
Rozpoznanie ciąży
Objawy w pierwszej połowie ciąży
Objawy prawdopodobne odczuwane przez kobietę:
- Zatrzymanie krwawienia miesiączkowego
Jest to zazwyczaj pierwszy objaw ciąży u zdrowej, regularnie miesiączkującej kobiety. Należy jednak pamiętać, że czasem na początku ciąży u niektórych kobiet może pojawić się delikatne krwawienie lub plamienie w okresie kolejno przypadających miesiączek.
- Nudności, wymioty, ślinotok, zgaga
Występują z bardzo różnym nasileniem u wielu kobiet. Często pojawiają się w godzinach porannych, ale mogą także trwać przez cały dzień. Poranne nudności i wymioty zaczynają się najczęściej w 6-8 tygodniu ciąży i ustępują po 12-14 tygodniach ciąży. W tym okresie kobiety powinny stosować lekkostrawną dietę, jeść często, ale niewielkie posiłki oraz unikać zdenerwowania.
- Częstsze oddawanie moczu
Objaw ten spowodowany jest działaniem estrogenów i progesteronu, które powodują przekrwienie całego układu moczowego, co zwiększa parcie na mocz. Dodatkowo, wraz z rozwojem ciąży, powiększająca się macica uciska na pęcherz moczowy, co także przyczynia się do częstszego oddawania moczu.
- Zaparcia
Pojawiają się zazwyczaj na początku ciąży i trwają przez cały jej okres. Związane są z działaniem progesteronu, który zwiotcza mięśnie gładkie odpowiedzialne za proces defekacji. W celu zmniejszenia dolegliwości należy stosować lekkostrawną dietę, jak również pić duże ilości płynów.
- Zmiana samopoczucia
Najczęściej jest to zmęczenie, rozdrażnienie, bardzo często występuje także niechęć do niektórych zapachów, potraw oraz zmniejszone bądź zwiększone łaknienie.
- Bolesność gruczołów sutkowych
Może pojawić się około 6 tygodnia ciąży, związana jest z działaniem progesteronu i estrogenów na miąższ gruczołu sutkowego.
- Zmiany w paznokciach
Czasem płytka paznokciowa staje się cienka, bardziej miękka i łamliwa. Zmiany te mogą pojawić się od 6 tygodnia ciąży.
Objawy obiektywne:
- Podwyższenie podstawowej temperatury ciała. W okresie wczesnej ciąży temperatura ciała utrzymuje się nieznacznie powyżej 37 stopni przez co najmniej trzy tygodnie od okresu owulacji. Jest to spowodowane dużą produkcją progesteronu.
- Zmiany w gruczołach sutkowych. Pojawiają się około 6-8 tygodnia ciąży i są spowodowane podwyższonym poziomem estrogenów i progesteronu oraz prolaktyny. Zalicza się do nich:
Powiększenie, wzmożone napięcie i obrzmienie piersi,
Poszerzenie żylnych naczyń podskórnych,
Przebarwienie brodawek piersiowych,
Wydzielanie płynu pod wpływem ucisku - widoczne wyraźnie od 12 tygodnia ciąży.
Polecane dla Ciebie
Zmiany w narządach płciowych
- Zasinienie przedsionka i ścian pochwy, rozpulchnienie pochwy, wzmożona elastyczność pochwy. Objawy te związane są z przekrwieniem wywołanym działaniem progesteronu.
- Zmiany w szyjce macicy. Występuje kilka charakterystycznych dla ciąży objawów:
Zasinienie - podobnie jak w pochwie związane jest z przekrwieniem narządu.
Rozpulchnienie - pojawia się zazwyczaj około 4 tygodnia ciąży.
Zmiana śluzu szyjkowego - traci on swą rozciągliwość, przez okres ciąży jest cały czas nierozciągliwy, zmętniały.
- Zmiany w dolnym odcinku macicy - pojawiają się około 6 tygodnia ciąży, charakteryzują się rozpulchnieniem tej części narządu.
- Zmiany w trzonie macicy - pojawiają się prawie od razu od momentu zagnieżdżenia się zarodka, czyli około 4-5 tygodnia ciąży. Polegają na rozpulchnieniu i powiększeniu wymiarów narządu - pod koniec ciąży macica jest ponad 2 razy większa od macicy nieciężarnej.
- Wzmożona wydzielina z pochwy - jest ona najczęściej biała lub szarawa, związana jest z dużą produkcją hormonów płciowych.
Wymienione zmiany w narządach płciowych mogą być oczywiście stwierdzone tylko przez lekarza ginekologa, mającego doświadczenie w rozpoznawaniu subtelnych objawów ciąży w kobiecym organizmie.
Próby ciążowe
Wszystkie próby ciążowe polegają na stwierdzeniu w organizmie kobiety podwyższonego poziomu hormonu gonadotropiny kosmówkowej, czyli beta-HCG. Test potwierdzający ciążę można wykonać samodzielnie w domu (są to testy paskowe, które badają stężenie beta-HCG w moczu, aczkolwiek nie dają one stuprocentowej pewności), jak również w laboratorium, gdzie ocenie zostaje poddana zawartość beta-HCG w surowicy krwi. Jednak dodatni wynik testu niekoniecznie musi świadczyć o ciąży. Istnieją bowiem stany, w których także dochodzi do podniesienia poziomu beta-HCG, np. niektóre nowotwory.
Metody pewne
- USG: za pomocą badania USG narządów rodnych można uzyskać najwcześniejsze rozpoznanie ciąży, bowiem zapłodniona komórka jajowa widoczna jest już na monitorze urządzenia od 5 tygodnia ciąży.
- Elektrokardiografia płodowa: dzięki temu badania można stwierdzić czynność serca płodu. Badanie wykonuje się od około 12 tygodnia ciąży.
Druga połowa ciąży
Objawy, które mogą występować u kobiet ciężarnych:
- Zwiększenie owłosienia (hirsutyzm) na twarzy i całym ciele. Jeśli w ogóle występuje, to najczęściej u brunetek mających ciemną karnację.
- Zmiany skórne. Najczęściej mają charakter wzmożonego zabarwienia skóry - zaciemnienie wokół brodawek sutkowych i brzucha, często także pojawiają się rozstępy.
Objawy pewne - stwierdzenie któregokolwiek z nich wystarcza do rozpoznania ciąży
- Ruchy płodu. Wieloródki zaczynają odczuwać ruchy dziecka około 18 tygodnia ciąży, natomiast kobiety nigdy wcześniej nierodzące około 20 tygodnia ciąży.
- Wyczucie przez lekarza w trakcie badania części płodu. Możliwe od około 22 tygodnia ciąży.
- Wysłuchanie czynności serca płodu. Daje niepodważalną możliwość stwierdzenia ciąży.
Różnicowanie objawów ciążowych z innymi zmianami w organizmie
Wszystkie wyżej wymienione zmiany i objawy doświadczony lekarz musi potrafić zróżnicować z innymi zjawiskami zachodzącymi w organizmie kobiety, nie mającymi żadnego związku z ciążą.
Zatrzymanie krwawienia miesiączkowego. Do jego zahamowania może dojść także w następujących sytuacjach:
- Duży stres.
- Choroby endokrynologiczne, np. zaburzenia czynności jajników, przysadki czy nadnerczy.
- Choroby i zaburzenia metaboliczne, np. cukrzyca, nieprawidłowe odżywianie (anoreksja).
- Wady narządów płciowych, np. zarośnięcie macicy.
Nudności i wymioty. Mogą być spowodowane:
- Wzmożonym napięciem emocjonalnym.
- Zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego, np. zatruciem, zakażeniem przewodu pokarmowego, zapaleniem wyrostka robaczkowego, niedrożnością jelit.
- Chorobami neurologicznymi.
Powiększenie się i bolesność gruczołów sutkowych. Do tego stanu mogą przyczyniać się także:
- Ostre lub przewlekłe zapalenie gruczołu sutkowego.
- Zespół napięcia przedmiesiączkowego.
- Ciąża rzekoma.
- Mastopatia.
Częste oddawanie moczu. Objaw ten należy różnicować z:
- Stanami zapalnymi układu moczowego.
- Cukrzycą.
- Stanami napięcia emocjonalnego.
Zwiększona ilość wydzieliny z pochwy. Duża ilość wydzieliny pochwowej może być spowodowana również:
- Stanami zapalnymi szyjki macicy lub pochwy.
- Rakiem szyjki macicy.
- Endometriozą.
Zmiany zabarwienia błony śluzowej szyjki macicy i pochwy. Często objaw ten spowodowany jest:
- Okresem przedmiesiączkowym.
