Chondromalacja rzepki – przyczyny, objawy, leczenie, fizjoterapia, ćwiczenia
Mateusz Burak

Chondromalacja rzepki – przyczyny, objawy, leczenie, fizjoterapia, ćwiczenia

Chondromalacja rzepki to stan, w którym dochodzi do rozmiękania chrząstki stawowej rzepki (jednej z największych kości w stawie kolanowym, włączonej w ścięgno mięśnia czworogłowego uda). Wśród przyczyn chondromalacji najczęściej wymienia się: przebyty uraz, zmiany zwyrodnieniowe w stawie kolanowym, nieprawidłowości w budowie kolana, np. koślawość kolan. Objawy schorzenia obejmują ból pod kolanem (pod rzepką) nasilający się przy obciążaniu stawu, obrzęk, sztywność, trzeszczenie w stawie.

Rzepka jest trzeszczką, czyli skostniałym fragmentem ścięgna, który ma za zadanie chronić staw kolanowy. Każdego dnia rzepka jest mocno obciążana, dlatego też, jeśli nie ma ochrony w postaci chrząstki stawowej, może dochodzić do jej zmiękczenia (chondromalacji). Jest to proces etapowy, klasyfikacja według Outerbridge'a wyróżnia kilka stopni chondromalacji rzepki: 1. stopień – pluszowacenie i delikatne zmiękczenie, 2. stopień – niewielkie pęknięcia (maksymalnie do połowy grubości chrząstki), 3. stopień – głębsze pęknięcia (ale nieodsłaniające kości), 4. stopień – ubytki w chrząstce stawowej odsłaniające kość podchrzęstną.

Chondromalacja rzepki – na czym polega? 

Wszystkie stawy w organizmie człowieka wyściełane są chrząstką, która pokrywa łączące się końce stawowe kości. Znacząco ułatwia ona wzajemne przesuwanie się tych struktur po sobie oraz pozwala na absorbowanie wstrząsów. Niekiedy chrząstka w kolanie ulega degradacji, co określa się także mianem jej rozmiękania lub pluszowacenia. Taki patologiczny stan nazywa się chondromalacją rzepki. 

Istnieje jeszcze termin chondropatia, jest określenie na ogół zmian patologicznych dotyczących struktury chrząstki. Generuje to mnóstwo problemów w postaci chociażby utraty zdolności ochrony końców stawowych kości przed szybką eksploatacją. Wówczas zwiększa się tarcie i pojawia się ból rzepki (ból z przodu kolana).

Ten patologiczny proces w dalszym stadium zaawansowania przysparza bardzo wielu nieprzyjemnych dolegliwości. Im większy obszar chrząstki rzepki ulega rozmiękaniu, tym większe prawdopodobieństwo, że może ona ulec pęknięciom, a jej fragmenty mogą unosić się wewnątrz stawu. Skutkuje to wzmożoną produkcją płynu, co uwidacznia obrzękiem i zatarciem obrysów stawu. 

Chondromalacja rzepki – przyczyny 

Chondromalacja kolana może być spowodowana przez bardzo wiele czynników, takich jak: kontuzje, urazy oraz regularne nadwyrężanie stawu kolanowego. Równie dobrze wśród przyczyn chondromalacji rzepki może pojawić się dysbalans mięśniowy tej okolicy. Zwichnięcie rzepki, złamanie, pęknięcie rzepki, dysfunkcje łąkotek, choroba zwyrodnieniowa (np. zwyrodnienie kolana) również mogą sprzyjać rozwojowi takiej patologii. 

Przeczytaj również, jakie mogą być przyczyny uszkodzonej łąkotki.

Znaczenie ma także rodzaj uprawianego sportu oraz wiek. Badania pokazują, że biegacze, piłkarze, narciarze i rowerzyści są grupami najbardziej narażonymi na zmiany chondromalacyjne. Podobnie wygląda sytuacja u osób, które dużo czasu w pracy spędzają w pozycji wymuszonej na kolanach – dotyczy to np. glazurników czy tynkarzy. Do pojawienia się chondormalacji rzepki predysponują także: wiek (osoby starsze częściej skarżą się na dolegliwości tego typu), płeć (kobiety), oraz inne choroby rzepki (lateralizacja rzepki). 

