu podczas wysiłku fizycznego, kichania, kaszlu. Stanowi około 49% wszystkich przypadków NTM.
  • Naglące nietrzymanie moczu – wyciek moczu poprzedzony uczuciem parcia naglącego (nagłej, niemożliwej do opanowania potrzeby oddania moczu). Na tę postać zapada około 22% osób z NTM.
  • Mieszane nietrzymanie moczu – wyciek moczu związany z parciem naglącym oraz wysiłkiem, kichaniem, kaszlem. Stanowi około 29% wszystkich przypadków NTM.

Nietrzymanie moczu może mieć również charakter przemijający u osoby, która świadomie kontroluje opróżnianie pęcherza. Jego przyczyną może być: zapalenie pęcherza, niektóre leki (np. moczopędne lub rozluźniające mięśnie), napoje alkoholowe i zawierające kofeinę (działają moczopędnie) czy niekiedy napoje z owoców cytrusowych (u niektórych osób podrażniają pęcherz moczowy).

Powiązane produkty

Z kim należy skonsultować pierwsze objawy nietrzymania moczu?

Po pierwsze nie należy się bać wizyty u lekarza i przedstawienia mu swoich dolegliwości. Dla wielu osób jest to bardzo wstydliwy temat, przez co często rezygnują z konsultacji ze specjalistą, odbierając sobie przy tym szansę na możliwość redukcji objawów inkontynencji oraz – co najważniejsze – na poprawę jakości życia. Na samym początku najlepiej skonsultować się ze swoim lekarzem rodzinnym, który pokieruje dalej do odpowiedniego specjalisty celem diagnostyki problemu oraz wdrożenia odpowiedniego sposobu leczenia. Tym specjalistą może być urolog, ginekolog (dla kobiet) lub geriatra (dla osób w wieku 60+).

Leczenie nietrzymania moczu

Zazwyczaj schorzenie to wymaga holistycznego podejścia, uwzględniającego zarówno czynniki fizyczne, jak i psychospołeczne. Istnieje wiele metod leczenia, które mogą być stosowane z powodzeniem, a wybór odpowiedniej zależy głównie od pierwotnej przyczyny NTM. Jedną z najczęściej stosowanych w leczeniu metod jest terapia behawioralna, która obejmuje naukę kontroli pęcherza, ćwiczenia mięśni dna miednicy oraz techniki oddychania. Bardzo przydatna staje się tu pomoc fizjoterapeuty uroginekologicznego, który pomaga dobrać odpowiednie ćwiczenia mięśni dna miednicy (tzw. ćwiczenia mięśni Kegla) oraz wskazuje, jak w prawidłowy sposób je wykonywać.

Jeżeli trening pęcherza okazał się jednak niedostatecznie skuteczny, należy rozważyć włączenie farmakoterapii  m.in. fezoterodyną, oksybutyniną, solifenacyną czy trospium. Warto zaznaczyć, że leki te mogą mieć różne działania niepożądane i muszą być stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza i pod jego kontrolą.

W cięższych przypadkach, kiedy inne metody zawiodą, rozważa się także interwencje chirurgiczne. Do najskuteczniejszych metod chirurgicznego leczenia nietrzymania moczu należą tzw. zabiegi podwieszenia szyi pęcherza moczowego oraz operacje pętlowe, natomiast poprawa po zabiegach wstrzykiwania substancji w okolice cewki moczowej może być przejściowa.

Niezależnie od typu nietrzymania moczu korzystne efekty daje także zmiana stylu życia polegająca na zmniejszeniu (lub zaprzestaniu) spożycia alkoholu i kofeiny, redukcji masy ciała w przypadku nadwagi i otyłości, ograniczeniu spożycia płynów w sytuacjach, gdy chce się uniknąć lub ograniczyć problemy z mimowolnym wypływem moczu (np. przed spotkaniem towarzyskim czy przed snem).

Sprawdź ofertę pieluchomajtek na DOZ.pl
U osób starszych, które nie współpracują, mają przeciwwskazania do podaży wyżej wymienionych leków czy nie kwalifikują się do operacji chirurgicznych przydatne bywają pieluchomajtki lub specjalistyczna bielizna chłonna. Częste wizyty w toalecie są dla seniorów szczególnie dokuczliwe głównie przez ograniczoną mobilność, dlatego powyższe metody stanowią dla nich pewną alternatywę.

Ważne jest, aby osoby starsze z nietrzymaniem moczu nie bagatelizowały tej dolegliwości i szukały pomocy medycznej. Wielu pacjentów nie szuka jej z powodu wstydu lub lęku przed diagnozą, co może prowadzić jedynie do pogorszenia problemu. Z właściwą opieką medyczną i odpowiednim leczeniem osoby starsze mogą poprawić jakość swojego życia i odzyskać kontrolę nad swoim pęcherzem.

  1. S. Bender i in., Nietrzymanie moczu, [online] https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/010/928/original/Strony_od_MpD_2011_06-10.pdf?1468415452 [dostęp: 08.05.2024].
  2. P. Dębiński, T. Niezgoda, Klasyfikacja nietrzymania moczu i sposoby leczenia, [online] http://www.przeglad-urologiczny.pl/artykul.php?2708 [dostęp: 08.05.2024].
  3. Co warto wiedzieć o nietrzymaniu moczu, [online] https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/co-warto-wiedziec-o-nietrzymaniu-moczu [dostęp: 08.05.2024].

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Nietrzymanie moczu po porodzie

    Problem z nietrzymaniem moczu po porodzie? Sprawdź, jak możesz temu przeciwdziałać i pozbądź się krępującej dolegliwości. 

  • Nietrzymanie moczu. Jak możesz pomóc swojemu mężczyźnie?

    Dlaczego twój niegdyś pewny siebie i towarzyski mężczyzna nagle zmienił się nie do poznania? Porzucił aktywny tryb życia, nerwowo reaguje na propozycje wspólnych wyjść i wyjazdów, a twoje pytania o przyczyny zbywa milczeniem lub wymówkami. Obserwuj uważnie jego zachowania. Być może twój partner cierpi z powodu nietrzymania moczu. Wspólnie możecie sprawić, by wszystko znów było jak dawniej.

  • Jaki jest prawidłowy kolor moczu?

    Oddawanie moczu jest naturalną potrzebą, którą realizujemy kilka razy dziennie. Kolor moczu może być także wyznacznikiem stanu naszego zdrowia, rodzaju spożywanych leków oraz składu naszej diety. Co więc może oznaczać zmiana jego barwy?

  • Ból przy oddawaniu moczu – o czym świadczy?

    Ból odczuwany przy oddawaniu moczu to niepokojąca sytuacja, która może mieć źródło w różnorodnych schorzeniach i przypadłościach. Dodatkowo odmienne mogą być przyczyny bólu u każdej z płci. Warto zatem znać katalog chorób, które mogą skrywać się za bólem przy oddawaniu moczu – zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.

  • Moczenie nocne – przyczyny i leczenie enurezy u dzieci

    Moczenie nocne to niekontrolowane, nieświadome oddawanie moczu podczas snu przez dziecko, które nabyło już umiejętność korzystania z nocnika bądź z toalety. Umiejętność kontroli czynności pęcherza dziecko powinno osiągnąć do ukończenia 5. roku życia – jeśli po tym czasie w dalszym ciągu występuje problem moczenia nocnego, warto udać się do lekarza, który określi przyczynę problemu oraz zaproponuje odpowiednią metodę leczenia.

  • Parcie na mocz – co może oznaczać parcie na pęcherz?

    Parcie na mocz może oznaczać stan zapalny pęcherza, ciążę bądź być wynikiem przyjmowania leków moczopędnych. Co powoduje bolesne parcie na pęcherz moczowy? Co robić, gdy je odczuwamy? Które z domowych sposobów pomogą je złagodzić? Podpowiadamy. 

  • Nykturia – czym jest? Przyczyny i leczenie oddawania moczu w nocy

    Nykturia (oddawanie moczu w nocy), choć często jest wynikiem spożywania nadmiernej ilość płynów przed snem, może być także objawem chorób m.in. układu krążenia, cukrzycy czy moczówki prostej. Jak wygląda diagnostyka nokturii? Dowiedz się, jak przebiega leczenie oddawania moczu w porze nocnej. 

  • Częste oddawanie moczu (częstomocz) – przyczyny, leczenie

    Częstomocz jest przykrym schorzeniem dotykającym zarówno mężczyzn, jak i kobiety najczęściej w podeszłym wieku, ale zdarzają się także przypadki dzieci i młodych dorosłych borykających się z tą dolegliwością. Częstomocz może się pojawić m.in. przy chorobach ginekologicznych, urologicznych, nefrologicznych, psychicznych czy nawet onkologicznych. Przez to, że wiąże się z przymusem patologicznie częstego oddawania moczu, może stać się udręką dla pacjentów i mieć negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie chorego w społeczeństwie. Mimo że nie zawsze jest oznaką poważnej choroby, to warto zwrócić się o pomoc do specjalisty, który pomoże rozwiązać ten problem.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

logo Telemedi

Usługę zdalnej konsultacji z lekarzem świadczy Telemedi.
Regulamin świadczenia usługi dostępny jest tutaj.