Gigantyzm - bardzo wysoki mężczyzna
Natalia Bień

Gigantyzm – objawy, przyczyny, leczenie

Czy gigantyzm to choroba? Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca, gdyż gigantyzm to rzadkie schorzenie związane zazwyczaj z nadmierną produkcją hormonu wzrostu przez organizm w okresie dzieciństwa i dojrzewania. Objawia się nienaturalnie wysokim wzrostem i dysproporcją w budowie ciała. Co hamuje wzrost? Jakie leczenie powinniśmy zastosować?

Co to znaczy gigantyzm?

Gigantyzm to rzadka choroba występująca wśród dzieci i młodzieży, która charakteryzuje się nadmiernym, nienaturalnie wysokim wzrostem i dysproporcją w budowie ciała w postaci wydłużonych kończyn i nieproporcjonalnie małej głowy. Pierwsze objawy schorzenia mogą się pojawić już w dzieciństwie lub we wczesnej młodości, kiedy nie doszło jeszcze do zrośnięcia nasad kości i skostnienia chrząstek wzrostowych. Wyróżniamy dwa typy gigantyzmu:

  • gigantyzm przysadkowy – wywołany przez nadmierną produkcję hormonu przez przysadkę mózgową,
  • gigantyzm eunuchoidalny – wywołany przez niedobór hormonów płciowych.

Jaki hormon wywołuje gigantyzm?

Schorzenie jest wywoływane przez nadmiar hormonu wzrostu (GH) w organizmie. Produkowany jest on przez komórki somatotropowe przedniego płata przysadki mózgowej w odpowiedzi na stymulacje produkcji GH przez somatoliberynę (GHRH) wydzielaną przez podwzgórze. Podwzgórze wydziela również somatostatynę, która wpływa hamująco na wydzielanie hormonu wzrostu przez przysadkę. Wysokie stężenia hormonu wzrostu hamują zwrotnie wydzielanie somatoliberyny przez podwzgórze oraz pobudzają produkcję somatostatyny w podwzgórzu. Do funkcji hormonu wzrostu (GH) zaliczymy wpływ na syntezę białek, wzrost masy mięśniowej, wzrost tkanek miękkich i kości oraz regulację poziomu wapnia, fosforu i magnezu w organizmie.

Powiązane produkty

Gigantyzm – przyczyny

W większości przypadków choroba ta jest wywołana przez gruczolaka przysadki, czyli niegroźnego guza przedniego płata przysadki mózgowej. Powstaje on w wyniku mutacji komórek somatotropowych i ich nadmiernego wzrostu. Komórki guza wydzielają niekontrolowaną, nadmierną ilość hormonu wzrostu (GH), co prowadzi do powstania zaburzeń rozwoju kości w organizmie dziecka. Tempo wzrostu jest znacznie szybsze niż anatomiczna i fizjologiczna norma dla wieku. Do innych przyczyn gigantyzmu zaliczamy rzadkie zespoły genetyczne, takie jak np. zespół Marfana, zespół McCune’a-Albrighta, zespół mnogich nowotworów gruczołów dokrewnych typu 1 (MEN1) czy zespół Klinefeltera.

Jakie są objawy gigantyzmu?

Głównym objawem choroby jest duży przyrost masy ciała i zawyżony wzrost w porównaniu z rówieśnikami. Nagły przyrost ciała występuje zazwyczaj w wieku 9-15 lat. Dzieci wyróżniają się szybkim tempem wzrostu i osiągają wzrost powyżej 2 m u chłopców i powyżej 1,9 m u dziewczynek. Daje się zauważyć nieproporcjonalne powiększenie dłoni i stóp oraz zmiany w rysach twarzy. Dodatkowo osoby wysokie często się garbią, co może prowadzić do powstania licznych wad postawy i problemów z kręgosłupem. Chorzy cierpią na silne bóle kręgosłupa, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym i piersiowym, oraz bóle stawów kolanowych, biodrowych i ramiennych.

Następuje również powiększenie organów wewnętrznych. Mogą występować także zaburzenia neurologiczne i psychiczne pod postacią problemów z koordynacją ruchową, zaburzeń koncentracji, osłabienia pamięci czy zaburzeń snu.

W gigantyzmie eunuchoidalnym powyższym objawom towarzyszy opóźnione dojrzewanie płciowe, pierwotny brak miesiączki czy niepłodność.