Powiązane produkty

Chondromalacja rzepki – objawy 

Procesy dekstrukcyjne rzepki w kolanie niosą za sobą bardzo wiele nieprzyjemnych konsekwencji. Jej uszkodzenie w postaci chondropatii daje objawy takie jak: 

  • ból pod kolanem z przodu – pod rzepką (szczególnie podczas przemieszczania po schodach, przy kucaniu, klęczeniu), 
  • sztywność kolana, 
  • strzelanie w stawach, strzykanie w kolanie, 
  • możliwe cechy stanu zapalnego – obrzęk, zaczerwienie, miejscowe podniesienie temperatury ciała,
  • ograniczenie zakresu ruchomości,
  • osłabienie siły okolicznych mięśni.

Wspomniany obrzęk stawu jest spowodowany drażnieniem wewnątrzstawowych struktur przez fragmenty zdegradowanej chrząstki. Inicjuje to z reguły wzmożoną produkcję płynu wewnątrzstawowego, potocznie określa się to jako woda w kolanie. 

Chondromalacja rzepki – diagnostyka 

Diagnostyka problemów z rzepką kolana obejmuje szereg pytań ze strony lekarza. Dotyczą one przede wszystkim dotychczasowych urazów i kontuzji okolicy stawu kolanowego. Istotne jest także to, czy pojawiały się krwawienia wewnątrzstawowe, infekcje, choroby zapalne czy też interwencje chirurgiczne. Nie bez znaczenia w ustaleniu dalszego toku postepowania diagnostycznego są informacje na temat uprawianego sportu, podejmowanych aktywności czy charakteru wykonywanej pracy. Przypuszczenie chondromalacji stawu kolanowego w dalszej kolejności dyktuje badanie porównawcze pomiędzy zdrowym i chorym kolanem. Następnie sprawdza się obecność ewentualnego obrzęku, tkliwości, deformacji czy płynu wewnątrz stawu. 

Dla uzyskania pełnego obrazu klinicznego lekarz może zdecydować o wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego. Nie zawsze pozwoli to na potwierdzenie wstępnej diagnozy, ale pozwoli wykluczyć inne patologie rzepki kolanowej. Nietypowe symptomy o bardzo dokuczliwym charakterze mogą skłonić specjalistę do pogłębienia diagnostyki obrazowej, wzbogacając ją o wynik tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. 

Chondromalacja rzepki – leczenie 

Leczenie chondromalacji rzepki zazwyczaj ma charakter zachowawczy. Pod tą nazwą kryją się działania w postaci ograniczenia aktywności mogącej doprowadzać do zaostrzania objawów. Zaleca się także przyjmowanie leków przeciwzapalnych oraz miejscowe schładzanie okolicy rzepki za pomocą woreczków z lodem tuż po wysiłku fizycznym (nawet, jeśli był on niewielki). Ważne jest unikanie czynności, takich jak kucanie czy klęczenie. Nie należy uprawiać w tym czasie sportów obciążających stawu kolanowe. 

W leczeniu chondromalacji rzepki stosuje się również środki przeciwbólowe i dostawowe zastrzyki z osocza lub kwasu hialuronowego. Obecnie w użytku jest nowatorski sposób leczenia z wykorzystaniem komórek macierzystych. Brak oczekiwanych rezultatów jest wskazaniem do operacji rzepki. Najczęściej jest to procedura artroskopowa polegająca na usunięciu uszkodzonych, rozdrobnionych warstw chrząstki. Zdrową część pozostawia się na miejscu. W razie potrzeby podczas takiej interwencji można skorygować położenie pozostałych struktur, których potraktowanie w taki sposób może przyczynić się do zmniejszenia zużycia chrząstki. 

Chondromalacja rzepki – rehabilitacja 

Fizjoterapia w chondromalacji rzepki polega na łagodzeniu objawów o ostrym charakterze. Wykorzystuje się tutaj leczenie zimnem, hydroterapię czy pole magnetyczne. W miarę jak dolegliwości przechodzą w stan przewlekły, włącza się ćwiczenia mięśnia czworogłowego, który pomaga w utrzymaniu właściwego położenia rzepki. Ważnym elementem jest stosowanie ortez oraz stabilizatorów, które wspomagają taką korekcję.

