Zidentyfikowano gen, który może być potencjalnym celem leczenia endometriozy

Endometrioza jest coraz częściej diagnozowaną chorobą wśród kobiet. Objawia się w postaci bolesnych i obfitych miesiączek, który to ból może być odczuwany w miejscach niespecyficznych dla bólu menstruacyjnego. Endometrioza to także dyskomfort podczas współżycia i problemy z zajściem w ciążę. Wiele ośrodków naukowych na całym świecie zajmuje się badaniem etiologii endometriozy. Ostatnio opublikowane wyniki badań dotyczące podłoża genetycznego tej choroby, które wskazują na aktywność jednego z genów. 

Leczenie endometriozy jest możliwe dzięki hormonoterapii i zabiegom chirurgicznym. Obie metody nie są pozbawione skutków ubocznych, dlatego wciąż poszukuje się alternatywnych sposobów terapii pacjentek i wskazówek dotyczących dalszego postępowania, które znajdują się w genomie człowieka. Najnowsze odkrycie amerykańskich naukowców daje nadzieję na powstanie nowych nieinwazyjnych sposobów leczenia endometriozy. Wyniki analiz, opublikowane na łamach „Science Translational Medicine”, wskazują na aktywność genu NPSR1, którego mutacja doprowadza do wystąpienia gruczolistości zewnętrznej, bo tak również nazywana jest ta choroba.

Endometrioza

Szacuje się, że około 10% kobiet na świecie choruje na endometriozę. Przypadłość charakteryzuje się nieprawidłowym wzrostem endometrium, czyli tkanki podobnej do błony wyścielającej macicę, w innych miejscach w organizmie, co może wywołać stan zapalny, silne dolegliwości bólowe i obniżenie płodności. To złożona choroba, której występowanie zależy zarówno od wielu czynników środowiskowych, genetycznych, jak i ich wzajemnych interakcji tych procesów. Warto podkreślić, że wiele aspektów związanych z jej etiologią nadal pozostaje niejasnych.

Gen NPSR1 – potencjalny cel leku na endometriozę

Zespół kierowany przez Krinę Zondervan zawęził obszar poszukiwań do ludzkiego chromosomu siódmego, a dokładniej regionu znanego jako 7p13-15. Badanie to stało się punktem wyjścia i nadało kierunek przyszłym działaniom naukowców. Identyfikacja konkretnego genu, który mógłby stać się celem terapii, wymagała jeszcze kilku lat pracy.

Thomas Tapmeier i jego współpracownicy z Uniwersytetu w Oksfordzie postanowili przyjrzeć się genomowi pacjentek z endometriozą, które były obciążone wywiadem rodzinnym oraz grupie pacjentek, których krewne nie chorowały na endometriozę. Następnie porównali ich DNA z grupą kontrolną, czyli ze zdrowymi kobietami. Po bardziej szczegółowym sekwencjonowaniu materiału genetycznego ponad 11 tysięcy uczestniczek badania miało mutację genu NPSR1. Określono je mianem grupy, w której prawdopodobieństwo wystąpienia choroby było wysokie. Większość kobiet noszących jego rzadkie warianty miała chorobę w III lub IV stadium.

Potwierdzenie odkrycia

Naukowcy z University of Wisconsin-Madison i Baylor College of Medicine potwierdzili odkrycie zespołu z Oxfordu, z którym współpracowali, analizując DNA małp z rodziny makaków rezus (łac. Macaca mulatta). Jest to pierwszy przypadek, gdy użyto sekwencjonowania DNA u naczelnych w celu potwierdzenia wyników badań na ludziach. Wyniki eksperymentu wykazały, że odpowiednik ludzkiego chromosomu siódmego występował częściej u małp z endometriozą.

Jeffrey Rogers z Human Genome Sequencing Center w Baylor (jeden z autorów badania) stwierdził, że rezultaty pracy „dały motywację do dalszego ścigania specyficznych genów" i  będą miały „znaczący wpływ na zrozumienie genetyki powszechnych i  skomplikowanych chorób metabolicznych".

Blokowanie genu NPSR1 zmniejsza stan zapalny

Uczeni wykorzystali inhibitor NPSR1 do zablokowania sygnalizacji białkowej tego genu w hodowlach komórkowych, a następnie w mysich modelach endometriozy. Okazało się, że doprowadziło to do zmniejszenia stanu zapalnego i odczuwania dolegliwości bólowych.

Badaczka Krina Zonderwan stwierdziła, że potrzebne są dalsze badania nad mechanizmem działania i rolą wariantów genetycznych w modulacji działania genu w określonych tkankach. Udało się zidentyfikować „nowy, obiecujący i niehormonalny cel dalszych badań i rozwoju, który wydaje się bezpośrednio zajmować zapalnymi i bolesnymi składnikami choroby ". Inne badania wykazały, że różnice w genie NPSR1 są związane z innymi stanami zapalnymi, na przykład astmą oskrzelową, zapalną chorobą jelit, objawami reumatoidalnego zapalenia stawów i reakcjami alergicznymi. Większość tych objawów często współistnieje z endometriozą.