Czy chrom jest skuteczny podczas odchudzania?

Chrom jest mikroelementem, który w roli składnika suplementów diety traktowany jest jako środek wspomagający odchudzanie. Bierze udział w metabolizowaniu glukozy, białek i tłuszczy. Występuję zarówno w postaci zdrowotnej – trójwartościowej (CR III), jak i toksycznej – sześciowartościowej (Cr VI). Charakterystyczne dla chromu są także jego właściwości związane z podwyższaniem poziomu „dobrego" cholesterolu HDL przy jednoczesnym obniżaniu poziomu tego miażdżycowego, czyli „złego" cholesterolu LDL. Z którą witaminą najlepiej suplementować chrom, co należy do naturalnych źródeł tego pierwiastka śladowego oraz który chrom wybrać – organiczny, czy nieorganiczny? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Od dłuższego czasu preparaty zawierające chrom cieszą się dużym zainteresowaniem wśród osób chcących ograniczyć łaknienie na słodycze oraz mających problemy ze zrzuceniem zbędnych kilogramów. W badaniach na zwierzętach wykazano korelację pomiędzy niedoborem chromu a nietolerancją glukozy, a ponadto stwierdzono, że suplementacja tego pierwiastka wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Najczęściej niedobór tego składnika występuje w okresie ciąży, stosowania niewłaściwej diety, permanentnie nieprawidłowego poziomu glukozy lub podczas odżywania pozajelitowego. Przed rozpoczęciem suplementacji warto  przyjrzeć się bliżej temu pierwiastkowi.

Chrom – czym jest? Dlaczego zalicza się go do insulinomimetyków?

Chrom uznawany jest za pierwiastek niezbędny do życia człowieka. Wpływa na prawidłowy rozwój i wzrost, a także jest kluczowy dla przebiegu wielu reakcji metabolicznych zachodzących w naszym organizmie. W licznych badaniach wykazano pozytywny wpływ chromu (III) na skuteczność terapii insulinowej u osób chorujących na cukrzycę. Chrom bierze udział w regulacji gospodarki węglowodanowej. Proces ten następuje poprzez wpływ na aktywność błonowej fosfatazy tyrozynowej, czyli enzymu powodującego pobudzenie receptorów insuliny, ale także zwiększenie ich ilości, co może mieć znaczenie w leczeniu insulinooporności i zaburzeń z nią związanych. Już w latach 50. odkryto, że opisywany pierwiastek jest istotnym składnikiem czynnika tolerancji glukozy (GTF, ang. Glucose Tolerance Factor), co prawdopodobnie związane jest z jego wpływem na metabolizm glukozy i prawidłowy poziom insuliny.

Jakie są źródła chromu?

Chociaż wraz z upływem lat zmniejsza się poziom chromu w naszym organizmie, w praktyce jego niedobór występuje niezwykle rzadko. Do głównych przyczyn za niskiego poziomu chromu zalicza się nieprawidłowy sposób odżywiania i przewlekły stres. Czynniki stresogenne, takie jak: dieta obfitująca w cukry proste, obciążenie glukozą, okres ciąży oraz karmienia piersią, długotrwałe przemęczenie, infekcje, uraz fizyczny lub emocjonalny mogą znacząco wpłynąć na metabolizm chromu. Dochodzi wówczas do zwiększonego wydalania tego pierwiastka wraz z moczem oraz obniżenia jego poziomu w organizmie.  Wówczas warto rozważyć wzbogacenie diety w pokarmy dostarczające chromu lub zastosować suplementację gotowymi produktami farmaceutycznymi. Naturalnymi źródłami tego składnika są drożdże, kakao, pełnoziarniste produkty zbożowe, jaja, orzechy, szparagi, wątroba cielęca, ryby i owoce morza (ostrygi, małże), a także owoce (zwłaszcza gruszki i jabłka). Warto dodać, że produktami zwiększającymi przyswajalność chromu są: witamina B3 (niacyna), kwas askorbinowy (witamina C) oraz glicyna (aminokwas). Z kolei cynk, cukry proste i żelazo ograniczają jego wchłanianie, co warto wziąć pod uwagę podczas niedoborów w organizmie i suplementacji tego składnika.

Czy należy suplementować chrom podczas odchudzania?

Preparaty z chromem zyskały bardzo dużą popularność jako środki wspomagające kuracje odchudzające, a także zwiększające masę mięśniową.  Jednakże wyniki przeprowadzonych badań nie są jednoznaczne, a często wręcz sprzeczne. Część naukowców obala słuszność suplementacji tego pierwiastka podczas odchudzania. Z kolei inni badacze dowodzą, że stosowanie organicznych związków chromu, jak pikolinian lub nikotynian przyczynia się do zmniejszenia procentowej zawartości tkanki  tłuszczowej, obniżenia masy ciała, a także zwiększenia tolerancji glukozy. Naukowcy wskazują również, że chrom umożliwia efektywniejsze wchłanianie i wykorzystanie glukozy przez komórki, a także powoduje wzrost wrażliwości komórek trzustki na insulinę i poprawia kontrolę łaknienia.

Chrom – wskazania do suplementacji

W licznych badaniach stwierdzono, że stosowanie preparatów z chromem przynosi korzystne efekty w wielu schorzeniach zdrowotnych. Suplementację tego pierwiastka zaleca się zwłaszcza w przypadkach upośledzonej tolerancji glukozy. U pacjentów z cukrzycą insulinoniezależną zaobserwowano obniżenie poziomu glukozy na czczo, wzrost tolerancji glukozy, obniżenie poziomu insuliny, łącznego poziomu glukozy i trójglicerydów we krwi oraz wzrost poziomu „dobrego” cholesterolu HDL. Związane jest to głównie z oddziaływaniem chromu  na mechanizmy regulujące poziom glukozy we krwi. Dodatkowo związek ten pełni istotną funkcję w metabolizmie białek i lipidów – zwłaszcza cholesterolu. Związki Cr (III) wchodzą w skład enzymów i kwasów nukleinowych. Przez to opisywany pierwiastek uczestniczy w licznych procesach zachodzących w naszym organizmie, m.in.: antyoksydacyjnych, immunologicznych, krzepnięcia krwi, w syntezie RNA i DNA, a także wpływa na wydzielanie hormonów i niektórych witamin.

Chrom – skutki uboczne suplementacji

Pomimo że Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wskazuje, jakie dawki chromu są bezpieczne dla organizmu, może niekiedy dojść do spożycia nadmiernej ilości tego pierwiastka. Warto zaznaczyć, że przedawkowanie chromu, którego źródłem jest pożywienie, jest raczej niemożliwe. Jedynie dodatkowa suplementacja tego składnika, może spowodować jego nadmierny poziom w organizmie, prowadzący do wystąpienia efektów ubocznych. Dochodzi wówczas do upośledzenia działania insuliny, co może być zwłaszcza niebezpieczne u osób z cukrzycą, czy chorobami insulinozależnymi.

Chrom – który suplement wybrać i jak go dawkować? Chrom organiczny czy nieorganiczny?

Pośród wielu preparatów zawierających chrom, które znajdują się na rynku, można go znaleźć zarówno w postaci organicznej, jak i nieorganicznej. Zaobserwowano, że występują wyraźne różnice we wchłanianiu chromu, w zależności od formy, w jakiej jest stosowany. Badacze wskazują, że dziennie w jelitach człowieka przyswajane jest 0,5–2% Cr w postaci nieorganicznych soli i około 25–30% w postaci organicznych kompleksów.  Za jedno z najlepszych źródeł tego pierwiastka uznawane są preparaty drożdżowe.

Jednocześnie należy pamiętać, że pomimo tego, że chrom jest niezbędnym mikroelementem, jego suplementacja powinna dotyczyć przede wszystkim  osób, u których stwierdzono niedobór tego pierwiastka. Przy wyborze suplementu, będącego uzupełnieniem niedoborów chromu, warto dokonać analizy, w jakim celu ma on być stosowany. Jeśli dodatkowa podaż tego pierwiastka ma wspomóc proces odchudzania, wówczas warto wybrać preparat łączony. Będzie on zawierał także inne substancje, jak np. wspomniana wyżej niacyna, zielona herbata, czy inulina (wielocukier), które wpłyną korzystnie na utratę zbędnych kilogramów. Natomiast dla osób cierpiących na zaburzenia poziomu glukozy lub insuliny w organizmie, zaleca się konsultację z lekarzem prowadzącym, a następnie wspólny wybór odpowiedniego preparatu z chromem, który będzie pomocny przy stosowanej terapii leczniczej. W każdym przypadku należy zwrócić uwagę na: dawkę oraz postać w jakiej występuje chrom w danym preparacie, co jest kluczowe dla uzyskania oczekiwanych efektów. Na stopień wchłaniania chromu nie wpływa, czy jest on zażywany po posiłku, czy przed posiłkiem. Nie ma znaczenia też pora dnia.