- Stanami zapalnymi szyjki macicy i pochwy.
- Guzami jajników produkującymi hormony płciowe.
Zmiany wielkości oraz kształtu szyjki macicy i trzonu macicy. Mogą być związane z:
- Mięśniakami macicy.
- Ciążą szyjkową.
- Endometriozą.
Wydzielina z gruczołów sutkowych. Czasem występuje także:
- Po stosowaniu tabletek antykoncepcyjnych.
- Po niektórych lekach psychotropowych.
- W związku z gruczolakami przysadki lub guzami gruczołu sutkowego oraz niektórymi chorobami endokrynologicznymi.
Podwyższona temperatura ciała. Może być wynikiem stanu zapalnego lub terapii progesteronem.
Dodatnie testy z gonadotropiną kosmówkową. Wynik dodatni może być uzyskany przez:
- Błąd w laboratorium.
- Zaburzenia hormonalne.
- Nieprawidłową zbiórkę moczu.
- Niektóre nowotwory produkujące beta-HCG.
Co należy zrobić, kiedy kobieta podejrzewa, że jest w ciąży?
Kobieta zaczyna myśleć, że jest w ciąży, kiedy w planowanym terminie nie występuje u niej krwawienie miesięczne. Wiele kobiet, zwłaszcza tych bardzo młodych, zaczyna zastanawiać się, co powinno zrobić.
W pierwszej kolejności należy udać się do apteki i zakupić test ciążowy.
Mechanizm działania domowego testu ciążowego polega na ocenie zawartości poziomu hormonu, jakim jest gonadotropina kosmówkowa (beta-HCG) w moczu. Test taki nigdy nie daje stuprocentowej pewności, ale warto go wykonać. Najbardziej pewny wynik uzyskuje się wtedy, kiedy wykona się test w terminie wystąpienia planowanej miesiączki lub kilka dni później. Wcześniejsze wykonywanie testu, czyli przed terminem miesiączki, daje zdecydowanie mniej wiarygodny wynik.
W aptekach dostępnych jest kilka rodzajów testów ciążowych (w cenach zawartych mniej więcej pomiędzy 10 a 20 zł), których mechanizm działania jest ten sam, a różnią się one tylko między sobą sposobem oceniania stężenia beta-HCG:
- Testy płytkowe - najbardziej popularne, wymagają zebrania moczu w naczyniu (najlepiej, jeśli jest to mocz poranny, bezpośrednio po wstaniu z łóżka) i naniesieniu kilku jego kropel na specjalną płytkę. Wynik uzyskuje się już po kilkunastu sekundach lub kilku minutach w postaci najczęściej różowego (wynik dodatni-ciąża) lub niebieskiego (wynik ujemny-brak ciąży) prążka. Kolory prążków mogą być jednak odwrotne lub zupełnie inne - zależy to od producenta testu.
- Testy w postaci flamastra - test należy umieścić na kilka sekund pod strumieniem moczu, na wynik czeka się około 5 minut.
- Testy paskowe - wymagają zebrania moczu w naczyniu i umieszczeniu w nim specjalnego paska z przeciwciałami skierowanymi przeciwko beta-HCG.
Kolejny krok to wizyta u ginekologa.
Nawet, jeśli domowy test da wynik ujemny (brak ciąży), wizyta u lekarza jest niezbędna. Tylko bowiem lekarz po zbadaniu pacjentki może z całą pewnością stwierdzić lub wykluczyć ciążę. Dodatkowo, lekarz na pewno zleci wykonanie usg narządów rodnych, badanie beta-HCG z surowicy krwi oraz inne badania laboratoryjne, które uzna za potrzebne.
Właściwa dieta i rzucenie używek.
Nawet, kiedy nie ma jeszcze stuprocentowej pewności o ciąży, a istnieje jedynie jej przypuszczenie, konieczne jest zaprzestanie palenia i picia alkoholu oraz wprowadzenie do swojego jadłospisu zdrowego żywienia.
Poinformowanie rodziców w przypadku bardzo młodych kobiet.
Młode dziewczyny nie powinny bać się powiedzieć o swoich podejrzeniach rodzicom. Rodzice, wbrew temu, co myśli wiele młodych ludzi, zawsze wspierają swoje dzieci i pomagają im w trudnych sytuacjach życiowych.