Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego (DSSŻ) – objawy, przyczyny i leczenie

25.10.2021

Staw skroniowo-żuchwowy jest jednym z najbardziej skomplikowanych stawów w naszym organizmie. Nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak różnorodne ruchy wykonuje on podczas każdego dnia. Mówiąc, jedząc, wyrażając emocje, sprawiamy, że intensywnie pracuje. Dodatkowo podczas spożywania każdego posiłku jest on w różny sposób obciążany. To wszystko skutkuje tym, że u niektórych osób zaczyna on funkcjonować nieprawidłowo – pojawia się dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego (DSSŻ).

Objawy dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych

Dysfunkcja stawów skroniowo-żuchwowych ma trochę inny obraz u każdego z pacjentów i z łatwością może być mylona z innymi patologiami, jednak można wyróżnić grupę objawów najbardziej charakterystycznych.

Osoby z DSSŻ często same zauważają występowanie różnych odgłosów podczas ruchu w stawach skroniowo-żuchwowych, mogą to być trzaski, trzeszczenia lub odgłosy pękania. Dodatkowo spostrzegają przeskakiwanie w stawach, pojawiający się okresowo brak możliwości szerokiego otwarcia ust czy też blokowanie się żuchwy po szerokim otwarciu.

Towarzyszące dolegliwości bólowe mają różną formę. Mogą to być bóle w okolicy uszu, często mylone z bólem ucha lub zęba. Pacjenci mogą również odczuwać promieniujące bóle głowy, przypominające migrenę lub napięciowe bóle głowy. Mięśnie żucia (badane wewnątrzustnie przez lekarza, a zewnątrzustnie wyczuwalne w okolicy kąta żuchwy – tył policzka) są bolesne palpacyjnie, czyli podczas ucisku, a czasami również bolą same z siebie. Dodatkowo mogą występować dolegliwości bólowe podczas skrajnych ruchów – w trakcie szerokiego otwierania ust, ziewania, śpiewania itd.

Przyczyny dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych

Przyczyn zaburzeń w stawie skroniowo-żuchwowym może być wiele, a u części pacjentów wręcz niemożliwe jest określenie konkretnego powodu. U osób młodych najczęstszymi przyczynami są stres powodujący nawykowe zgrzytanie zębami, złe nawyki i wady zgryzu. Wśród złych nawyków można wymienić między innymi zbyt częste żucie gumy do żucia. Wady zgryzu natomiast skutkują nieprawidłowymi obciążeniami mięśni żucia, powodującymi ich wzmożone napięcie i zaburzenia w stawach skroniowo-żuchwowych.

U osób starszych jedną z częstszych przyczyn są nieuzupełnione braki międzyzębowe. Błahy dla pacjenta brak jednego zęba znacznie zmienia ustawienia i obciążenia zębów w zgryzie. W wyniku tego zmianom ulega codzienne funkcjonowanie stawów, a od tego już bardzo krótka droga do wystąpienia zaburzeń.

Polecane dla Ciebie

Curaprox, CS 7600 Smart, szczoteczka do zębów, ultra soft, 1 szt.

środki higieniczne, akcesoria
20.49 zł
Elmex Sensitive Professional Repair & Prevent, pasta do zębów, 75 ml

pasta, nadwrażliwość
16.69 zł
Lacalut activ, płyn do płukania ust, 300 ml

płyn, kamień, krwawienie, stan zapalny, parodontoza, próchnica, bez parabenów
17.99 zł
Elgydium Clinic Dental Floss, nić dentystyczna czarna, 50 m

chlorheksydyna, środki higieniczne, akcesoria, nić
12.99 zł

Leczenie dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych

Leczenie zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych jest trudne i nie zawsze przynosi zamierzony efekt. W związku z tym jego celem jest przynajmniej zmniejszenie nasilenia objawów. Bardzo ważna podczas leczenie jest praca wykonana przez samego pacjenta. Eliminacja szkodliwych nawyków to podstawa sukcesu leczenia.

Pacjent nie powinien w ogóle żuć gumy do żucia, powinien unikać twardych pokarmów, szczególnie tych wymagających szerokiego otwarcia jamy ustnej (jabłka jeść wcześniej pokrojone, unikać chrupiących bagietek itd.). Podczas ziewania chory powinien kontrolować, by zbyt szeroko nie otwierać jamy ustnej. Dodatkowo zalecane są różne techniki relaksacyjne mające na celu obniżenie stresu w życiu codziennym. W celu ochrony zębów przed starciem oraz w celu zmniejszenia napięcia w mięśniach żucia zalecane są tak zwane płytki relaksacyjne, które pacjent zakłada pomiędzy żeby górne i dolne na noc.

W przypadkach, kiedy przyczyną zaburzeń w stawach skroniowo-żuchwowych są obecne wady zgryzu jedynym skutecznym leczeniem będzie przeprowadzenie leczenia ortodontycznego. Podobnie u osób z brakami międzyzębowymi. Konieczne u nich jest wykonanie uzupełnień protetycznych w celu przywrócenia prawidłowego funkcjonowania stawów. Lekarze często wykonują również bardziej skomplikowaną analizę zgryzu mającą na celu stwierdzenie jak dokładnie powinna być położona żuchwa względem szczęki i co stanowi przyczynę dolegliwości. Po takim badaniu w celu pełnego leczenia konieczne może być wykonanie deprogramacji mięśniowej – odzwyczajenie mięśni od poprzedniej sytuacji zgryzowej, w której były zbyt napięte.

Dysfunkcja stawu skroniowo-żuchwowego (DSSŻ) – powikłania

Z czasem u pacjentów z dysfukncją stawu skroniowo-żuchwowego rozwijają się zmiany w stawu. Dochodzi do powstawania zmian zwyrodnieniowych, powierzchnia głowy żuchwy (głowy stawowej) staje się nierówna i zaostrzona, zmienia się droga po której powinna się ona przemieszczać. W bardziej skomplikowanych przypadkach, jak również u osób po nieprawidłowo leczonych złamaniach w obrębie stawów lub powikłanym zapaleniu przyusznic w dzieciństwie, jedynym efektywnym leczenie może być zabieg chirurgiczny.