stawianie baniek lekarskich na plecach
Paulina Brożek

Stawianie baniek – skuteczność, wskazania, przeciwwskazania, powikłania

Bańki lekarskie na zapalenie płuc, przeziębienie i grypę? To właśnie ze schorzeniami górnego układu oddechowego najczęściej kojarzy się bańkoterapia. Choć stawianie baniek to metoda zaliczana do medycyny alternatywnej, jest ona nadal chętnie wykorzystywana jako wsparcie terapii wielu chorób. Jakie są rodzaje baniek lekarskich? Kiedy i jak należy stawiać bańki? Odpowiadamy.

Zabieg stawiania baniek lekarskich – mimo że jest znany od prawie trzech tysięcy lat – nadal wzbudza wiele kontrowersji. Tradycyjna medycyna chińska zaleca bańkoterpię prawie na wszystkie dolegliwości począwszy od banalnych infekcji wirusowych, poprzez kontuzje i urazy, aż do zabiegów z zakresu medycyny estetycznej. Niestety, skuteczność baniek nie została oceniona zbyt dokładnie w badaniach klinicznych, co powoduje, że ta metoda zaliczana jest do tzw. medycyny alternatywnej. 

Stawianie baniek – co to za metoda? Jak działa?

Stawianie baniek (łac. cucurbitas ponere) jest jedną z metod terapeutycznych stosowanych w tradycyjnej medycynie chińskiej. Do zabiegu używa się specjalnych naczynek (baniek), które przystawia się do skóry określonych okolic ciała. Celem zabiegu jest wytworzenie w bańce podciśnienia, doprowadzając do podrażnienia receptorów znajdujących się w skórze. Wytworzenie podciśnienia można uzyskać różnymi metodami np. przez podgrzewanie naczynia, użycie pompki mechanicznej czy odessanie powietrza. Dzięki ujemnemu ciśnieniu w bańce dochodzi do pęknięcia drobnych naczyń krwionośnych i wynaczynienia krwi (ciemne plamy po stawianiu baniek). Wynaczyniona krew traktowana jest przez nasz system odpornościowy jako ciało obce i pobudza organizm do wytworzenia dużej ilości przeciwciał.

Działanie przeciwbólowe i lecznicze baniek tłumaczone jest następstwem drażnienia receptorów znajdujących się w skórze, mięśni i powięzi. Krew przepływająca przez rozszerzone naczynia oczyszcza tkanki ze szkodliwych produktów przemiany materii, prowadzi do odżywienia, odkwaszenia i lepszego utlenienia organizmu, a pobudzenie układu współczulnego i przywspółczulnego reguluje pracę narządów wewnętrznych.

Bańki lekarskie stawiane są najczęściej w przypadku chorób układu oddechowego tj. przeziębienia, zapalenia zatok, oskrzeli i płuc. Terapia bańkami stosowana jest także w wielu innych schorzeniach: chorobach układu kostno-stawowego (np. rwa kulszowa, bóle kręgosłupa na tle zmian zwyrodnieniowych), zaburzeniach układu trawiennego (np. zespół jelita drażliwego, zapalenie żołądka) czy chorobach układu nerwowego (np. nerwobóle).

Rodzaje baniek lekarskich

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów baniek. Różnią się materiałem, z którego są wykonane, oraz techniką użycia. Wyróżniamy trzy rodzaje baniek:

  • bańki próżniowe (zimne) – wykonane z plastiku z zaworkiem na szczycie służącym do odessania powietrza z bańki; w zestawie dodatkowo znajduje się gumowy przewód i pompka ręczna, 
  • bańki szklane (klasyczne, ogniowe) – wykonane ze szkła, przeznaczone do stawiania na gorąco; palący się wewnątrz bańki alkohol zużywa tlen, powodując powstanie próżni pozwalającej na zassanie bańki do skóry; zabieg z użyciem baniek szklanych uznawany jest za najskuteczniejszy,
  • bańki gumowe (chińskie) – wykonane z elastycznego materiału pozwalają stawiać bańki praktycznie we wszystkich miejscach na ciele, w tym na stawach.
Bańki te należy stawiać w ściśle określonych punktach ciała w zależności od dolegliwości. Plusem baniek gumowych jest ich lekkość i łatwość użycia. Przystawione do skóry bańki nie ograniczają możliwości poruszania się.

Powiązane produkty

Stawianie baniek – skuteczność

Skuteczność stosowania baniek opiera się głównie na wieloletniej tradycji ich używania. Obecnie praktycznie nie istnieją badania kliniczne oparte na EBM (od ang. evidence-based medicine) potwierdzające skuteczność baniek. Większość artykułów udowadniających zalety baniek pochodzi z badań przeprowadzonych głównie w Chinach, Korei czy Rosji i były prezentowane na łamach czasopism poświęconych medycynie alternatywnej.

Kiedy stawiać bańki?    

Terapia bańkami zalecana jest jako dodatkowy środek pomocniczy w leczeniu wielu schorzeń. Najczęściej pacjenci sięgają po nie w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych. Stawianie baniek wzmacnia osłabiony układ odpornościowy, łagodzi napięcia i redukuje stres.

Stawianie baniek dzieciom

Stawiając bańki dzieciom, należy pamiętać, że ich skóra jest dużo cieńsza niż dorosłego oraz grubość podściółki tłuszczowej jest niewielka, dlatego podciśnienie w bańkach nie może być zbyt duże. U dzieci do 7. roku życia czas trwania zabiegu nie powinien przekraczać 5 minut. Z wiekiem można wydłużać czas trwania zabiegu.

Warto pamiętać, że w przypadku używania baniek szklanych (ogniowych) występuje ryzyko poparzenia. 

Jak i gdzie stawiać bańki?

Przed zastosowaniem baniek zawsze zapoznaj się z instrukcją obsługi i zaleceniami producenta. Stosowanie  baniek bezogniowych jest dość łatwe do wykonania dla osoby stosującej je po raz pierwszy, natomiast używanie baniek szklanych ogniowych wymaga wcześniejszego przeszkolenia. Stosując bańki ogniowe, zawsze zachowaj szczególną ostrożność: miej pod ręką gaśnicę, unikaj nasączania wacika zbyt dużą ilością denaturatu lub innego alkoholu, zadbaj, aby w otoczeniu nie znajdowały się łatwopalne przedmioty.

Pomieszczenie (bez przeciągów), w którym będziemy przeprowadzać zabieg, powinno być odpowiednio przygotowane, w jego wnętrzu powinno być ciepło.

Powierzchnia skóry, na której będziemy stawiać bańki, powinna być czysta i natłuszczona. W zależności od obecnych dolegliwości wybieramy odpowiednią lokalizację, gdzie będziemy stawiać bańki. I tak np. w zapaleniu oskrzeli, przeziębieniu czy kaszlu możliwe jest stawianie baniek na całej klatce piersiowej (z wyjątkiem brodawek sutkowych), a w „grypie jelitowej” ustawiamy je na przedniej linii środkowej ciała, w połowie odległości między mostkiem a pępkiem.

Baniek nie stawiamy na następujących miejscach:  

  • gdzie przebiegają główne tętnice (np. na szyi, w okolicy serca),
  • na zmienionej chorobowo skórze, ranach, skaleczeniach, owrzodzeniach itp.,
  • na miejscach z obrzękiem,
  • na tylnej stronie łokci i przedniej stronie kolana,
  • na guzach nowotworowych, włókniakach, torbielach itp.,
  • na kręgosłupie i innych „kościstych” miejscach, jak np. łopatki.

Po wybraniu odpowiedniej lokalizacji i prawidłowym umieszczeniu baniek na ciele przykrywamy chorego ciepłym kocem lub kołdrą. Czas, jaki chory musi leżeć z bańkami na skórze, jest różny, trwa od kilku do kilkunastu minut. W przypadku chorób ostrych jak infekcje bańki można stawiać co dwa dni przez tydzień, a w przypadku chorób przewlekłych zabieg można wykonywać dwa razy w tygodniu przez trzy miesiące.

Stawianie baniek – powikłania

Terapia bańkami, pomijając jej skuteczność, należy do dość bezpiecznych zabiegów. Umiejętnie i rozważnie stosowane nie powinny zaszkodzić, choć jak w przypadku wszystkich zabiegów tak i tu mogą wystąpić powikłania. Najczęstszym skutkiem ubocznym są siniaki, mogące przybierać różne zabarwienie od czerwonego po fioletowy. Obecność ciemnofioletowego bądź czarnego siniaka może oznaczać zbyt długie pozostawienie bańki na skórze (nie należy pozostawiać baniek na skórze dłużej niż 20 minut) lub zbyt intensywne ssanie. Zasinienia mogą być bolesne lub tkliwe przy ucisku.

Pojawienie się pęcherzy wymaga natychmiastowego przerwania zabiegu. W trakcie stawiania baniek może dojść do spadku ciśnienia krwi, co może skutkować omdleniem.

Przeciwwskazania do stawiania baniek

Terapii bańkami nie powinno stosować się w następujących sytuacjach:

  • nie zaleca się stawiania baniek, kiedy pacjent czuje się zmęczony lub wyczerpany, ponieważ zwiększa to ryzyko omdlenia,
  • konieczne jest zachowanie szczególnej ostrożności u kobiet w ciąży, przeciwwskazane stawianie jest baniek na brzuchu i części lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa, a najlepiej w ogóle zrezygnować z tego typu zabiegów u ciężarnych,
  • zabieg wykonywany w trakcie miesiączki może ją wydłużyć,
  • u osób z wysoką gorączką,
  • u niemowląt,
  • u osób z zaburzeniami krzepnięcia krwi, przyjmującymi leki rozrzedzające krew.

Gdzie kupić bańki lekarskie?

Jeśli już zdecydujemy się na terapię z użyciem baniek najlepszym miejscem do ich zakupu będzie apteka. Produkty kupowane w aptekach mają często status wyrobu medycznego i posiadają odpowiednie atesty. Do większości z nich dołączona jest szczegółowa instrukcja obsługi.

Sprawdź na DOZ.pl: Bańki i pompki do baniek.
  1. X. F. Ye , H. F. Zhang, Z. W. Pang, Therapeutic effects of common cold of wind-cold type at early stage treated by different cupping duration, „Zhongguo Zhen Jiu”, nr 31 (4) 2011.
  2. T. Rampp, A. Michalsen, Complementary treatment of pneumonia with pleural effusion, „Forschende Komplementärmedizin”, nr 13 (2) 2006.
  3. K. Choi, Techniki stawiania baniek, Wydawnictwo Vital, Białystok 2020.
  4. M. Shahamat i in., Dry cupping in children with functional constipation: a randomized open label clinical trial, „African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines”, nr 13 (4) 2016.
  5.  C. Huijuan i in., An updated review of the efficacy of cupping therapy,  „PloS One”, nr 2 2012.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Zawał serca – objawy, przyczyny, rozpoznanie, zapobieganie

    Zawał serca to jedna z głównych przyczyn zgonów wśród Polaków. Najbardziej charakterystyczny objaw zawału serca – silny, narastający ból w klatce piersiowej, utrzymujący się dłużej niż 20 minut – jest pilnym wskazaniem do wezwania pomocy medycznej.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest jednym z zaburzeń odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by aktualna dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów, zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to nazwa stosowana potocznie, określająca grupę schorzeń o podłożu zapalnym, obejmującą choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Szpiczak mnogi – przyczyny, objawy, leczenie

    Szpiczak mnogi należy do chorób krwi i szpiku kostnego. Chociaż nie ustalono dotychczas konkretnych przyczyn tej dolegliwości, tak bez wątpienia można powiedzieć, że do jej rozwoju przyczyniają się długotrwałe infekcje bakteryjne lub wirusowe, promieniowanie jonizujące i narażenie na szkodliwe substancje chemiczne. Jak wyglądają nowoczesne sposoby leczenia szpiczaka, jakie są rokowania i czy podczas wizyty u lekarza pierwszego kontaktu można dokonać wstępnej diagnozy tej choroby?

  • Rak trzustki – przyczyny, objawy, diagnostyka, rokowania, leczenie

    Rak trzustki jest jednym z nowotworów, które przez długi czas nie dają żadnych dolegliwości, a pierwsze symptomy są niespecyficzne. Wśród początkowych objawów raka trzustki wymienia się m.in. ogólne osłabienie, nudności, szybkie uczucie sytości czy tłuszczowe stolce. Jak wygląda jego leczenie?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij