Czego nie robić, kiedy dziecko ma gorączkę? Najczęstsze błędy

Kiedy dziecko jest chore i ma gorączkę, rodzice próbują zbić ją za wszelką cenę. Gorączka u dzieci sama w sobie nie jest chorobą, a jedynie objawem. Jak sobie z nią poradzić? Które domowe sposoby na gorączkę u dziecka mogą wyrządzić mu więcej szkody niż korzyści?

Pojawienie się gorączki u dziecka zawsze wywołuje niepokój u rodziców. Ze względu na fakt, że stosowanie niektórych leków w tej grupie wiekowej jest przeciwwskazane, warto wiedzieć, jak skutecznie i bezpiecznie walczyć z podwyższoną temperaturą. Jak dobrać dawkę leku przeciwgorączkowego dla dziecka?

1. Czym jest gorączka i jak objawia się u dziecka?
2. Aspiryna na gorączkę u dziecka – czy to dobry pomysł?
3. Jak dobrać dawkę leku przeciwgorączkowego dla dziecka?
4. Niepodawanie odpowiedniej ilości płynów podczas gorączki
5. Gorączkujące dziecko a zimny prysznic
6. Wypocenie gorączki – dodatkowe przykrywanie gorączkującego dziecka

Czym jest gorączka i jak objawia się u dziecka?

Gorączka to stan, w którym dochodzi do podwyższenia temperatury ciała powyżej 38,0 stopni Celsjusza. Dzieje się tak na skutek działania specyficznych białek, czyli tzw. cytokin pirogennych. Cały proces ich powstawania można streścić w stosunkowo prosty sposób. Bakterie oraz wirusy wnikające do organizmu człowieka posiadają specjalne białka, pirogeny, które mogą być ubocznymi produktami metabolizmu – jak ma to miejsce w przypadku bakterii – lub czynnikami wzrostu wirusów. Białka te wychwytywane są przez fagocyty, czyli rodzaj białych krwinek, które stanowią „pierwszą linię” obrony organizmu przed drobnoustrojami. Kontakt ten zapoczątkowuje produkcję przez te komórki tzw. pirogenów endogennych, które następnie dostają się do podwzgórza należącego do ośrodkowego układu nerwowego. To właśnie ono „ustala” docelową temperaturę ciała. Pirogeny tworzone przez fagocyty powodują podwyższenie tzw. set pointu, co powoduje wzrost ciepłoty ciała.

Aspiryna na gorączkę u dziecka – czy to dobry pomysł?

Popularna aspiryna, a dokładnie kwas acetylosalicylowy, to lek często stosowany w przebiegu przeziębienia. Mimo swojej potwierdzonej skuteczności wśród osób dorosłych nie może być stosowany u dzieci poniżej 12. roku życia. Związane jest to z ryzykiem ciężkiego powikłania, jakim jest zespół Reye’a. W jego przebiegu dojść może do ostrej niewydolności wątroby oraz encefalopatii, czyli nieodwracalnego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Zespół Reye’a cechuje się bardzo wysoką, bo ponad 50% śmiertelnością. Z tego względu bezpiecznymi lekami przeciwgorączkowymi, które podawać można dzieciom, są ibuprofen oraz paracetamol. Należy jednak pamiętać, że ibuprofen można stosować dopiero od 3. miesiąca życia, natomiast paracetamol podawany może być już od pierwszych dni życia dziecka.

Jak dobrać dawkę leku przeciwgorączkowego dla dziecka?

Dawka leku przeciwgorączkowego zależna jest przede wszystkim od sposobu jego aplikacji:

• W przypadku doustnego podawania ibuprofenu dawka jednorazowa określona jest na 10 mg/kg masy ciała dziecka oraz 400 mg przy wadze dziecka powyżej 40 kg, a więc tak samo jak ma to miejsce w przypadku dorosłych. Dawka ta powinna być powtarzana nie częściej niż co 8 godzin, aż do momentu ustąpienia objawów. U dzieci starszych, ważących powyżej 40 kg, maksymalna dawka dobowa wynosi 1200 mg.
• Jednorazowa dawka doustna paracetamolu dla dzieci wynosi 15 mg/kg masy ciała lub 1000 mg w przypadku dzieci starszych, powyżej 40 kg. Taką ilość stosować można nie częściej niż co 6 godzin. Maksymalna dobowa dawka paracetamolu w przypadku dzieci starszych wynosi 4000 mg.

Warto podkreślić, że zwalczanie gorączki nie ma na celu normalizacji temperatury ciała, gdyż gorączka pełni istotną rolę w walce z drobnoustrojami. Kiedy zbijać gorączkę u dziecka? Leki przeciwgorączkowe należy podać w momencie, kiedy dziecko ewidentnie męczy się zbyt wysoką temperaturą, a także zawsze w przypadku dzieci, u których wystąpiły w przeszłości drgawki gorączkowe.

Niepodawanie odpowiedniej ilości płynów podczas gorączki

Podwyższenie temperatury ciała dziecka w przebiegu gorączki jest nierozerwalnie związane ze zwiększoną utratą wody przez organizm. Dzieje się to przede wszystkim ze względu na nasilone pocenie, ale również przez pojawiające się niekiedy wymioty lub biegunkę u dziecka. Z tego powodu jedną z podstawowych zasad niefarmakologicznego postępowania w przypadku wystąpienia gorączki jest nawadnianie dziecka.

Warto pamiętać o dwóch prostych zasadach:

• najlepiej podawać dziecku chłodne i neutralne płyny,
• w przypadku pojawienia się wymiotów lub biegunki płyny należy podawać małymi porcjami.

Najlepsze w nawadnianiu są dostępne bez recepty elektrolity dla dzieci. Z uwagi na słony smak wiele produktów przeznaczonych dla najmłodszych dostępnych jest w smakach owocowych.

Gorączkujące dziecko a zimny prysznic

Wśród rodziców nadal popularny wydaje się przesąd mówiący o leczniczym wpływie zimnych kąpieli czy pryszniców w przypadku wystąpienia gorączki u dziecka. Praktyka taka może być jednak bardzo niebezpieczna, gdyż zimny prysznic przy podwyższonej temperaturze ciała może doprowadzić do nagłego skurczu naczyń krwionośnych. Zaleca się ochładzające kąpiele, kiedy to woda jest o jeden bądź dwa stopnie chłodniejsza niż ciało dziecka. Dobrym pomysłem są również chłodne okłady na okolice karku, pachwin czy też czoła.

Wypocenie gorączki – dodatkowe przykrywanie gorączkującego dziecka

Praktyka polegająca na dodatkowym ogrzewaniu dziecka mającego gorączkę może być dla niego niebezpieczna. Należy pamiętać nie tylko o nasilonej utracie elektrolitów wraz z potem, która może doprowadzić do zaburzeń jonowych skutkujących groźną arytmią. Przy dodatkowym ocieplaniu dziecka podczas gorączki możne również dojść do wystąpienia jeszcze wyższej temperatury ciała, a tym samym uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego ze względu na zbyt wysoką gorączkę. Oczywiście nie można dopuścić do wychłodzenia malucha, jednak warto zachować zdrowy rozsądek i nie przyczyniać się dodatkowo do niepotrzebnego zwiększania ciepłoty jego ciała.