Cesarskie cięcie i choroby oczu

Jaki wpływ ma ciąża i poród na narząd wzroku?

Ciąża, to okres związany ze zmianami hormonalnymi w organizmie kobiety, które nie pozostają bez wpływu również na narząd wzroku. Zmiany w tym zakresie uwarunkowane są wzrostem stężenia hormonów, które, między innymi, zwiększają retencję wody w tkankach, a także wpływają na skład łez. W przebiegu prawidłowej ciąży zmiany w narządzie wzroku mogą polegać na przejściowej krótkowzroczności i nietolerancji szkieł kontaktowych. Wahaniom ulegają również wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego. Co się z tym wiąże? Przyszła mama, która ma już wadę wzroku, powinna być pod stałą opieką lekarza okulisty, który  jest w stanie ocenić, czy zmiany w ostrości widzenia są fizjologiczne dla tego szczególnego okresu, czy może sygnalizują niepokojący proces. U wszystkich ciężarnych z krótkowzrocznością powinno zostać przeprowadzone szczegółowe badanie okulistyczne na początku ciąży oraz po upływie 30 tygodnia ciąży, ze szczególnym uwzględnieniem oceny plamki i obwodowej części siatkówki.

Jakie są wskazania okulistyczne do cesarskiego cięcia?

Cesarskie cięcie jest poważną operacją, którą powinno się wykonywać tylko wtedy, gdy są ku temu istotne medyczne przesłanki. W okulistyce należą do nich:

• retinopatia cukrzycowa (nawracające krwotoki do ciała szklistego, rozwój nieprawidłowych naczyń w siatkówce lub na tarczy nerwu wzrokowego; trakcyjne odwarstwienie siatkówki rozwijające się i postępujące w ciąży). Niestety przedłużający się poród może stanowić ryzyko krwawienia z patologicznych naczyń do ciała szklistego i/lub pod siatkówkę;
• nagłe stany okulistyczne, które mogą ulec pogorszeniu w trakcie porodu, których leczenie nie może być przeprowadzone lub zakończone przed rozwiązaniem;
• krótkowzroczność z neowaskularyzacją podsiatkówkową (plamą Fuchsa);
• stany pooperacyjne (np. stan po witrektomii z powodu krwotoku do ciała szklistego po urazie, stan po laserowej korekcji wady refrakcji jeżeli grubość rogówki po zabiegu jest mniejsza niż 350 µm);
• zaawansowana jaskra z dużymi zmianami w polu widzenia. Tu warto uzupełnić, że o ile w czasie ciąży obserwuje się często obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego (intraocular pressure – IOP), to sytuacja ta zmienia się podczas porodu siłami natury.  Wahania IOP mogą być wtedy przyczyną progresji zmian jaskrowych w polu widzenia. To dlatego jaskra z zaawansowanymi zmianami w polu widzenia stanowi wskazanie do rozwiązania ciąży poprzez cięcie cesarskie;
• zaawansowany lub ostry stożek rogówki. Wspomniane już wcześniej znaczne wahania IOP pojawiające się w czasie trwania porodu mogą spowodować obrzęk, a nawet perforację rogówki;
• stany rzucawkowe (wspólna decyzja lekarza położnika i okulisty w zależności od stanu ogólnego i oczu).

A jakie choroby narządu wzroku nie stanowią wskazania do wykonania cięcia cesarskiego?

Jeszcze do niedawna krótkowzroczność była najczęstszym wskazaniem okulistycznym do rozwiązania porodu drogą cięcia cesarskiego. Wynikało to z faktu, że w opinii części lekarzy wyłącznie wielkość wady refrakcji decydowała o sposobie rozwiązania ciąży. W świetle obecnych wytycznych krótkowzroczność bez zmian w plamce nie stanowi wskazania do wykonania cesarskiego cięci. Wskazaniem do „cesarskiego cięcia” nie jest także jaskra bez zmian lub z małymi zmianami w polu widzenia.