Gigantyzm – skutki

Nieleczony gigantyzm prowadzi do dystrofii mięśnia sercowego, a co za tym idzie – do niewydolności serca, a także nadczynności tarczycy, cukrzycy czy nadciśnienia. Częstym objawem choroby są również zaburzenia widzenia wynikające z ucisku gruczolaka na nerw wzrokowy. Gigantyzm u dzieci często ma niekorzystny wpływ na ich zdrowie psychiczne, powodując problemy psychologiczne związane z akceptacją przez rówieśników. Chorzy mogą być izolowani przez inne dzieci, co może skutkować problemami z nawiązywaniem kontaktu ze zdrowymi rówieśnikami.

Sprawdź witaminy na mocne kości na DOZ.pl

Akromegalia a gigantyzm

Są to dwie zależne od wieku wariacje tych samych procesów patofizjologicznych: hiperplazji i nadczynności komórek somatotropowych wydzielających nadmierną ilość hormonu wzrostu (GH).

Jaka jest zatem różnica między gigantyzmem a akromegalią? Objawy gigantyzmu są efektem nadmiernego wydzielania hormonu wzrostu (GH) u dzieci i młodzieży, u których nie doszło jeszcze do zrośnięcia się nasad kości długich. Z kolei w przypadku akromegalii obserwowany nadmiar wydzielania hormonu wzrostu występuje po okresie zrośnięcia się nasad kości długich, czyli u osób starszych – mniej więcej po 25 roku życia. W akromegalii dochodzi do przerostu organów wewnętrznych oraz kości, gdyż kości nie mogą już wzrastać na długość, a jedynie na szerokość. Obserwuje się powiększenie twarzoczaszki, przerost żuchwy, rąk, stóp, tkanek miękkich, kości oraz narządów wewnętrznych.

Leczenie gigantyzmu

Lekarz pierwszego kontaktu w trakcie badań kontrolnych porównuje wzrost dziecka z normami dla wieku i płci zawartymi na siatkach centylowych. Jeśli zauważy nieprawidłowe proporcje ciała, zbyt wczesne lub opóźnione dojrzewanie, może zalecić wizytę u endokrynologa. Endokrynolog zazwyczaj oznacza poziom hormonu wzrostu (GH) oraz insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1) we krwi. W przypadku stwierdzenia zbyt wczesnego dojrzewania lekarz może zlecić również badanie hormonów płciowych oraz produkowanych przez nadnercza. Jeśli zachodzi podejrzenie gruczolaka przysadki, wykonuje się diagnostykę obrazową za pomocą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego, aby potwierdzić jego istnienie, wielkość i lokalizację. Na podstawie zebranych informacji z wywiadu oraz badań dodatkowych ustala się odpowiednią metodę terapeutyczną.

Leczenie chirurgiczne polega na usunięciu gruczolaka przysadki, co powoduje normalizację poziomu hormonu wzrostu (GH). Im mniejszy guz, tym większa szansa całkowitego powrotu do zdrowia. Z kolei im większy guz – tym bardziej wzrasta ryzyko powikłań pooperacyjnych oraz trwałych uszkodzeń wzroku i struktur mózgowia. Metoda ta prowadzi do całkowitego wyleczenia pacjenta.

W przypadku gruczolaka przysadki można też zastosować zachowawczą terapię farmakologiczną. Polega ona na podaniu w postaci wstrzyknięć podskórnych analogów somatostatyny (oktreotyd, lanreotyd), które hamują produkcję hormonu wzrostu (GH). Jeżeli podanie analogów nie powoduje poprawy, dołącza się leki dopaminergiczne (np. kabergolinę). Podaje się również hormony płciowe w celu przyspieszenia zamknięcia stref wzrostu kości. W zależności od przyczyny choroby dostosowuje się długość i wybór odpowiedniej terapii.

  1. W. Zgliczyński, Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu akromegalii, [online] https://www.czytelniamedyczna.pl/2803,postpy-w-rozpoznawaniu-i-leczeniu-akromegalii.html [dostęp: 16.05.2023].
  2. A. Lewiński i in., Współdziałanie lekarza POZ i endokrynologa w zakresie diagnostyki i leczenia endokrynopatii u dzieci, [online] https://ptmr.info.pl/wp-content/uploads/2020/09/Wspoldzialanie-lekarza-POZ-i-endokrynologa-w-zakresie-diagnostyki-i-leczenia-endokrynopatii-u-dzieci-2019.pdf [dostęp: 16.05.2023].

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zatrucie pokarmowe – jak sobie pomóc? Co jeść i pić?

    Zatrucie pokarmowe i wynikające z niego objawy potrafią być bardzo uciążliwe i mogą przysporzyć wielu niedogodności. Z tego względu warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Ile trwa zatrucie pokarmowe oraz jak mu zapobiegać?

  • Kaszel palacza – objawy, co na niego stosować?

    Kaszel palacza powstaje w wyniku podrażnienia górnych dróg oddechowych przez substancje zawarte w dymie tytoniowym. Nikotynizm prowadzi do szeregu zmian zachodzących w drzewie oskrzelowym, które są reakcją na przewlekłą ekspozycję układu oddechowego na substancje toksyczne. Samo palenie jest również czynnikiem ryzyka rozwoju innych chorób takich jak nowotwory układu oddechowego czy przewlekła obturacyjna choroba płuc.

  • Wszawica łonowa – jak z nią walczyć?

    Wszawicą (łac. Pediculosis) nazywamy zmiany skórne wywołane przez stawonogi – wszy ludzkie. Wyróżniamy wszawicę głowową, odzieżową i łonową. O ile głowowa dotyczy przede wszystkim dzieci (zarażenie ma miejsce w szkole i innych placówkach edukacyjnych), o tyle odmiana łonowa spotykana jest wśród dorosłych i występuje w okolicach intymnych. Charakteryzuje ją uporczywy świąd skóry, który występuje między innymi w okolicach wzgórka łonowego.

  • Choroby tropikalne – objawy, diagnostyka, szczepienia

    Choroby tropikalne pochodzą z rejonów charakteryzujących się klimatem sprzyjającym rozwojowi drobnych organizmów, czyli ciepłym i wilgotnym. W takich warunkach łatwo namnażają się zarówno chorobotwórcze bakterie, jak i wirusy. Szerzenie się chorób tropikalnych jest szczególnie łatwe w krajach o niskim poziomie higieny i słabych warunkach socjoekonomicznych. Przed wyjazdem warto sprawdzić, jakie choroby występują w rejonie świata, do którego się wybieramy.

  • Narkolepsja – czym jest? Objawy, przyczyny

    Narkolepsja dotyka głównie ludzi młodych między 15 a 20 r.ż oraz 30 a 35 życia, a napady snu w ciągu dnia z reguły występują pod wpływem silnych emocji: radości, lęku czy stresu. Leczeniem zajmują się psychiatrzy lub neurolodzy i polega ono głównie na łagodzeniu objawów. Wielu specjalistów twierdzi, że narkolepsja często jest błędnie diagnozowana przez fakt, że w obecnych czasach duża część zdrowego społeczeństwa skarży się na nadmierną senność w ciągu dnia – stąd wielkie znaczenie ma dogłębna diagnostyka i uświadamianie społeczeństwa na temat tego, co to jest narkolepsja.

  • Depresja poporodowa – skąd się bierze? Jak sobie z nią radzić?

    Powitanie na świecie nowego członka rodziny wiąże się nie tylko z radością, ale i nowymi, dotąd nieznanymi obowiązkami, które mogą wywołać stres, przeciążenie oraz wiele innych negatywnych emocji. Szacuje się, że depresja poporodowa dotyka od 5 do 25 proc. kobiet na całym świecie. Co to jest depresja poporodowa? Jakie są jej przyczyny i jak ją leczyć?

  • Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – objawy, przyczyny, leczenie

    DNA organizmów żywych – choć wspaniale zaprojektowane – jest bardzo podatne na działanie mutagennych czynników zewnętrznych. Narażenie na różnorodne substancje chemiczne (np. benzen), metale ciężkie, nawozy sztuczne, dym tytoniowy, promieniowanie jonizujące i fale X używane w radioterapii znacząco zwiększa ryzyko uszkodzenia materiału genetycznego i zachorowania na nowotwór. W obecnych czasach unikanie czynników mutagennych jest praktycznie niemożliwe, toteż odsetek chorych na zespoły mielodysplastyczne i inne choroby nowotworowe będzie niestety coraz większy.

  • Pacjenci z migreną przewlekłą skorzystają z nowoczesnej terapii

    Dzięki staraniom, które poczyniło Polskie Towarzystwo Bólów Głowy, pacjenci uzyskali dostęp do nowoczesnej terapii migreny przewlekłej z wykorzystaniem m.in. botoxu (toksyny botulinowej) i dwóch przeciwciał monoklonalnych (erenumab i fremanezumab). Leczenie tymi preparatami będzie refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, aby wziąć udział w programie?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij