„Zobacz człowieka” – ruszyła kampania przeciwko stygmatyzacji osób doświadczających zaburzeń psychicznych

Stosunek społeczny do osób z zaburzeniami psychicznymi to duży problem, który wymaga nieustającego uświadamiania i edukacji. Stąd też nie może dziwić nowa kampania społeczna Ministerstwa Zdrowia, która rozpoczęła się pod koniec tegorocznych wakacji.

Każdego roku ponad 160 milionów mieszkańców Unii Europejskiej (38%) zmaga się z zaburzeniami psychicznymi. Mimo tego wciąż ogromnym problemem jest stygmatyzacja pacjentów leczących się psychiatrycznie. Twórcy nowej kampanii społecznej  Ministerstwa Zdrowia postawili sobie za cel uświadamianie, że kryzys psychiczny nie jest powodem do wstydu.

Kampania Ministerstwa Zdrowia

Pod koniec sierpnia 2022 roku ruszyła kampania społeczna Ministerstwa Zdrowia o charakterze edukacyjno-informacyjnym, której celem jest zapoznanie społeczeństwa z problemami w codziennym funkcjonowaniu, z jakimi zmagają się osoby doświadczające zaburzeń psychicznych. Ma ona przeciwdziałać stygmatyzacji i autostygmatyzacji osób chorych i ich rodzin. Pomysłodawcy kampanii „Zobacz człowieka” szczególny nacisk kładą na kwestię osądzania pacjentów z chorobami i zaburzeniami psychicznymi, promując postawę życzliwości i zrozumienia w miejsce oceniania.

MZ przygotowało rozmaite materiały, dzięki którym chce edukować wszystkich tych, którzy nigdy nie mieli kontaktu z osobami zmagającymi się z takimi problemami bądź tych, którzy chcieliby poszerzyć swoją wiedzę w tym zakresie. W kampanii biorą udział osoby znane, opowiadające o swoich doświadczeniach i podkreślające, że kryzys psychiczny może dotknąć każdego, niezależnie od wieku, statusu społecznego czy sytuacji finansowej. Autorzy przedsięwzięcia mają także w planach zorganizowanie szkoleń dla opiekunów osób z zaburzeniami psychicznymi, m.in. dla pielęgniarek i nauczycieli.

Stosunek Polaków do osób chorych psychicznie

Jak wynika z badania przeprowadzonego przez CBOS, niemal 70% badanych podkreśla swój życzliwy bądź obojętny stosunek do osób z zaburzeniami psychicznymi, jeszcze więcej dostrzega dyskryminację pacjentów szpitali psychiatrycznych w różnych dziedzinach życia, m.in. w prawie do pracy, edukacji czy też do poszanowania godności osobistej. Jednocześnie ponad 70% ankietowanych uważa, że choroby psychiczne są wstydliwe i należy je ukrywać przed innymi ludźmi.

Choroba a zaburzenie psychiczne

Terminologia psychiatryczna jest nieprecyzyjna, granica pomiędzy tzw. norma psychiczną a patologią jest bowiem dość płynna. Jest to przyczyna wielu nieporozumień i niedopowiedzeń, czego przykładem są dwa podstawowe pojęcia: „choroba psychiczna” oraz „zaburzenie psychiczne”. Pierwszy z wymienionych terminów jest nadużywany i często służy stygmatyzowaniu osób z zaburzeniami psychicznymi. Warto mieć świadomość, że Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, czyli dokument systematyzujący jednostki chorobowe zgodnie z ustalonymi kryteriami, nie stosuje już terminu „choroba psychiczna”. Zwraca się wyłącznie uwagę na istnienie objawów klinicznych lub zachowań.

Autorzy ICD-10 wyróżniają:

• Zaburzenia psychiczne organiczne, włącznie z zespołami objawowymi (m.in. otępienia o różnym podłożu).
• Zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych.
• Schizofrenię, zaburzenia schizotypowe i urojeniowe.
• Zaburzenia nastroju (m.in. depresję, zaburzenia afektywne dwubiegunowe).
• Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną (np. fobie, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne).
• Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi (np. zaburzenia odżywiania, zaburzenia snu).
• Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych.
• Upośledzenie umysłowe.
• Zaburzenia rozwoju psychologicznego.
• Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym.
• Nieokreślone zaburzenia psychiczne.