Zaleca się także dobór odpowiedniego obuwia po konsultacji z terapeutą oraz utrzymywanie równowagi mięśniowej poprzez rozciąganie mięśni kulszowo-goleniowych, brzuchatego łydki, przywodzicieli stawu biodrowego. Po wcześniejszym instruktażu przez fizjoterapeutę można systematycznie wykonywać mobilizację rzepki. Dobrym rezultatem cieszy się też kinesiotaping. Wykorzystuje się go także do korekcji ustawienia, ale również jako bierną podporę, odciążenie czy jako wspomaganie w redukcji obrzęków. 

Chondromalacja rzepki – ćwiczenia 

Leczenie naturalne chondromalacji rzepki to przede wszystkim ćwiczenia. Proponowany zestaw pozwalający także zapobiegać chondromalacji stawu rzepkowo-udowego to: 

  1. Pozycja: siad z nogami prostymi, jedna noga zgięta w kolanie do 30 stopni, pod kolanem zwinięty ręcznik. Ruch polega na uchwyceniu rzepki od góry pomiędzy palec wskazujący i kciuk. Następnie próbujemy powoli spychać rzepkę w dół przez kilka minut. Pozwala to na korekcję jej ustawienia w momencie, gdy jest zbyt wysoko. 
  2. Pozycja: leżenie na boku zdrowej nogi. Kończyna dolna leżąca zgięta w stawie kolanowym. Kończyna chora wyprostowana. Ruch polega na przyciągnięciu pięty do pośladka i chwyceniu stopy w okolicy kostek. Powoduje to przywrócenie normy długości mięśnia czworogłowego uda. Pozycję utrzymujemy 30-40 sekund i powtarzamy ćwiczenie 4-5 razy. 
  3. Pozycja: leżenie tyłem, nogi zgięte w kolanach, stopy ustawione na podłożu. Ruch polega na zgięciu grzbietowym stopy i wyprostowaniu kończyny w stawie kolanowym utrzymując stopę w opisanym ustawieniu. Utrzymujemy pozycję 5-8 sekund i powtarzamy ćwiczenie 5 razy w 3 seriach. Pozwoli to wzmocnić głowę przyśrodkową mięśnia czworogłowego uda (ćwiczenie izmoteryczne). 

Chondromalacja rzepki – czego nie wolno robić? 

W początkowym okresie po stwierdzeniu chondromalacji rzepki warto unikać biegania czy intensywnej jazdy na rowerze. Może to bowiem zaostrzyć dolegliwości. Warto zadbać o właściwą dietę, która będzie źródłem składników mineralnych i witamin przyspieszających proces gojenia i regeneracji. Pomocne może okazać się stosowanie okładów z wodą, w której wcześniej rozpuszczono sól Epsom

Jak jeszcze leczyć chondromlację? Na pewno bardzo skuteczne będzie zastosowanie kąpieli siarkowych. Ma to pozytywny wpływ na procesy odbudowy uszkodzonej chrząstki stawowej. Taką kąpiel można przygotować samemu w domu. Instrukcje znajdują się na etykiecie każdego produktu o takim przeznaczeniu. 

  1. Bączkowicz D., Kręcisz K., Borysiuk Z., Analysis of patellofemoral arthrokinematic motion quality in open and closed kinetic chains using vibroarthrography, "BMC Musculoskelet Disord." 2019, nr 31, s. 48. 
  2. Petersen W., Ellermann A., Rembitzki I. V. i in., Evaluating the potential synergistic benefit of a realignment brace on patients receiving exercise therapy for patellofemoral pain syndrome: a randomized clinical trial, „Arch Orthop Trauma Surg.” 2016, nr 136, s. 975-982. 
  3. Resorlu M., Doner D., Karatag O. i in., The relationship between chondromalacia patella, medial meniscal tear and medial periarticular bursitis in patients with osteoarthritis, „Radiol Oncol.” 2017, nr 51, s. 401-406. 
  4. Eckenrode B. J., Kietrys D. M., Parrott J. S., Effectiveness of manual therapy for pain and self-reported function in individuals with patellofemoral pain: systematic review and meta-analysis, „J Orthop Sports Phys Ther.” 2018, nr 48, s. 358-371. 
  5. Lack S., Barton C., Vicenzino B., Morrissey D., Outcome predictors for conservative patellofemoral pain management: a systematic review and meta-analysis, „Sports Med.” 2014, nr 44, s. 1703-1716. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij