RPO przeciwko klauzuli sumienia dla aptekarzy
Katarzyna Szulik

RPO przeciwko klauzuli sumienia dla aptekarzy

Aptekarze nie mają podstaw by powoływać się na klauzulę sumienia – twierdzi Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar w wystąpieniu do Ministra Zdrowia. RPO zabrał głos w odpowiedzi na informacje o pojawianiu się aptek, które ze względów moralnych zrezygnowały z zaopatrywania się w leki antykoncepcyjne.

Rzecznik zwraca uwagę, że wspomniane postępowanie pozostaje sprzeczne z obowiązującym prawem na kilku płaszczyznach. Przede wszystkim, farmaceuci nie mogą zrównywać się z lekarzami w kwestii stosowania klauzuli sumienia, ponieważ prawo farmaceutyczne w ogóle nie przewiduje takiej możliwości. Nakłada ono natomiast na apteki obowiązek posiadania produktów leczniczych i wyrobów medycznych w ilości i asortymencie niezbędnym do zaspokojenia potrzeb zdrowotnych miejscowej ludności. W tym kontekście, w opinii RPO, odgórna rezygnacja z dystrybucji określonej kategorii leków, w tym przypadku antykoncepcyjnych, jest sprzeczna z przepisami. Na takim postępowaniu cierpią zwłaszcza mieszkańcy wsi czy mniejszych miejscowości, gdzie brak produktu w jednej aptece sprawia ogromne trudności osobom chcącym się w niego zaopatrzyć. 

Odmowa sprzedaży tylko w konkretnych wypadkach

Farmaceuta może odmówić sprzedaży leku wyłącznie w sytuacji uzasadnionego podejrzenia, że preparat może zostać użyty niezgodnie z przeznaczeniem bądź gdy zażycie go może pacjentowi zaszkodzić, na przykład na skutek pomyłki lekarza przy wypisywaniu recepty. Wspomniane kwestie reguluje art. 95 ust. 5 prawa farmaceutycznego. Farmaceuta nie ma więc narzędzi prawnych pozwalających mu na odmowę sprzedaży legalnego, dopuszczonego do obrotu środka leczniczego przepisanego przez lekarza – może co najwyżej przekonywać pacjenta o jego szkodliwości. 

Zapis dotyczący sumienia znajduje się wprawdzie w Kodeksie Etyki Aptekarzy RP, jednak zdaniem ekspertów jako dokument korporacyjny i wewnętrzny nie może on obejmować pacjentów. Mowa o art. 3 Kodeksu Etyki Aptekarskiej, który brzmi „aptekarz, będąc osobiście odpowiedzialnym za wykonywaną pracę, jest wolny w podejmowaniu swoich zachowań, zgodnie ze swym sumieniem i współczesną wiedzą medyczną". Takie samo zdanie w 2012 roku wyraził Główny Inspektor Farmaceutyczny. 

Antykoncepcja nie zawsze „niemoralna”

Zdaniem Adama Bodnara obie sytuacje trudno porównać także ze względu na problemy we wskazaniu normy moralnej, na którą w sytuacji odmowy sprzedaży można by się powołać. To zagadnienie wzbudza kontrowersje również w kontekście celu sprzedaży leków. Na recepcie wydawanej przez lekarza nie jest on wskazany – farmaceuta może co najwyżej domniemywać, w jakim celu został wypisany. W przypadku antykoncepcji hormonalnej cel nie musi być oczywisty, ponieważ jest ona stosowana również w łagodzeniu zmian skórnych czy regulacji dolegliwości na tle ginekologicznym. W tym kontekście odmowa sprzedaży oznacza również podważanie autorytetu lekarza, do czego farmaceuta nie ma żadnych podstaw. 

W swym wystąpieniu Adam Bodnar powołał się także na stanowisko Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Zgodnie z nim, jeśli tylko sprzedaż antykoncepcji w danym kraju jest legalna i przepisywana przez lekarzy, a środki te można kupić jedynie w aptece, farmaceuci nie mają prawa odmówić ich sprzedaży na podstawie własnych przekonań moralnych. 

Powiązane produkty

Co zrobić, gdy aptekarz odmawia sprzedaży?

Pacjenci, którzy spotkają się odmową realizacji recepty w aptece na podstawie klauzuli sumienia, mają do dyspozycji kilka możliwości. Najmniej inwazyjną jest rezygnacja z zakupu i udanie się do innej placówki. Jeśli nie chcemy lub nie możemy skorzystać z tej możliwości, możemy zgłosić ten fakt na policję bądź złożyć skargę do Rzecznika Praw Pacjenta lub Naczelnej Izby Aptekarskiej.

Przedstawiciele Stowarzyszenia Farmaceutów Katolickich Polski chcą wprowadzenia klauzuli sumienia do przepisów o prawie farmaceutycznym, co dałoby aptekarzom prawo do odmowy sprzedaży środków antykoncepcyjnych na tej podstawie. Zgodnie z szacunkami organizacji, obiekcje w tej kwestii ma około 15 proc. polskich farmaceutów.

Źródło: Rzeczpospolita

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Które ryby warto przyrządzić na święta?

    Trudno wyobrazić sobie świąteczny stół bez ryby. Oprócz tradycyjnego karpia czy śledzia warto w oryginalny sposób zaserwować również inne gatunki tej niezwykle zdrowej potrawy. Które ryby na święta będą nie tylko najsmaczniejsze, ale i najlepsze dla zdrowia?

  • Święta w ciąży – co może jeść ciężarna, a czego musi unikać?

    Kobieta w ciąży powinna jeść nie za dwoje, a dla dwojga, musi starać się tak komponować swoją dietę, aby dostarczała ona maluszkowi wszystkich niezbędnych składników. Znalezienie balansu między smakiem i zdrowiem może być szczególnie trudne w święta, gdy stół wręcz ugina się pod ciężarem aromatycznych potraw. 

  • Wielkanoc dla alergików: bez mleka, jaj i pszenicy

    Nietolerancje pokarmowe dają się szczególnie we znaki podczas świąt. Osoby nietolerujące laktozy, a więc mleka i jego przetworów, muszą zapomnieć o tradycyjnym serniku, bezglutenowcy nie zjedzą żurku, zaś uczuleni na jaja zostaną zmuszeni obyć się bez koronnej, wielkanocnej potrawy. Czym zastąpić żelazne pozycje ze świątecznego menu?

  • Pachnące święta – przegląd korzennych przypraw

    Imbir, cynamon i anyż trafiają do każdej polskiej kuchni w okresie przedświątecznym jako składniki pierniczków, ciast i kompotu z suszu. Warto o nich pamiętać, ponieważ usprawniają trawienie, dzięki czemu łagodzą skutki świątecznego przejedzenia. Ulga w dolegliwościach żołądkowych to jednak tylko jedna z wielu prozdrowotnych właściwości korzennych przypraw.

  • W Tłusty Czwartek nie zapomnij o zdrowiu

    Zjedzenie przynajmniej pączka w Tłusty Czwartek ma gwarantować pomyślność przez cały nadchodzący rok. W imię tradycji i zdrowia z ich liczbą lepiej nie przesadzać, bo obżarstwo nie przysporzy nam szczęścia, a tylko problemów z wątrobą bądź trzustką.

  • Dziecko w samochodzie w upał

    Wraz z nadejściem letnich upałów media zasypują nas informacjami o dzieciach i zwierzętach pozostawianych w rozgrzanych do czerwoności samochodach. Roztargnienie lub brak wyobraźni często prowadzą do tragedii, ponieważ nawet godzina spędzona w takich warunkach może grozić śmiercią dziecka. Najnowsze badanie potwierdzają, że ryzyko jest równie duże także w pojeździe pozostawionym w cieniu.

  • Kiedy dieta roślinna może szkodzić zdrowiu?

    Korzyści zdrowotne płynące z przejścia na dietę opartą na roślinach podkreśla wielu lekarzy, natomiast aktywiści ekologiczni zwracają uwagę na jej pozytywy wpływ na kondycję planety. Mimo to przejście na wegetarianizm, a zwłaszcza weganizm, musi być połączone z suplementacją składników odżywczych obecnych wyłącznie w mięsie. Do tej pory podstawową pozycją z tej kategorii była witamina B12, ale eksperci z Wielkiej Brytanii radzą, by do tej listy dodać także cholinę. 

  • Jak obchodzić Święta Wielkanocne podczas pandemii?

    W tegoroczne Święta Wielkanocne ze względu na pandemię koronawirusa, podobnie jak w roku ubiegłym, musimy zrezygnować z rodzinnych spotkań i odwiedzin, a w większości przypadków również z uczestnictwa w rytuałach religijnych. Nie oznacza to, że nawet w tych trudnych warunkach nie można przeżyć świąt radośnie i duchowo – wręcz przeciwnie, właśnie teraz warto zadbać, by w miarę możliwości utrzymać dobrze znane tradycje i zadbać o  namiastkę normalności w tym trudnym okresie. 

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij