Dziecko z symbolem serduszka w dłoni
Wojciech Glinicki

Objawy chorób serca u dzieci

Przyczyn wad serca u dzieci może być wiele. Zalicza się do nich czynniki genetyczne, środowiskowe, a także infekcje przebyte przez kobietę w okresie ciąży. Sposób leczenia dobierany jest w zależności od występującego schorzenia. Czy obserwując swojego malucha, należy przyjrzeć się niespecyficznym objawom, które mogłyby wskazywać na wadę serca dziecka?

Choroby serca dotykają nie tylko osób starszych, ale również dzieci, w tym także te, które jeszcze się nie urodziły, a ich wadę udało się zdiagnozować jeszcze w życiu płodowym. Etiopatogeneza tych schorzeń nie do końca jest znana, jednak może mieć związek z infekcjami oraz chorobami ciężarnej. Najczęściej w ich terapii stosuje się leczenie operacyjne.

Najczęstsze choroby serca u dzieci

Choroby serca u dzieci najczęściej są wadami wrodzonymi. Oznacza to, że rozwijają się w życiu płodowym, czyli noworodek przychodzi na świat z taką wadą. Niektóre schorzenia serca udaje się zdiagnozować w badaniach prenatalnych, inne zaś dają objawy dopiero w okresie noworodkowym, niemowlęcym, a niekiedy także i w późniejszym okresie życia. Wady wrodzone serca są nieprawidłowościami w budowie tego narządu. Mogą objawiać się nieprawidłowym umiejscowieniem serca (np. po prawej stronie, co nazywane jest dekstrokardią) oraz naczyń żylnych i tętniczych w klatce piersiowej.

Dowiedz się więcej i przeczytaj artykuł o tym, jak wygląda echo serca płodu – czy jest bezpiecznym badaniem i kiedy je wykonać.

Przyczyn wad serca u dzieci może być wiele. Zalicza się do nich czynniki genetyczne, środowiskowe, a także infekcje przebyte przez kobietę w okresie ciąży oraz cukrzycę ciążową (fetopatia cukrzycowa). Najczęstszą wadą zdiagnozowaną u dzieci jest ubytek w przegrodzie międzykomorowej, który może występować jako wada izolowana lub współistnieć z innymi wadami serca. Najczęściej ubytek ten zamyka się samoistnie, jednak w niektórych przypadkach wymagane jest leczenie operacyjne z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego.

Do innych wad występujących u dzieci najczęściej zaliczyć można:

  • ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej,
  • tetralogię Fallota (najczęściej występująca sinicza wada serca),
  • wady zastawkowe,
  • przetrwały przewód tętniczy,
  • koarktację aorty.

Choroby serca również mogą zostać przez dzieci nabyte. Najczęściej rozwijają się one na podłożu infekcji – czy to w ramach jej ciężkiego przebiegu, czy też jako powikłanie. Najczęściej infekcje dotykają zastawek serca, co może doprowadzić do ich zwężenia lub niedomykalności, a to w efekcie może powodować rozwój niewydolności serca.

Typowe i nieoczywiste objawy chorób serca – na co zwrócić uwagę?

Początkowo wady serca mogą być ukryte i nie powodować żadnych objawów. Jeśli jednak już się pojawią, najczęściej są to:

  • szmery w sercu – słyszalne przez lekarza podczas osłuchiwania dziecka, mogą świadczyć o ubytku w przegrodzie międzykomorowej, niedomykalności zastawek lub zwężeniu ujść tętniczych;
  • sinica obwodowa – najczęściej obecna przy tetralogii Fallota;
  • niewydolność serca – obecna w przewodozależnych wadach serca (np. przetrwały przewód tętniczy Botalla);
  • tzw. garb sercowy – niekiedy może być widoczne uwypuklenie na przedniej ścianie klatki piersiowej po stronie lewej, występuje w przypadku powiększenia sylwetki serca.
O chorobach serca świadczy również narastanie objawów niewydolności krążenia u noworodka. Zaobserwować można wtedy świst oddechowy i zaburzenia połykania (dysfagia), które obecne są przy nieprawidłowo położnych dużych naczyniach tętniczych (tzw. pierścienie naczyniowe), pocenie się podczas ssania piersi, brak apetytu, brak przybierania na wadze, przyspieszony oddech oraz częste infekcje.

Powiązane produkty

Choroby serca u dzieci – jak je zdiagnozować?

Diagnostyka chorób serca u narodzonego dziecka zaczyna się od wywiadu lekarskiego. Specjalista pyta o przebieg ciąży oraz o ewentualne wady serca występujące w rodzinie. Podstawowym badaniem jest echokardiografia, czyli echo serca. Badanie pozwala zobrazować przepływ krwi w jamach serca (komorach i przedsionkach), naczyniach krwionośnych oraz pracę mechaniczną serca (ocena kurczliwości, czynność zastawek). W diagnostyce wykonuje się również zdjęcia rentgenowskie (RTG klatki piersiowej), co pozwala ocenić płuca oraz położenie narządów w klatce piersiowej. W niektórych przypadkach stosuje się również cewnikowanie serca. Ma to na celu sprawdzenie jam serca, dużych naczyń oraz tętnic wieńcowych. Przydatna jest również ocena wysycenia krwi tlenem (saturacji), czyli pulsoksymetria.

Sprawdź najlepsze pulsoksymetry na DOZ.pl

Jak wygląda leczenie chorób serca u dzieci?

Sposób leczenia dobierany jest w zależności od występującego schorzenia. W przypadku wad wrodzonych zwyczajowo przeprowadza się operację – jeżeli wada jest pojedyncza, najczęściej wystarcza jeden zabieg. Kiedy jest to możliwe, stosuje się leczenie farmakologiczne. Po zabiegach operacyjnych dziecko kierowane jest na rehabilitację kardiologiczną, zaś w przypadku obecności innych schorzeń (również problemów socjo-psychologicznych), które współistnieją z chorobą serca, zaleca się rehabilitację ogólną.

  1. J. Jarmużek, Wychowanie do samodzielności dziecka z wadą lub chorobą serca, „Społeczno-edukacyjny potencjał szkoły, a rynek pracy”, 2021.
  2. J. Białkowski, M. Szkutnik, J. Kusa i in., Wrodzone wady serca u dzieci i dorosłych – nowe zadania dla zespołów kardiologiczno-kardiochirurgicznych, „Kardiol Pol”, 66 2008.
  3. Poznaj wrodzone wady serca, [online] https://www.sercedziecka.org.pl/wady_serca.php [dostęp:] 27.11.2022.
  4. J. Aleszewicz-Baranowska, W. Komorowska, Podstawy diagnostyki kardiologicznej u dzieci, „Forum Medycyny Rodzinnej”, 1(3) 2007.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Paracetamol czy ibuprofen — który lek na gorączkę wybrać dla dziecka i jak go prawidłowo dawkować?

    Gorączka u dzieci bardzo często przysparza ogromnego problemu rodzicom. Część z nich boi się dawać dzieciom leki przeciwgorączkowe, ponieważ nie wiedzą dokładnie, w jaki sposób należy je dawkować i jakie odstępy czasu należy zachować pomiędzy poszczególnymi dawkami leków. Który lek w walce z infekcją podawać dzieciom? Jaka jest bezpieczna dawka ibuprofenu lub paracetamolu, którą można podać maluchowi? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Biegunka u niemowlaka i dziecka – co robić? Kiedy należy zgłosić się do lekarza?

    Biegunka to jedna z najczęstszych dolegliwości u dzieci oraz przyczyna wizyt lekarskich. Wbrew pozorom postępowanie jest bardzo proste i w części przypadków dziecko może być z powodzeniem leczone w domu. Jak radzić sobie z biegunką u noworodka, niemowlęcia lub starszego dziecka? Jak zapobiegać rozwolnieniu i kiedy zgłosić się do lekarza?

  • Grypa u dzieci i niemowląt – objawy, przebieg i leczenie

    Grypa to choroba zakaźna, występująca każdego roku, głównie w sezonie jesienno-zimowym i wczesną wiosną. Grypa jest ostrą infekcją dróg oddechowych. Czynnikiem etiologicznym sezonowych zachorowań są dwa typy wirusów grypy – A i B. Choć zarazić się może każdy, wyróżnia się grupy ryzyka, które są szczególnie podatne na zakażenie tym wirusem. Należą do nich m.in. niemowlęta i dzieci do 2. roku życia, co związane jest z niedojrzałością ich układu immunologicznego oraz większą skłonnością do powikłań.

  • Dlaczego magnez jest tak ważny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania Twojego dziecka?

    Jak doskonale wszyscy wiemy, prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu dziecka zależy od wielu czynników. Kluczowe jest tutaj dostarczanie wraz z dietą, odpowiednich składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Na szczególną uwagę zasługuje magnez, którego rola i znaczenie dla organizmu dziecka jest zasadnicze i kluczowe. Dlaczego?  

  • Jak magnez może wspierać aktywne dzieci?

    Okres dzieciństwa i szkoły to czas wielu wyzwań dla aktywnego dziecka. Dziecku potrzeba wówczas energii, spokoju, skupienia oraz wsparcia, aby chętnie i aktywnie podejmowało różne wyzwania i dawało radę im sprostać. Aby pomóc dziecku w tym wszystkim, warto dostarczać mu odpowiednie składniki odżywcze, witaminy i minerały. I jednym z takich składników jest magnez, kluczowy pierwiastek dla rozwoju i funkcjonowania organizmu dziecka. A w czym dokładnie magnez pomaga i jak wspiera aktywne dzieci? 

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Jak pomóc niemowlętom cierpiącym na kolki, ulewania i zaparcia?

    Pierwszy rok życia dziecka to okres największych i najszybciej zachodzących zmian w życiu człowieka. Dotyczą one każdego układu czy narządu, w tym także przewodu pokarmowego. Osiągnięcie pełnej funkcji trawienia i wchłaniania to długotrwały i dynamiczny proces, a w jego przebiegu mogą wystąpić u niemowlęcia różne dolegliwości. W pierwszym roku życia nawet u 50% niemowląt mogą pojawić się: kolka niemowlęca, refluks żołądkowo-przełykowy i zaparcia.

  • Mleko modyfikowane kozie. Jakie ma właściwości i kiedy je podawać?

    Mleko modyfikowane na bazie mleka koziego zyskuje w ostatnich latach coraz większą popularność jako alternatywa dla tradycyjnych preparatów opartych na mleku krowim. Rodzice poszukujący innych rozwiązań żywieniowych dla swoich dzieci coraz częściej sięgają po produkty kozie, które cechują się lepszą przyswajalnością i nieco innym profilem białkowo-tłuszczowym. Choć nie jest to produkt hipoalergiczny, wielu specjalistów zwraca uwagę na jego potencjalne korzyści w diecie niemowląt i małych dzieci.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl