czerwone plamy i pęcherze na skórze ręki spowodowane fotouczuleniem
Marta Pietroń

Fotoalergia – czym jest? Jak ją leczyć?

Fotoalergia jest nieprawidłową reakcją skóry, która wiąże się z promieniowaniem oraz lekiem lub kosmetykiem zawierającym składnik wrażliwy na światło słoneczne. W związku z tym fotouczulenie może dotknąć np. osoby przyjmujące leki przeciwcukrzycowe. Jak rozpoznać fotoalergię? Jakie substancje zawarte w preparatach mogą wywołać odczyny fotoalergiczne? Podpowiadamy.

  1. Fotoalergia – co to takiego?
  2. Mechanizm fotoalergii
  3. Przyczyny fotoalergii
  4. Fotoalergia – objawy  
  5. Fotoalergia – leczenie
  6. Fotoalergia – jak jej zapobiec?  

Wraz z nadejściem wakacji i spędzania większej ilości czasu na zewnątrz zwiększa się również czas eksponowania skóry na działanie promieniowania ultrafioletowego. U niektórych osób wiąże się to z występowaniem na skórze odczynów fotoalergicznych w postaci rumienia, grudek czy też pęcherzyków. Przyczyna tkwi w stosowaniu niektórych leków lub kosmetyków. Sprawdź, czy masz je w swojej apteczce lub kosmetyczce, i dowiedz się co robić, jeśli wystąpią u Ciebie objawy fotoalergii.  

Fotoalergia – co to takiego?

Promieniowanie słoneczne, a dokładniej promieniowanie ultrafioletowe oprócz pożytecznego działania na organizm człowieka (m. in. umożliwia syntezę witaminy D3), może również wywoływać negatywne skutki w postaci chorób skóry zwanych fotodermatozami. Jedną z nich jest fotoalergia będąca skórną reakcją fotonadwrażliwości, której wystąpienie związane jest z nieprawidłową reakcją układu immunologicznego i zależy od indywidualnych predyspozycji organizmu.

Żeby doszło do wystąpienia fotoalergii, oprócz promieniowania, niezbędny jest czynnik zewnętrzny (lek lub kosmetyk) uwrażliwiający skórę na światło słoneczne.  

Mechanizm fotoalergii

Pod wpływem promieniowania ultrafioletowego typu A (zdarzają się nieliczne przypadki, gdzie fotoalergia została wywołana przez promieniowanie UV typu B) dochodzi do powstania lub aktywacji substancji fotouczulającej, czyli przekształcenia prohaptenu w hapten, zwanego inaczej alergenem, wchodzącym w skład leku lub kosmetyku. Następnie dochodzi do pobudzenia układu immunologicznego i odpowiedzi obronnej organizmu, identycznej jak w przypadku każdej reakcji alergicznej. 

Powiązane produkty

Przyczyny fotoalergii

Odczyny fotoalergiczne wywoływane są przez składniki kosmetyków oraz leków, stosowanych zarówno na skórę, jak i doustnie.  

Wśród leków szczególną uwagę należy zwrócić na:

  • antybiotyki i chemioterapeutyki:
  1. fluorochinolony: kwas nalidyksowy i jego pochodne,
  2. sulfonamidy: sulfametoksazol, sulfadiazyna, sulfacetamid, sulfoguanidyna,
  3. leki przeciwmalaryczne: hydroksychlorochina, chinidyna,
  • niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): ketoprofen (zwłaszcza po podaniu miejscowym w formie żelu), diklofenak,
  • leki działające na układ sercowo-naczyniowy:
  1. blokery kanału wapniowego: diltiazem,
  2. inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę: kaptopryl, enalapryl;
  • leki przeciwcukrzycowe,
  • leki przeciwdepresyjne: klomipramina,  
  • leki przeciwnowotworowe: fluorouracyl.

Natomiast wśród składników kosmetyków potencjalnie wywołujących fotoalergię wyróżniamy m.in.:  

  • balsam peruwiański,
  • bitionol,
  • diglukonian chlorheksydyny,
  • trisiloksan drometrizolu,
  • salicylan oktylu, 
  • tryklosan.  

Fotoalergia – objawy  

Odczyny fotoalergiczne mogą pojawić się w przeciągu kilku minut lub kilku godzin od momentu kontaktu z promieniowaniem słonecznym, przy czym najczęściej pierwsze objawy obserwuje się z opóźnieniem – po 24–48 godzinach. Zazwyczaj występują w miejscach najbardziej eksponowanych na słońce, czyli na twarzy, rękach, nogach, ramionach, plecach.

Objawy fotoalergii mogą szerzyć się również poza miejsca bezpośrednio wystawione na działanie promieni słonecznych, co odróżnia je od odczynów fototoksycznych, przypominających oparzenia słoneczne i nieszerzących się poza obszar ekspozycji na słońce.

Wśród objawów fotoalergii wyróżnia się:  

  • rumień,
  • grudki,
  • pęcherze,   
  • złuszczanie skóry,
  • przebarwienia,  
  • świąd.
Co ciekawe: fotoalergia o wiele częściej występuję u mężczyzn niż u kobiet. 

Fotoalergia – leczenie

Zazwyczaj objawy fotoalergii mijają samoistnie po kilku dniach. Jeśli objawy są na tyle intensywne, że utrudniają normalne funkcjonowanie, należy zastosować leczenie objawowe. W pierwszej kolejności powinno się zaprzestać stosowania środka odpowiedzialnego za fotoalergię. W przypadku wystąpienia objawów podobnych do poparzenia słonecznego ulgę przyniosą kremy lub żele o działaniu łagodzącym i regenerującym, zawierające np. panthenol czy aloes.

Jeśli doszło do pęknięcia pęcherzyka skórnego, warto sięgnąć po maści z antybiotykiem, które można nabyć w aptece bez recepty, aby zapobiec zakażeniu rany i zapewnić prawidłowy proces gojenia się rany.  

W leczeniu fotoalergii zastosowanie mają:

  • leki przeciwhistaminowe (przeciwalergiczne) łagodzące świąd,
  • miejscowo stosowane glikokortykosteroidy i/lub inhibitory kalcyneryny zmniejszające stan zapalny (w postaci emulsji, roztworu lub żelu),
  • pomocniczo: okłady z kwasu bornego lub soli fizjologicznej.  

Dodatkowo powinno zadbać się o odpowiednie natłuszczenie skóry, które zapewni ochronę prze czynnikami drażniącymi, zapobiegnie utracie wody z naskórka i będzie sprzyjać regeneracji.

W przypadku zaawansowanej postaci fotoalergii lekarz może podjąć decyzję o dożylnym podawaniu leków przeciwalergicznych i glikokortykosteroidów. 

 

 

 

PREPARATY NA ALERGIE SKÓRNE

KOSMETYKI NATURALNE

WAPNO NA ALERGIĘ SKÓRNĄ

Fotoalergia – jak jej zapobiec?  

Pierwszym działaniem profilaktycznym jest eliminacja czynnika wywołującego fotoalergię, dlatego bardzo ważne jest jego trafne rozpoznanie. O ile z kosmetykami nie ma problemu, aby samodzielnie zrezygnować ze stosowania, o tyle w przypadku leków bez konsultacji z lekarzem jest to zabronione – może to bardziej zaszkodzić niż pomóc.   

Jeśli nie ma możliwości eliminacji czynnika fotoalergizujacego – zwłaszcza dotyczy to leków przyjmowanych na stałe – warto ograniczyć ekspozycję na słońce do minimum. A jeśli już zachodzi potrzeba wyjścia, należy sięgnąć po przewiewne ubrania, zakrywające jak największą powierzchnię ciała, zastosować preparaty ochronne i zachować wzmożoną czujność.    

Kolejnym ważnym elementem zapobiegania fotoalergii jest stosowanie preparatów z filtrem przeciwsłonecznym, przy czym dokonując ich zakupu, należy sprawdzić, czy w składzie nie zawierają substancji wywołujących fotonadwrażliwość (benzofenon, oktokrylen). Szczególnie istotne jest prawidłowe stosowanie preparatu, czyli nakładanie warstwy ochronnej na 20 minut przed ekspozycją na słońce i powtarzanie aplikacji średnio co 2–3 godziny. 

  1. R. Śpiewak, Wyprysk fotoalergiczny i fototoksyczny, „Alergoprofil”, nr 2 2009.
  2. A. Lis i inni, Zjawisko fotonadwrażliwości – istotne działanie niepożądane powszechnie stosowanych leków, Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego WUM, Warszawa 2021.
  3. R. Śpiewak, Fotoalergie, „Postępy Dermatologii i Alergologii”, nr 5 2009.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wapno na alergię – czy wapń rzeczywiście pomaga w walce z objawami alergii?

