Objawy chorób serca u dzieci

Choroby serca dotykają nie tylko osób starszych, ale również dzieci, w tym także te, które jeszcze się nie urodziły, a ich wadę udało się zdiagnozować jeszcze w życiu płodowym. Etiopatogeneza tych schorzeń nie do końca jest znana, jednak może mieć związek z infekcjami oraz chorobami ciężarnej. Najczęściej w ich terapii stosuje się leczenie operacyjne.

Najczęstsze choroby serca u dzieci

Choroby serca u dzieci najczęściej są wadami wrodzonymi. Oznacza to, że rozwijają się w życiu płodowym, czyli noworodek przychodzi na świat z taką wadą. Niektóre schorzenia serca udaje się zdiagnozować w badaniach prenatalnych, inne zaś dają objawy dopiero w okresie noworodkowym, niemowlęcym, a niekiedy także i w późniejszym okresie życia. Wady wrodzone serca są nieprawidłowościami w budowie tego narządu. Mogą objawiać się nieprawidłowym umiejscowieniem serca (np. po prawej stronie, co nazywane jest dekstrokardią) oraz naczyń żylnych i tętniczych w klatce piersiowej.

Przyczyn wad serca u dzieci może być wiele. Zalicza się do nich czynniki genetyczne, środowiskowe, a także infekcje przebyte przez kobietę w okresie ciąży oraz cukrzycę ciążową (fetopatia cukrzycowa). Najczęstszą wadą zdiagnozowaną u dzieci jest ubytek w przegrodzie międzykomorowej, który może występować jako wada izolowana lub współistnieć z innymi wadami serca. Najczęściej ubytek ten zamyka się samoistnie, jednak w niektórych przypadkach wymagane jest leczenie operacyjne z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego.

Do innych wad występujących u dzieci najczęściej zaliczyć można:

• ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej,
• tetralogię Fallota (najczęściej występująca sinicza wada serca),
• wady zastawkowe,
• przetrwały przewód tętniczy,
• koarktację aorty.

Choroby serca również mogą zostać przez dzieci nabyte. Najczęściej rozwijają się one na podłożu infekcji – czy to w ramach jej ciężkiego przebiegu, czy też jako powikłanie. Najczęściej infekcje dotykają zastawek serca, co może doprowadzić do ich zwężenia lub niedomykalności, a to w efekcie może powodować rozwój niewydolności serca.

Typowe i nieoczywiste objawy chorób serca – na co zwrócić uwagę?

Początkowo wady serca mogą być ukryte i nie powodować żadnych objawów. Jeśli jednak już się pojawią, najczęściej są to:

• szmery w sercu – słyszalne przez lekarza podczas osłuchiwania dziecka, mogą świadczyć o ubytku w przegrodzie międzykomorowej, niedomykalności zastawek lub zwężeniu ujść tętniczych;
• sinica obwodowa – najczęściej obecna przy tetralogii Fallota;
• niewydolność serca – obecna w przewodozależnych wadach serca (np. przetrwały przewód tętniczy Botalla);
• tzw. garb sercowy – niekiedy może być widoczne uwypuklenie na przedniej ścianie klatki piersiowej po stronie lewej, występuje w przypadku powiększenia sylwetki serca.

Choroby serca u dzieci – jak je zdiagnozować?

Diagnostyka chorób serca u narodzonego dziecka zaczyna się od wywiadu lekarskiego. Specjalista pyta o przebieg ciąży oraz o ewentualne wady serca występujące w rodzinie. Podstawowym badaniem jest echokardiografia, czyli echo serca. Badanie pozwala zobrazować przepływ krwi w jamach serca (komorach i przedsionkach), naczyniach krwionośnych oraz pracę mechaniczną serca (ocena kurczliwości, czynność zastawek). W diagnostyce wykonuje się również zdjęcia rentgenowskie (RTG klatki piersiowej), co pozwala ocenić płuca oraz położenie narządów w klatce piersiowej. W niektórych przypadkach stosuje się również cewnikowanie serca. Ma to na celu sprawdzenie jam serca, dużych naczyń oraz tętnic wieńcowych. Przydatna jest również ocena wysycenia krwi tlenem (saturacji), czyli pulsoksymetria.

Jak wygląda leczenie chorób serca u dzieci?

Sposób leczenia dobierany jest w zależności od występującego schorzenia. W przypadku wad wrodzonych zwyczajowo przeprowadza się operację – jeżeli wada jest pojedyncza, najczęściej wystarcza jeden zabieg. Kiedy jest to możliwe, stosuje się leczenie farmakologiczne. Po zabiegach operacyjnych dziecko kierowane jest na rehabilitację kardiologiczną, zaś w przypadku obecności innych schorzeń (również problemów socjo-psychologicznych), które współistnieją z chorobą serca, zaleca się rehabilitację ogólną.