Aplazja szpiku kostnego – objawy, przyczyny, leczenie

1. Aplazja szpiku kostnego – objawy. Co to jest aplazja szpiku kostnego?
2. Aplazja szpiku kostnego – przyczyny
3. Aplazja szpiku kostnego – objawy
4. Aplazja szpiku kostnego – leczenie

Komórki macierzyste to wyjątkowy rodzaj jednostek, które coraz częściej wykorzystywane są w leczeniu poważnych chorób. Jest to związane z ich unikalną cechą, jaką jest zdolność różnicowania (przeobrażania się) w dowolny rodzaj komórki. Niestety zaburzenia komórek macierzystych mogą prowadzić do wielu poważnych schorzeń, w tym do stosunkowo rzadko występującej aplazji szpiku kostnego. Jak wygląda jej przebieg? Czy można ją skutecznie leczyć?

Aplazja szpiku kostnego – objawy. Co to jest aplazja szpiku kostnego?

Aplazja szpiku kostnego po raz pierwszy pojawiła się w literaturze medycznej w 1888 roku za sprawą P. Ehrlicha. Wówczas jednak nie rozumiano dokładnego przebiegu tej groźnej choroby. Uważna obserwacja pacjentów pozwoliła odkryć tajemnice schorzenia, jednak zajęło to wiele dziesięcioleci.

Co to jest aplazja szpiku kostnego? W przebiegu choroby obserwuje się zanik utkania szpikowego, co związane jest z zanikiem wszystkich komórek krwi bądź też z upośledzeniem ich funkcji. Skutkiem takich zmian jest dynamiczny rozwój leukopenii, granulocytopenii, małopłytkowości i niedokrwistości. Ubytek komórek krwi zastępowany jest tkanką łączną lub tłuszczową.

Aplazja dzieli się na wrodzoną (postać pierwotna) i nabytą (postać wtórna), a także na przewlekłą i ostrą. Poważniejsze przypadki o bardzo ostrym przebiegu mogą zakończyć się śmiercią.

Aplazja szpiku kostnego – przyczyny

Na rozwój aplazji szpiku kostnego może mieć wpływ wiele czynników. W przypadku postaci wrodzonej są to czynniki genetyczne. Czasami lekarze nie są w stanie określić, co dokładnie było przyczyną rozwoju schorzenia. U jednych chorych aplazja będzie przebiegała praktycznie bezobjawowo, a u innych będzie dawała objawy, które utrudniają codzienne funkcjonowanie.

Na podstawie wyników badań naukowych udało się ustalić, że najczęstsze przyczyny rozwoju aplazji szpiku kostnego to:

• bezpośredni kontakt ze środkami owadobójczymi i chwastobójczymi – w większości przypadków objawy anemii znikają po zaprzestaniu działania bodźca,
• długotrwałe przyjmowanie niektórych leków, w tym preparatów na reumatoidalne zapalenie stawów, a także antybiotyków,
• zakażenia wirusowe (np. HIV, herpes wirusy),
• choroby o podłożu autoimmunologicznym,
• radioterapia lub chemioterapia,
• niektóre choroby krwi, np. zespół mielodysplastyczny,
• zaburzenia tkanki łącznej,
• ekspozycja na benzen.

Aplazja szpiku kostnego – objawy

Objawy aplazji szpiku kostnego wynikają przede wszystkim ze spadku ilości (lub jakości) elementów morfotycznych krwi. Na ogół nasilają się one wraz z pogłębieniem deficytu komórkowego.

Objawy aplazji szpiku kostnego to:

• duszności,
• ogólne osłabienie organizmu,
• bóle i zawroty głowy,
• większa podatność na infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze,
• posocznica,
• ropne zmiany skórne,
• krwawienia z błon śluzowych (lub wydłużenie procesów krzepnięcia),
• omdlenia,
• owrzodzenia jamy ustnej.

Aplazja szpiku kostnego – leczenie

Leczenie aplazji szpiku kostnego uzależnione jest od konkretnego przypadku, a lekarz, dobierając terapię, musi uwzględnić wiele czynników, w tym np. występowanie chorób współistniejących. Leczenie może mieć charakter wspomagający lub przyczynowy. W tym pierwszym przypadku najczęściej wykorzystuje się leki immunosupresyjne w połączeniu z innymi substancjami, np. globulinę z kortykosteroidami lub chemioterapią. Dobre rezultaty daje także podanie pacjentowi koncentratu czerwonych krwinek czy też czynników wzrostu.

Niestety leczenie aplazji szpiku kostnego nie jest skuteczne u wszystkich pacjentów. Niektórzy z nich wykazują dużą oporność na działanie substancji aktywnych.

Kluczowe jest wdrożenie szybkiego postępowania u chorych z ostrymi objawami aplazji szpiku kostnego. Brak leczenia może skutkować rozwinięciem się sepsy lub innego poważnego zakażenia, a w skrajnych przypadkach możliwy jest również rozwój nowotworu.