Zaciskanie zębów – przyczyny, skutki, leczenie

Nawykowe silne zaciskanie zębów lub zgrzytanie nimi jest problemem, z którym spotyka się bardzo wielu z nas. Najczęściej do tego zjawiska, fachowo nazywanego bruksizmem, dochodzi podczas snu, w związku z tym wiele osób nie jest nawet świadomych istnienia problemu do momentu pojawienia się dodatkowych objawów, takich jak starcie zębów lub dolegliwości bólowe.

Jakie są przyczyny?

Geneza wystąpienia tego zjawiska jest złożona i wciąż nie do końca poznana. Najczęściej jest ono wynikiem kilku nakładających się na siebie, różnorodnych w swym charakterze nieprawidłowości. Po pierwsze powstanie bruksizmu może być skutkiem istnienia zaburzeń w obrębie jamy ustnej. Zaburzenia te mogą mieć różny stopień zaawansowania, różne pochodzenie i czas trwania. Mogą to być istniejące wady zgryzu, obecne braki poszczególnych zębów, niewłaściwie wyrżnięte zęby mądrości czy też na przykład nieprawidłowo wykonanie wypełnienia w obrębie zębów. Wszystkie one sprzyjają zmianie prawidłowego funkcjonowania mięśni żucia – człowiek nawykowo zaczyna gryźć w inny sposób niż powinien, w efekcie czego mięśnie muszą również zacząć inaczej pracować. To może skutkować ich ciągłym wzmożonym napięciem, prowadzącym do powstania opisywanego zjawiska. Po drugie, jako główną przyczynę nawykowego zaciskania zębów podaje się obciążenie psychiczne, w tym szczególnie ekspozycję na stres. Niestety w obecnych czasach większość z nas żyje w stresie, którego całkowite wyeliminowanie jest wręcz niemożliwe. Ciągłe napięcie emocjonalne wzmaga również napięcie mięśniowe, co może skutkować właśnie powstaniem bruksizmu.

Do czego może prowadzić to zjawisko?

Niestety bruksizm nieleczony przez długi czas może doprowadzić do wielu powikłań, niejednokrotnie trudnych do leczenia w późniejszym okresie. Częste zaciskanie zębów skutkuje wywieraniem na ich powierzchni sił, do których szkliwo nie jest naturalnie przystosowane. W efekcie dochodzi do stopniowego ścierania się jego powierzchni, powstawania pęknięć w jego obrębie, a po czasie do obniżenia wysokości zębów. Wraz z obniżeniem wysokości zwarcia zazwyczaj bruksizm ulega nasileniu, tworząc błędne, wymagające leczenia koło.

Przeczytaj czym jest diastema

Poza tym ciągłe napięcia w obrębie mięśni żucia mogą skutkować pojawieniem się dolegliwości bólowych. Dolegliwości te bywają różnego rodzaju. Po pierwsze mogą pojawić się dolegliwości bólowe w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, takie jak bolesne przeskakiwanie/strzykanie w stawach, ból promieniujący do ucha czy też trudności z odwodzeniem żuchwy. Po drugie mogą pojawić się różnego rodzaju bóle: bóle migrenowe, bóle mięśni żucia, bóle szyi, karku, pleców czy ramion.

Jak wygląda leczenie?

Bardzo ważnym w procesie leczenia jest uświadomienie pacjentowi złożoności problemu. Pacjent powinien chociaż w ciągu dnia unikać zaciskania zębów w sytuacjach stresowych, w momentach wymagających skupienia. Wiele osób dopiero wtedy zdaje sobie sprawę z faktu, że np. wykonując czynności precyzyjne w ciągu dnia, nieświadomie zaciskało zęby. Taka świadomość sprawia, że problem staje się dla chorego bardziej realny. Leczenie samego problemu zależy w znacznej mierze od jego zaawansowania i przyczyn, które go wywołały. Bez wyeliminowania przyczyny – niezależnie czy jest to przyczyna stomatologiczna czy też psychologiczna, trudnym, a wręcz niemożliwym jest całkowite wyeliminowanie problemu.