Pacjentka z gonartrozą trzyma się za staw kolanowy, lekarz ogląda RTG kolana
Mateusz Burak

Gonartroza – przyczyny, objawy, leczenie, domowe sposoby na zwyrodnienie stawu kolanowego

Gonartroza to inaczej zwyrodnienie stawu kolanowego. Charakteryzuje się występowaniem zmian degeneracyjnych chrząstki stawowej, uszkodzeń błony maziowej oraz obecnością zwiększonej ilości płynu wewnątrz stawu. Dotyczy zwłaszcza osób starszych. Prowadzi do szybkiej eksploatacji kolana i powoduje ból podczas najprostszych czynności, takich jak wchodzenie i schodzenie po schodach, chodzenie, wstawanie z niskich pozycji. 

Goanartroza – przyczyny

Zwyrodnienie kolana zostaje zapoczątkowane przez wzrost syntezy kolagenu. Jest to spowodowane wzmożoną aktywnością procesów naprawczych z udziałem komórek zwanych chondrocytami. W konsekwencji zostaje zaburzona równowaga pomiędzy procesem syntezy i procesem niszczenia chrząstki stawowej – w większości przypadków gonartroza to wynik opisywanego zużycia, degeneracji chrząstki.

U osób młodych zwyrodnienie stawu kolanowego może być rezultatem nagromadzonych mikrourazów, przedwczesnego zużycia i predyspozycji genetycznych.

Poza tym wśród czynników predysponujących do gonartrozy znajdują się: otyłość, przebyte urazy, wykonywanie pracy w pozycji wymuszonej. Niekiedy brak jest uchwytnej przyczyny zwyrodnienia kolana, wówczas mówi się o gonartrozie idiopatycznej. 

Goanartroza – objawy zwyrodnienia stawu kolanowego

Niekiedy początkowe stadia zwyrodnienia kolana mogą być bezobjawowe. Wraz z rozwojem choroby dochodzi do pojawiania się objawów w postaci:

  • bólu kolana,
  • ograniczenia zakresu ruchomości,
  • obrzęku stawu,
  • trudności z chodzeniem po schodach, bieganiem czy dynamiczną zmianą pozycji,
  • osłabienia siły mięśni kolan,
  • trzeszczenia, przeskakiwania i chrobotania w stawie podczas ruchu.

Warto zaznaczyć, że intensywność objawów gonartrozy jest uzależniona od zaawansowania schorzenia.

Powiązane produkty

Goanartroza – diagnostyka

Diagnostyka przy podejrzeniu zwyrodnienia stawu kolanowego rozpoczyna się od przeprowadzenia szczegółowego wywiadu z pacjentem w celu zidentyfikowania potencjalnej przyczyny schorzenia. Taki sposób postępowania jest także pomocny w diagnostyce różnicowej – przy wykluczeniu lub potwierdzeniu innych chorób o podobnej symptomatologii. Następnie specjalista dokonuje badania przedmiotowego. Stosując szereg testów klinicznych, stara się uzyskać informację na temat mobilności, stabilności oraz ewentualnych nieprawidłowości związanych z funkcjonowaniem pozostałych struktur stawowych.

W dalszej kolejności diagnostyka zwyrodnienia stawów kolanowych obejmuje obrazowanie. Wykorzystuje się tutaj zdjęcia rentgenowskie, ultrasonografię, rezonans magnetyczny kolana. Powszechnie wykorzystywana przez specjalistów jest także 5-stopniowa skala Kellgren-Lawrence, która pomaga sklasyfikować uszkodzenia zgodnie z poziomem zaawansowania. 

Goanartroza – leczenie

Leczenie gonartrozy obejmuje postępowanie wielotorowe. Jest to połączenie farmakoterapii, rehabilitacji i interwencji chirurgicznych. Najnowsze metody leczenia zwyrodnienia stawu kolanowego to terapia komórkami macierzystymi oraz stosowanie zaawansowanych endoprotez o niezwykle dużej żywotności z niską klasą ścieralności.

Gonartroza – leczenie zachowawcze

Postępowanie zachowawcze w przypadku zwyrodnienia stawu kolanowego polega na odciążeniu stawu i rezygnacji z uprawiania sportu wiążącego się z dużym ryzykiem doznania kontuzji. Rekomenduje się redukcję masy ciała (w przypadku nadwagi i otyłości) oraz eliminację wszelkich czynników mogących przyspieszyć zmiany degeneracyjne w stawie. 

Goanartroza – leczenie farmakologiczne

Podstawą leczenia jest stosowanie środków farmakologicznych. Wykorzystuje się leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. W niektórych przypadkach stosuje się iniekcje dostawowe z kortykosteroidów, kwasu hialuronowego czy bogatopłytkowego osocza. Poleca się także suplementację środków wspomagających odbudowę chrząstki w postaci siarczanu chondroityny oraz innych produktów bogatych w siarkę.

Goanartroza – endoproteza kolana

Zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe w kolanie czy obustronna gonartroza często wymuszają zabieg operacyjny, dyskwalifikując z możliwości skutecznego leczenia w formie zachowawczej. Najczęstszą, skuteczną interwencją jest całkowita alloplastyka stawu. Polega to na wszczepieniu nowego, sztucznego stawu. Innym rodzajem interwencji jest artroskopia pozwalająca na częściową naprawę uszkodzonych struktur. Nie w każdym przypadku jest to jednak możliwe. 

Dowiedz się więcej na temat wskazań do endoprotezoplastyki kolana i przebiegu zabiegu.

Zwyrodnienie stawu kolanowego – leczenie domowe (okłady, maści, napary, suplementy, aktywność fizyczna)

Leczenie domowe stawu zwyrodnienia stawu kolanowego również daje kilka możliwości. Nie można jednak kontynuować go bez zaczerpnięcia porady specjalisty.

Wśród babcinych sposobów na ból kolana, który może zmniejszyć obrzęk stawu kolanowego i złagodzić pozostałe cechy stanu zapalnego może okazać się okład z liści młodej kapusty. Należy dokładnie obłożyć nią powierzchnię kolana i pozostawić na kilkadziesiąt minut. Dobrze sprawdzi się również kąpiel w wodzie z dodatkiem soli Epsom, która wykazuje działania łagodzące. Powszechnie stosuje też się żele zawierające żywokost oraz okłady z samego żywokostu. Znane są przeciwzapalne właściwości kurkumy, ciemnej czekolady oraz rośliny o nazwie echinacea. Uwzględnienie ich w jadłospisie może pomóc złagodzić doskwierające objawy. 

Goanartroza – rehabilitacja przy zmianach zwyrodnieniowych w kolanie

Rehabilitacja w chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego jest bardzo ważna, ponieważ ma kluczowe znaczenie w odbudowie funkcji kolana i redukcji dolegliwości bólowych. Fizjoterapia wykorzystywana jest nie tylko jako forma postępowania zachowawczego, ale także po interwencjach chirurgicznych w ramach rekonwalescencji i w celu szybszego powrotu do pełnej sprawności. Stosuje się zabiegi o działaniu przeciwzapalnym w postaci schładzania ciekłym azotem, laseroterapii czy oddziaływania polem magnetycznym.

Inną opcją jest elektrostymulacja funkcjonalna. Wykorzystuje się ją głównie po to, aby wyrównać istniejący dysbalans mięśniowy. W ten sposób stymuluje się mięśnie, które na skutek przyjmowania postawy adaptacyjnej, ulegają stopniowemu osłabieniu i zanikowi. Dodatkowo można wykorzystywać elektroterapię, używając prądów TENS, które wykazują działanie przeciwbólowe. 

Niekiedy zaleca się także wsparcie, umożliwiające odciążenie w postaci ortezy na zwyrodnienie stawu kolanowego. Na odciążenie pozwalają również terapia w basenie czy Nordic Walking. Bardzo często pacjenci pytają o możliwość jazdy na rowerze. Generalnie jest to aktywność, która obciąża stawy kolanowe, ale przy długim, forsującym wysiłku. Rozsądna jazda po równym terenie w wolnym tempie, nie powinna przyczynić się do pogłębienia objawów gonartrozy. 

Zwyrodnienie stawu kolanowego – ćwiczenia

Ćwiczenia na zwyrodnienie stawu kolanowego można wykonywać samodzielnie w domu, pomogą one złagodzić dolegliwości związane z gonartrozą. Przykłady:

  1. Pozycja: stanie bokiem do ściany. Jedna kończyna dolna ugięta w stawie kolanowym i przytrzymywana ręką w okolicy stawu skokowego. Kończyna górna przeciwna oparta o ścianę. Ruch: polega na przyciąganiu pięty do pośladka. Doprowadza to do rozciągania mięśnia czworogłowego uda. Rozciąganie należy kontynuować kilka minut. 
  2. Pozycja: leżenie tyłem, kończyna dolna ćwicząca wyprostowana. Przeciwna kończyna zgięta w stawie kolanowym i biodrowym. Stopa na podłożu. Ręce wzdłuż tułowia. Ruch: polega na wciskaniu pięty w podłoże przez 3-5 sekund, napinając mięśnie uda. Pozwala to na poprawę stabilizacji stawu kolanowego. Ćwiczenie wykonujemy w 2 seriach po 10 powtórzeń.
  3. Pozycja: stanie tyłem do ściany. Pod kolanami zwinięty ręcznik, który umieszczamy między ścianą a ciałem pacjenta. Ruch: polega na jednoczesnym prostowaniu obydwu kolan, dociskając wałek do ściany. Jednorazowo napięcie należy utrzymać 5-6 sekund. Ćwiczenie wykonujemy 10 razy.
  4. Pozycja: stanie przodem do stolika lub biurka. Ręce delikatnie oparte na jego powierzchni. Ruch: polega na wspinaniu na palce i utrzymaniu pozycji skrajnej przez 3-4 sekundy. Ćwiczenie wykonujemy w 2 seriach po 10 powtórzeń. 
  5. Regularne wykonywanie ćwiczeń po konsultacji z terapeutą może pełnić funkcję profilaktyczną oraz leczenia zachowawczego zwyrodnienia stawu kolanowego. 
  1. Mehrotra C., Remington P. L., Naimi T. S. i in., Trends in total knee replacement surgeries and implications for public health, 1990–2000, „Public Health Rep.” 2005, nr 120, s. 278–282.
  2. Blagojevic M., Jinks C., Jeffery A. i in., Risk factors for onset of osteoarthritis of the knee in older adults: a systematic review and meta-analysis, „Osteoarthritis Cartilage” 2010, nr 18, s. 24–33.
  3. McWilliams D. F., Leeb B. F., Muthuri S. F. i in., Occupational risk factors for osteoarthritis of the knee: a meta-analysis, „Osteoarthritis Cartilage.” 2011, nr 91, s. 829–839.
  4. Fransen M., Agaliotis M., Bridgett L. i in., Hip and knee pain: role of occupational factors, „Best Pract Res Clin Rheumatol.” 2011, nr 25, s. 81–101.
  5. Silverwood V., Blagojevic-Bucknall M., Jinks C. i in., Current evidence on risk factors for knee osteoarthritis in older adults: a systematic review and meta-analysis, „Osteoarthritis Cartilage” 2015, nr 23, s. 507–515.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl