Nowe metody w diagnostyce raka piersi – szansą na skuteczne leczenie?

Terapia onkologiczna raka piersi, jest zawsze „krojona na miarę", czyli zlecana indywidualnie dla każdej pacjentki. Zdarza się, że leczenie nie przynosi oczekiwanych rezultatów i choroba nie ustępuje. Wpływ na ten proces ma szereg czynników, w tym również sam typ raka piersi. Jaka jest rola hormonów na rozwój raka piersi, jakie są nowe metody diagnozowania i czym jest profilowanie hormonalne w leczeniu raka sutka?

Badanie przeprowadzone przez naukowców z RCSI University of Medicine and Health Sciences dały pełniejszy obraz tego, jaką rolę w rozwoju raka piersi odgrywają hormony. Nowe odkrycie pozwoli uzupełnić modele leczenia, zoptymalizować opiekę nad chorymi, a tym samym poprawić wskaźniki przeżywalności.

Rola hormonów w rozwoju raka piersi

Rak piersi jest złożoną etiologicznie i wieloczynnikową chorobą, na której rozwój ma wpływ silna interakcja między czynnikami genetycznymi i środowiskowymi. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2020 roku raka piersi zdiagnozowano u 2,3 miliona kobiet, przez co pozostaje on najczęstszym nowotworem wykrywanym wśród kobiet na całym świecie.

Marie McIlroy z RCSI University of Medicine and Health Science w Dublinie stwierdziła, że „hormony są potężnymi cząsteczkami sygnałowymi, które odgrywają istotną rolę w prowadzeniu przez nasze ciało naturalnych procesów fizjologicznych oraz prawidłowym reagowaniu na bodźce zewnętrzne. Ponad 100 lat temu udowodniono, że estrogeny odgrywają ogromną rolę w rozwoju raka piersi, a wiele popularnych leków stosowanych w terapii onkologicznej, ma na celu zmniejszenie ilości tych hormonów lub zablokowanie ich działania”.

Liczne badania epidemiologiczne dowodzą, że istnieje korelacja między poziomem sterydów płciowych a zwiększonym ryzykiem raka piersi. W świetle najnowszych doniesień naukowych można także przyjąć, że estrogeny nie są jedynymi czynnikami promującymi nowotworzenie, ponieważ istnieje także związek między poziomem progesteronu i androgenów (testosteron, dihydrotestosteron, androstendion i dehydroepiandrostendion (DHEA)) a ryzykiem zaistnienia choroby.

Dlaczego pacjentki nie reagują na leczenie onkologiczne (hormonoterapię)?

Pacjentki onkologiczne różnie reagują na wdrożone leczenie, w tym na hormonoterapię. Istnieją już wprawdzie nowoczesne molekularne metody diagnostyczne, polegające na genetycznej ocenie aktywności receptorów w raku piersi, które pozwalają na dokładniejsze postawienie diagnozy, niemniej nie są one jeszcze powszechnie stosowane. Obecnie wprowadzenie terapii opiera się najczęściej na ocenie zdjęcia mammograficznego lub tomosyntetycznego (mammografia cyfrowa) oraz diagnozie lekarza patomorfologa, który ocenia pod mikroskopem fragment podejrzanej tkanki pobranej podczas biopsji długo- lub cienkoigłowej piersi (nie każda pacjentka jest kierowana na biopsję). Opis patomorfologa analizuje lekarz onkolog i na tej podstawie wdraża odpowiednie leczenie pacjentki, wykorzystując do tego hormonoterapię, chemioterapię, radioterapię, leczenie chirurgiczne lub terapię skojarzoną, która łączy te poszczególne sposoby kuracji. W wielu ośrodkach naukowych na całym świecie prowadzone są badania nad innymi sposobami przewidzenia efektów terapii hormonalnej.

Profilowanie hormonalne w leczeniu raka piersi

Profilowanie hormonalne obejmuje wykonanie pakietu badań, który pozwala ocenić, czy poziom hormonów płciowych w organizmie jest prawidłowy i  wykryć  zaistniałe zaburzenia endokrynologiczne. Tego rodzaju postępowanie diagnostyczne jest wskazane w szczególności osobom, które doświadczają nieregularnych lub ciężkich i bolesnych menstruacji, nieprzyjemnych dolegliwości związanych z zespołem napięcia przedmiesiączkowego (PMS), przekwitaniem oraz zmagających się z niepłodnością.

Wyniki eksperymentu opublikowanego w czasopiśmie naukowym „Clinical Cancer Research” dowodzą, że profile hormonalne odgrywają znaczącą rolę w powodzeniu terapii pacjentek, u których zdiagnozowano raka piersi. Naukowcy  przeanalizowali wyniki badań pacjentek, aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób różne hormony wpływają na komórki nowotworowe i dlaczego w różny sposób reagują  na terapię hormonalną. Zdaniem badaczy z Irlandii,  dokładna obserwacja profili hormonalnych przed i po leczeniu pozwoli na podejmowanie bardziej świadomych decyzji dotyczących terapii onkologicznej.

Nowatorska procedura obrazowania pozwala przewidzieć efekt terapii hormonalnej

W „Nature Communications” ukazał się artykuł opisujący powstawanie innej, niezwykle obiecującej metody badania odpowiedzi na terapię hormonalną raka piersi. John Katzenellenbogenem, chemik z University of Illinois, opracował środek obrazujący – fluorofuranylnorprogesteron (FFNP), który pomaga określić ilościowo, ile receptorów progesteronu ulega ekspresji na guzie nowotworowym. FFNP łączy się z receptorami progesteronu, dzięki czemu można je uwidocznić, używając skanera pozytonowej tomografii emisyjnej (PET). Technika ta może być wykorzystana do szacowania, które z nich dokładnie zareagują na terapię hormonalną. Zanim jednak będzie mogla zostać wprowadzona do praktyki klinicznej, wymaga dalszych testów.