24 marca obchodzimy Światowy Dzień Gruźlicy. Czy gruźlica jest groźna? Kto jest narażony na zachorowanie?

Światowy Dzień Gruźlicy

Mając na uwadze fakt, że międzynarodowe kampanie z sukcesem podnoszą świadomość na temat różnych chorób, Światowe Zgromadzenie Zdrowia, najwyższy organ decyzyjny Światowej Organizacji Zdrowia, wyznaczyło określone dni w roku, podczas których stara się zwrócić szczególną uwagę na wybrane problemy. 

W niedawnym badaniu opublikowanym w „International Journal of Tuberculosis and Lung Disease” określono ilościowo wpływ Światowego Dnia Gruźlicy na świadomość społeczeństw. Wyniki analizy z wykorzystaniem Google Trends pokazują, że z reguły wydarzenie zwiększa ogólnoświatową świadomość dotyczącą gruźlicy, chociaż w krajach o wysokiej zachorowalności trend jest bardziej nieregularny.

Profesor Jeremiach Hakata Muhwa, jako ówczesny przewodniczący Międzynarodowej Unii przeciwko Gruźlicy i Chorób Płuc, na pierwszym w historii spotkaniu ONZ we wrześniu 2018 r. w sprawie gruźlicy podkreślił rolę obchodów Światowego Dnia Gruźlicy jako bardzo ważnej inicjatywy dla publicznej edukacji i rzecznictwa. 

Inne działania na rzecz zwalczania gruźlicy

„Zegar tyka” – przypomina tegoroczne hasło obchodów Światowego Dnia Gruźlicy, podkreślając, że dobiega końca czas na podjęcie działań, czyli zapewnienia równego dostępu do profilaktyki i opieki zdrowotnej. Wiele krajów obecnie szczyci się wyjątkowo niską zachorowalnością na gruźlicę, niestety inne nie mają tyle szczęścia. Gruźlica zbiera największe żniwo w Bangladeszu, Chinach, Indiach, Indonezja na Filipinach oraz Pakistanie, Nigerii i RPA.

Różne państwa utworzyły partnerstwa na rzecz zapobiegania gruźlicy, które pozwalają sprawować lepszą kontrolę nad rozprzestrzenianiem się choroby. Władze organizują dłuższe coroczne kampanie uświadamiające na temat gruźlicy (np. Miesiąc Świadomości Gruźlicy na Filipinach, w RPA, Zambii). Co więcej, Światowa Organizacja Zdrowia opracowała strategię „End TB”, która ma na celu zakończenie globalnej epidemii gruźlicy. Zgodnie z dążeniem WHO i zobowiązaniami światowych liderów, priorytetem jest zmniejszenie o 90% (w porównaniu z rokiem 2015) liczby zgonów z powodu gruźlicy na świecie oraz zapadalności na gruźlicę do 2030 roku.

Gruźlica – czym charakteryzuje się ta choroba?

Gruźlica to wysoce zaraźliwa infekcja bakteryjna, która może szybko się rozprzestrzeniać, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie wykryta i leczona. Osoby z objawami choroby, mogą zarażać inne, dopóki przez odpowiedni czas nie będą przyjmować leków.

Początkowo w wielu przypadkach gruźlica przebiega bezobjawowo. Dopiero dodatni wynik próby tuberkulinowej może świadczyć o zakażeniu. Do typowych objawów aktywnej choroby należą: odczuwanie zmęczenia, kaszel z odkrztuszaniem krwi/dużej ilości flegmy, ból w klatce piersiowej, problemy z oddychaniem, utrata wagi i apetytu, okresowa gorączka. Zmiany gruźlicze najczęściej dotyczą płuc, jednak mogą występować w różnych narządach ciała.

Jak dochodzi do zakażenia? Kto jest najbardziej podatny na zachorowanie?

Zakażenie następuje drogą kropelkową. Prątki gruźlicy unoszą się w powietrzu, gdy osoba z aktywną chorobą kaszle, kicha, mówi. Przebywanie w jej pobliżu lub wdychanie skażonego zarazkami powietrza nie oznacza, że na pewno zachorujesz, ale jest to prawdopodobne. Szacuje się, że choroba rozwija się u ok. 10% zakażonych.

Obecnie dodatkowym problemem jest pojawienie się lekoopornych szczepów gruźlicy. Leczenie niektórych szczepów może być naprawdę trudne. Bakterie stały się odporne na najsilniejsze leki przeciwprątkowe – ryfampicynę i izoniazyd.