Afty – przyczyny, objawy i leczenie
Ewelina Drelich

Afty – przyczyny, objawy i leczenie

Afty są częstym schorzeniem błony śluzowej jamy ustnej. Zwykle pojawiają się w dzieciństwie. Mogą powodować dyskomfort przy wykonywaniu codziennych czynności, jak mówienie czy jedzenie. Afty i ich przyczyny nie są do końca poznane, dlatego też skuteczne leczenie nawracających aft jest wyzwaniem terapeutycznym.

Afty – ich rodzaje i przyczyny powstawania

Afty są owrzodzeniami w jamie ustnej, które mogą różnić się między sobą wielkością, miejscem, w którym powstają, a także częstotliwością występowania oraz czasem trwania. Stosując tę kategoryzację, rozróżniamy afty małe, duże, opryszczkopodobne, afty Bednara (afty u dzieci). Zwykłe afty zazwyczaj znikają po kilku dniach i nie sprawiają większych problemów. Problem pojawia się w przypadku tzw. aftozy nawrotowej. Mimo że temat aft jest szeroko badany, w dalszym ciągu mamy mało informacji na temat przyczyny ich powstawania. Zalicza się je do schorzeń wieloczynnikowych. Z pewnością nawracające afty to problem medyczny o podłożu immunologicznym. Na podstawie wielu badań można przypuszczać, że jest związek pomiędzy nawrotem aft, a istnieniem chorób o charakterze zapalnym, takich jak celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Czynnikiem inicjującym proces tworzenia się aft w jamie ustnej może być miejscowy uraz, który powstał np. na skutek działań lekarza stomatologa, źle dopasowanego aparatu ortodontycznego, złego szczotkowania zębów albo jedzenia twardych posiłków. W niektórych przypadkach nawracające afty mogą powstawać jako skutek uboczny stosowania leków hormonalnych zawierających progesteron albo świadczyć o tym, że w ciele kobiety poziom tego hormonu jest podwyższony. Jeśli chodzi o predyspozycje genetyczne, u około 40 proc. pacjentów z problemem nawracających aft odnotowano ten problem w rodzinie. Afty powstają również w sytuacjach stresowych, w wyniku wzrostu stężenia kortyzolu w ślinie, co z kolei przyczynia się do osłabienia odporności, a od tego już prosta droga do powstania afty w jamie ustnej.

Afty – przyczyny mogą tkwić w diecie

Dane literaturowe dotyczące przyczyn powstawania aft pokazują, że osoby, u których zdiagnozowano obniżony poziom witamin B, mają predyspozycje do pojawiania się aft. Główną rolę przypisuje się witaminie B12, której deficyt jest ściśle związany z anemią złośliwą. Prowadzone są badania w kierunku niskiego poziomu kwasu foliowego w organizmie jako przyczyny powstawania aft. Nie do końca zrozumiałą rolę w ich powstawaniu odgrywają substancje pokarmowe, które mają udowodnione działanie alergizujące, takie jak: kawa, pomidory, żółty ser, mleko i orzechy, ponieważ tylko u znikomej części pacjentów z problemem nawracających aft eliminacja wymienionych składników pokarmowych powodowała trwałe ustąpienie objawów.

Powiązane produkty

Afty – jakie są objawy?

Objawy aft są bardzo charakterystyczne. Aftę opisuje się jako owrzodzenie śluzówki, którą w niedługim czasie pokrywa biały nalot. Objawem towarzyszącym może być opuchlizna jamy ustnej. Chorzy opisują ten stan jako mało komfortowy o obniżonym progu odczuwania bólu. Nawracające afty występują w trzech różnych wariantach klinicznych i mają różny przebieg czasowy. Małe, drobne owrzodzenia mające mniej niż 1 cm średnicy zanikają samoczynnie w ciągu 4-14 dni. Duże owrzodzenia mające zwykle średnicę 1-3 cm mogą utrzymywać się od 10 dni do 6 tygodni lub czasami nawet dłużej. Są szczególnie niebezpieczne, ponieważ pozostawiają blizny. Trzeci typ stanowią afty bardzo małe, ale zgrupowane, które są niezwykle bolesne i utrzymują się przez 7-10 dni. Odnotowano przypadki występowania nawet 100 owrzodzeń jednocześnie zlewających się w całość. Opisane trzy warianty mogą się czasami pojawiać jednocześnie.

Afty – leczenie miejscowe

Mnogość przyczyn powstawania aft wyklucza stosowanie jednego sposobu leczenia tego schorzenia. Leczenie zależy od rodzaju i rozległości powstałych nadżerek i obejmuje zarówno leczenie miejscowe, jak i diagnostykę w celu wykluczenia schorzeń ogólnoustrojowych. Leczenie miejscowe w połączeniu z wyeliminowaniem czynników zwiększających ryzyko, czyli stresu, nieodpowiedniej higieny jamy ustnej, elementów podrażniających oraz nieodpowiedniej diety, zaleca się przy aftach małych, występujących kilka razy w roku. Skuteczny lek na afty o działaniu miejscowym ma łagodzić stan zapalny, uśmierzać ból, znieczulać, a także przyspieszać proces gojenia. Miejscowe środki znieczulające w postaci żelu lub kremu zawierające lidokainę przynoszą natychmiastową ulgę. Zalecane jest również płukanie jamy ustnej płynem zawierającym lidokainę i chlorek cetylopirydynowy. Płukanki z chlorheksydyną zmniejszają częstość występowania aft, przyspieszają ich gojenie i łagodzą ból. Oktenidyna i cytrynian cynku zapobiegają zakażeniu bakteryjnemu lub grzybicznemu. Gliceryna stanowiąca podstawowy składnik ma za zadanie stworzenie warstwy ochronnej dla uszkodzonego miejsca i nawilżanie go. Skuteczna w leczeniu aft jest również płukanka z szałwii. Na afty można też stosować dekspantenol w różnych postaciach (żel, spray).

Afty – leczenie ogólnoustrojowe

Nawracające afty o ciężkim przebiegu wymagają innego sposobu leczenia. Po pierwsze, należy wykonać badania ogólne krwi, a także poziomu żelaza i witaminy B12, oraz wykluczyć alergię na gluten, istnienie chorób o podłożu zapalnym i pasożytów. Po drugie, należy zastosować, oprócz leczenia miejscowego, odpowiednie leczenie ogólnoustrojowe, w szpitalu pod okiem specjalistów. Obejmuje ono stosowanie sterydów, leków o działaniu immunosupresyjnym i immunostymulującym. Oprócz tego należy włączyć odpowiednią suplementację witamin: A, C, D i PP. Skutecznym sposobem jest również laseroterapia CO2.

Niezależnie od tego, w jaki sposób leczone są afty, należy przestrzegać ogólnych zasad, które przyczynią się do szybszego ustąpienia objawów. W trakcie leczenia pacjenci powinni unikać gorących napojów, zrezygnować z ciepłych potraw, alkoholu i czekolady. Należy również wyeliminować z diety wszelkie cytrusy oraz potrawy o mocno słonym, kwaśnym lub ostrym smaku, które podrażniają jamę ustną i potęgują ból.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij