Tymianek – charakterystyka, właściwości i zastosowanie. Na co pomoże?

Ziele tymianku znalazło szerokie zastosowanie nie tylko w kuchni, ale także i w leczeniu niektórych dolegliwości. Przykładowo, w medycynie ludowej od wieków stosuje się je jako środek do walki z wirusami i bakteriami. Jakie jeszcze właściwości przypisuje się tej roślinie? W jaki sposób uprawiać tymianek? Do czego wykorzystywać go w swojej kuchni? 

1. Tymianek – historia, charakterystyka, uprawa, odmiany 
2. Tymianek – wartości odżywcze i witaminy  
3. Tymianek – właściwości  
4. Tymianek – zastosowanie 
5. Tymianek – jak hodować? Jak przechowywać? Suszyć czy mrozić? 
6. Tymianek – do czego dodawać?  

Tymianek – historia, charakterystyka, uprawa, odmiany 

Tymianek (lub inaczej macierzanka tymianek) pochodzi z obszarów śródziemnomorskich. Roślina stanowi ziele znane ludzkości od tysięcy lat. W antycznym Egipcie stosowano ją przykładowo (pod postacią olejku) do balsamowania zwłok ludzkich oraz jako kadzidło, a w zielarstwie przy dolegliwościach towarzyszących chorobom płuc.  

Podobnie jak większość ziół, również i tymianek z powodzeniem można hodować zarówno w ogrodzie na grządce, jak i na balkonie w doniczce. Do najbardziej znanych odmian tymianku należy tymianek ogrodowy oraz cytrynowy (do wykorzystania w kuchni), natomiast w celach dekoracyjnych sięga się po m.in. tymianek złoty, szary, srebrny albo kminkowy. 

Tymianek – wartości odżywcze i witaminy  

Tymianek jest ziołem bogatym w witaminy A, B, C oraz w kwas foliowy. Dostarcza także pewnych ilości składników mineralnych takich jak: magnez, wapń, potas, żelazo, fosfor czy cynk.

Tymianek – właściwości  

Składniki czynne zawarte w tymianku odznaczają się właściwościami żółciopędnymi, przeciwzapalnymi oraz moczopędnymi. Ekstrakt z tymianku może sprawdzić się więc przy chorobach pasożytniczych i infekcjach bakteryjnych przewodu pokarmowego.

Tymianek – zastosowanie 

Ekstrakt z tymianku wchodzi w skład wielu tabletek do ssania, syropów i kropli wykrztuśnych. Do płukania jamy ustnej wykorzystuje się z kolei napary rośliny. Innym sposobem zastosowania tymianku są kąpiele lecznicze lub okłady, jak również inhalacje (w tym celu używa się olejku tymiankowego). Z ziela przygotowuje się także płukanki do włosów. 

Olejek tymiankowy na kaszel, ból zatok, bóle reumatyczne, stawów i mięśni oraz nerwobóle

Olejek tymiankowy należy do grupy najsilniej działających olejków eterycznych. Jego składniki mają działanie wykrztuśne, zwiększają wydzielanie śluzu w oskrzelach, ułatwiają jego odkrztuszanie oraz łagodzą kaszel. Ponieważ olejek eteryczny z tymianku działa drażniąco na skórę i powoduje jej przekrwienie, stosowany jest też zewnętrznie w preparatach rozgrzewających – w przypadku bólów reumatycznych, stawowych i mięśniowych oraz przy nerwobólach.   

Tymianek – jak hodować? Jak przechowywać? Suszyć czy mrozić? 

Jak już wspomniano wcześniej, tymianek jest rośliną, którą można uprawiać zarówno w ogrodzie, jak i w domowych doniczkach. Jeśli zdecydujemy się na wysiew na zewnątrz, należy wybrać odpowiednio nasłonecznione miejsce, z glebą (powinna być przewiewna, najlepiej wapienna) o dużej zawartości próchnicy. Aby tymianek przezimował w ziemi, jesienią należy okryć grządkę liśćmi lub słomą.  

Tymianek zbieramy zwykle w okresie kwitnienia od czerwca do września. Aby na dłużej przechować ziele, należy je wcześniej zasuszyć w przewiewnym i suchym miejscu. Proces suszenia przeprowadza się zazwyczaj w temperaturze, która nie przekracza 35℃ po to, by zachować jak najwięcej olejków eterycznych. Również i mrożenie to świetny sposób na to, by dłużej korzystać z walorów tymianku.  

Tymianek – do czego dodawać?  

Tymianek charakteryzuje się zdecydowanym smakiem oraz zapachem, nadając wyrazisty ton marynatom, mięsom, rybom, wędlinom, sałatkom oraz zupom. Ze względu na intensywność aromatu tymianku nie powinno łączyć się równocześnie z przykładowo majerankiem czy estragonem.  

Przykładowe przepisy z wykorzystaniem tymianku 

Tymiankowa kasza gryczana z tuńczykiem 

Na patelnię wylej odrobinę oliwy, dodaj kawałki tuńczyka wraz z zalewą, posiekany szczypior oraz świeży tymianek. Chwilę podsmaż, a następnie dorzuć przeciśnięty przez praskę ząbek czosnku. Dodaj ugotowaną kaszę gryczaną i połącz, przyprawiając odrobiną soli oraz pieprzu. 

Tymiankowy kurczak 

Przygotuj marynatę z łyżeczki oleju rzepakowego, łyżeczki miodu, łyżeczki soku z cytryny, ząbka czosnku, garści świeżego tymianku oraz pieprzu i soli. Osuszoną pierś z kurczaka umieść w naczyniu żaroodpornym i polej marynatą, dokładnie natrzyj, odstaw do lodówki na ok. godzinę. Piecz w temperaturze 190℃ przez ok. 30 min. Podawaj z gruboziarnistą kaszą oraz z mieszanką warzyw z pary. 

Marchewka pieczona z tymiankiem 

Młode marchewki obierz i pokrój w grube plastry. Umieść je następnie w naczyniu żaroodpornym. Dopraw solą i pieprzem, dodaj garść świeżo posiekanego tymianku. Dodaj łyżkę oliwy z oliwek i dokładnie połącz wszystkie elementy dania. Piecz w nagrzanym piekarniku (200℃) przez ok. 25 min. Potrawa świetnie smakuje solo i jako dodatek do pełniejszego posiłku.