    Wapń to nie tylko budulec kości. Ma wiele bardzo ważnych zadań w naszym organizmie, o których często zapominamy, bo – jak wynika z badań – zaspokajamy jedynie ok. 60 proc. zapotrzebowania na ten pierwiastek. Po wapń, zwany potocznie wapnem, sięgamy przy objawach alergii. Czy słusznie? Komu i kiedy faktycznie potrzebny jest wapń?

  • Co na alergię? Skuteczne leki i domowe sposoby na alergię

    Alergia może dotyczyć niemowlaka, dziecka i osoby dorosłej. Niestety problem ten doskwiera coraz większej ilości osób na całym świecie. Lekceważenie objawów alergii może doprowadzić do groźnych komplikacji, takich jak np. przewlekła obturacyjna choroba płuc. Wsparcie w leczeniu alergii mogą stanowić metody naturalne oraz wypracowanie schematu zachowań ograniczających kontakt z alergenami. Dostępne są również leki i preparaty na alergię, które można kupić w aptece także bez recepty. Stosowane właściwie, czyli konsekwentnie i zgodnie z zaleceniami, mogą pomóc zwalczyć dokuczliwe objawy alergii.

  • Czy alergia może pojawić się w każdym wieku? Skąd się biorą alergie u osób dorosłych?

    Alergie to choroba, na którą cierpią miliony ludzi na całym świecie. Badania epidemiologiczne potwierdziły gwałtowny wzrost liczby przypadków w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Czy jest możliwe, aby alergia rozwinęła się z dnia na dzień? 

  • Alergia czy atopowe zapalenie skóry? Jak je odróżnić?

    W dzisiejszych czasach problemy skórne dotykają coraz więcej osób. Ma to związek z dużym zanieczyszczeniem i zapyleniem powietrza, konserwantami czy barwnikami dodawanymi do żywności, a nawet ze stresującym i szybkim trybem życia. Wszystkie te czynniki wewnętrznie oraz zewnętrznie mają wpływ na kondycję naszej skóry. Jej stan i wygląd bardzo dobrze odzwierciedlają formę organizmu.

  • Testy alergiczne – wszystko, co alergik wiedzieć powinien

    Katar na wiosnę, łzawienie oczu, tajemnicze bóle brzucha, problemy skórne – gdy tego typu objawy utrzymują się przez dłuższy czas, naturalne jest, że zaczynamy podejrzewać u siebie alergię - chorobę, która dotyka coraz większą część naszego społeczeństwa. Jednym z wiarygodnych sposobów na potwierdzenie tych przypuszczeń jest wykonanie testów alergicznych. Jak się do tego zabrać?

  • Wysypka na ciele - wysypka alergiczna, wysypka jako objaw choroby

    Każdego roku wysypka jest przyczyną pukania do drzwi dermatologów setek pacjentów. Problem w tym, że nie każda wysypka objawia się w sposób charakterystyczny na skórze danej osoby i bez złożenia w całość wszystkich towarzyszących wysypce objawów trudno określić jej przyczynę. Alergia to tylko jedna z możliwości.

  • Ektoina – naturalny sprzymierzeniec w walce z alergią

    Ektoina to naturalny, organiczny związek produkowany przez kilka rodzajów bakterii. Ma właściwości ochronne i przeciwzapalne, znajduje zastosowanie w kosmetykach oraz lekach. Ektoina wykorzystywana jest w leczeniu alergii  (łagodzi objawy alergii błon śluzowych nosa i oczu) oraz w niwelowaniu objawów atopowego zapalenia skóry.

  • Czy alergię można leczyć naturalnie? Fakty i mity

    Każdy alergik wie, jak nieprzyjemny potrafi być okres wiosenny i letni. Alergenem może być wszystko. Pyłki traw i drzew to zmora każdego uczulonego. Tak samo jak alergia na kurz i roztocza, owoce i warzywa, orzechy czy sierść zwierząt. Objawami kontaktu z nimi, mogą być wyciek wydzieliny z nosa, uczucie obrzęku w okolicach zatok i kaszel w połączeniu ze łzawieniem i pieczeniem oczu. Takie objawy to codzienność niejednego alergika. Wiele osób poza konwencjonalnymi metodami szuka metod alternatywnych. Wiele z tych sposobów alternatywnych ma opinię bezpiecznych dla zdrowia. Jak jest naprawdę?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl