Czy dieta bezglutenowa ma sens?
Maria Brzegowy

Czy dieta bezglutenowa ma sens?

Dieta Dukana, dieta Atkinsa, Kwaśniewskiego, South Beach… Wszystkie te diety już przerobiliśmy. Wszystkie łączyło jedno – chęć szybkiego i trwałego schudnięcia. Obecnie swoje zainteresowanie przerzuciliśmy na diety bezglutenowe. Czy aby na pewno są one bezpieczne? Czy może to kolejna moda, która kiedyś minie? A może faktycznie większość z nas powinna wyeliminować ze swojego talerza chleb, makaron i słodkie bułeczki? Dziś porozmawiamy o glutenie.

Gluten. Czy coraz więcej osób go nie toleruje?

Ostatnie lata wykazały wyraźną tendencję do wzrostu liczby osób skarżących się na dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego występujące prawdopodobnie po spożyciu żywności zawierającej gluten. Prawdopodobnie, bo nie można nie wspomnieć, że wielu z nas uległo po prostu modzie na dietę bezglutenową i część objawów niepotrzebnie powiązało z obecnością glutenu w żywieniu. Nie ulega jednak wątpliwości, że faktyczny problem ma całkiem sporo osób. Na tej podstawie pojawiły się więc przypuszczenia, że żywność ta może mieć niekorzystny wpływ nawet na osoby, u których nie zdiagnozowano celiakii, ani nie stwierdzono nadwrażliwości na gluten. W większości to tylko przypuszczenia, nie istnieją żadne stuprocentowe badania na to, że faktycznie tak jest, a jeśli nawet ktoś nad takimi pracuje, to wciąż jest ich za mało, aby móc mieć pewność. Na moment obecny  wyróżniamy kilka stanów chorobowych, które wiąże się z dietą zawierającą gluten. 

Gluten jest białkiem zapasowym występującym w zbożach takich jak pszenica, żyto i jęczmień.

Celiakia – choroba trzewna na całe życie

Celiakia, czyli inaczej choroba trzewna, to choroba autoimmunologiczna o podłożu genetycznym trwająca całe życie. Jej przebieg charakteryzuje się trwałą nietolerancją białka zapasowego zawartego w zbożach – glutenu. Białko to prowadzi do zaniku kosmków jelita cienkiego, które są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych. W efekcie – wchłanianie pokarmu jest upośledzone, a pacjent obserwuje u siebie szereg objawów klinicznych, niebezpiecznych dla zdrowia, a nawet życia. Na moment obecny, jedynym rozwiązaniem pozostaje dieta bezglutenowa.

Celiakia nie jest alergią, choć często jest z nią mylona. Nie jest też chorobą wieku dziecięcego, nigdy nie mija. W Polsce na celiakię cierpi co najmniej 1% społeczeństwa, a odsetek ten ciągle wzrasta.

Celiakia może ujawnić się w każdym wieku, u dzieci, dorosłych, u osób starszych. Razem z początkiem rozszerzania diety maleństwa o gluten, jak również po operacjach czy w wyniku stresu albo ciężkiej infekcji. Celiakia jest najpoważniejszą nietolerancją pokarmową człowieka.

W zależności od tego, czy mamy do czynienia z celiakią skąpo- czy pełnoobjawową, podejrzewając jej występowanie u chorego możemy zaobserwować m.in.:

  • bóle i wzdęcia brzucha
  • biegunki tłuszczowe
  • utratę masy ciała
  • objawy niedoborowe (np. anemia)
  • problemy ze skórą
  • depresje, zmiany nastroju
  • ciągłe zmęczenie

Polecane dla Ciebie

Alergia na gluten – czy da się z niej wyleczyć?

Alergia i celiakia to dwa odrębne schorzenia mieszczące się w pojęciu nietolerancji pokarmowych. Objawy, które można zaobserwować u chorego mogą wystąpić natychmiast po spożyciu pokarmu (od kilku minut do godziny), lub dopiero po pewnym czasie (po kilku godzinach, a nawet 1-2 dniach). W pierwszym wypadku mogą wystąpić m. in.:

  • wymioty,
  • biegunka,
  • pokrzywka skórna,
  • wodnisty katar,
  • zmiany skórne o typie atopowego zapalenia skóry.

W przypadku objawów późnych - pojawia się zwykle biegunka bądź zaostrzenie AZS. Jeśli alergia dotyczy dzieci, większość z niej wyrasta. W przypadku dorosłych, alergia ta może trwać latami, a do wywołania jej objawów potrzebne są zdecydowanie większe ilości glutenu niż w przypadku dzieci. Podobnie jednak jak w przypadku celiakii, podstawą leczenia alergii na gluten jest oczywiście dieta bezglutenowa.

Nadwrażliwość na gluten

W ostatnich latach, uciążliwe objawy zaczęły również zgłaszać osoby, które nie mają charakterystycznych dla celiakii przeciwciał we krwi, zwykle też nie obserwuje się u nich zmian patologicznych w śluzówce jelita. Ilość limfocytów zawiera się u nich w normie, ewentualnie nieznacznie poza nią wykracza. Pacjenci tacy nie mają również alergii na pszenicę, ich całkowity poziom IgE pozostaje w normie, chociaż aż 50% z nich wykazuje pozytywny wynik przeciwciał AGA. W takim wypadku mówimy o tzw. nadwrażliwości na gluten. Schorzenie dotyczy zwykle dorosłych i objawia się najczęściej:

  • bólem brzucha (w 68% przypadków),
  • wysypką (40%),
  • bólami głowy i uczuciem ciągłego zmęczenia (35%),
  • biegunką (33%), wzdęciami (25%) i zaparciami (20%),
  • nudnościami i wymiotami (15%),
  • uczuciem przelewania w jelitach (10%).

Wymienione objawy zwykle pojawiają się w ciągu kilku dni lub godzin po spożyciu posiłku zawierającego gluten. Wstępnie szacuje się, że problem ten może dotyczyć nawet 6% populacji. Oznacza to, że nadwrażliwość na gluten jest częstsza niż celiakia!

Nadwrażliwość może być powiązana z wieloma chorobami, np. autyzmem albo schizofrenią. Literatura wskazuje przypadki poprawy stanu zdrowia u takich pacjentów, u których z diety wyeliminowano gluten. Ponieważ jednak nadwrażliwość na gluten nie ma podłoża genetycznego, a wszystkie sztandarowe badania w kierunku celiakii wychodzą negatywnie, jedną z dróg diagnozy nadwrażliwości jest po prostu pozytywny odzew na wprowadzoną dietę bezglutenową oraz załagodzenie istniejących objawów, które po czasowej prowokacji glutenem, znów wykazują tendencję do zaostrzenia.

Czy dieta bezglutenowa jest bezpieczna?

Dieta bezglutenowa zyskała zainteresowanie ze strony nie tylko osób chorych, ale i  tych, którzy sądzą, że z jej pomocą da się skutecznie i trwale schudnąć. Czy jest to prawda? I tak i nie. Tak, bo przechodząc na żywienie bezglutenowe eliminujemy całą masę bezwartościowych, wysoko przetworzonych produktów, które zawierają sporo tzw. pustych kalorii. Czytając etykiety, dokonujemy bardziej świadomych zakupów, a więc unikamy tego, co teoretycznie utrudnia nam walkę ze zbędnymi kilogramami. Z drugiej jednak strony, nieumiejętnie prowadzona dieta bezglutenowa może przynieść więcej szkody, aniżeli korzyści – może być przykładowo niedoborowa w witaminy z grupy B, wapń, witaminę D, żelazo, cynk, magnez i błonnik.

Bezglutenowo w sklepie

Jeśli dieta bezglutenowa faktycznie ma uzasadnienie w życiu pacjenta, nie oznacza to, że jesteśmy skazani na restrykcyjne, pozbawione smaku jedzenie! Posiłki chorego również mogą być pyszne! Obecnie coraz więcej producentów wypuszcza na rynek wersje bezglutenowe swoich klasycznych wyrobów, z powodzeniem można kupić np. bezglutenowe pieczywo, makaron czy inne dodatki. W sieci znajdziemy również mnóstwo stron z poradami dla osób na diecie bezglutenowej, sporo jest też blogów ze smacznymi przepisami. Ważne jednak, aby osoba, która dopiero co rozpoczyna dietę bezglutenową, znalazła się pod opieką specjalisty, który zadba o to aby dieta ta zapewniła mu wszystko to, co jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania.

  1. Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej, www.celiakia.pl, dostęp: 15.02.2016
  2. Swora E., Stankowiak-Kulpa H., Mazur M., Dieta bezglutenowa w chorobie trzewnej, "Nowiny Lekarskie" 2009, nr 78, s. 5-6, 324-329.
  3. Ścibor K., Ostrowska-Nawarycz L., Kopański Z., Brukwicka I., Uracz W., Maslyak Z., Sklyarov I., Nietolerancja glutenu problemem zdrowotnym XXI wieku, "Journal of Clinical Healthcare" 2015, nr 1, s. 18-24.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Tłusty Czwartek na zdrowo. Co zamiast pączków?

    Pączek średniej wielkości dostarcza ok. 300 kalorii. W Tłusty Czwartek najczęściej zjadamy więcej niż jeden, często przy tej okazji kosztujemy również popularnych faworków, co w sumie daje bardzo dużą ilość dostarczanych kalorii. Niestety po zjedzeniu tłustych pączków możemy odczuwać nieprzyjemną zgagę lub niestrawność.

  • W Tłusty Czwartek nie zapomnij o zdrowiu

    Zjedzenie przynajmniej pączka w Tłusty Czwartek ma gwarantować pomyślność przez cały nadchodzący rok. W imię tradycji i zdrowia z ich liczbą lepiej nie przesadzać, bo obżarstwo nie przysporzy nam szczęścia, a tylko problemów z wątrobą bądź trzustką.

  • ABC biegania. Od czego zacząć przygodę z bieganiem?

    Bieganie wyszczupla sylwetkę, wzmacnia mięśnie, pozwala na trening w zasadzie w każdych warunkach i okolicznościach. Można biegać zarówno na siłowni (na bieżni), jak i pod gołym niebem. Na początku bieganie wymaga chwili przygotowania i dostosowania swojego organizmu do nowych warunków, jednak w miarę zdobywania doświadczenia i wiedzy staje się codziennym nawykiem. Od czego zacząć, aby nie zrobić sobie krzywdy?

  • Dlaczego warto biegać? Korzyści wynikające z treningów biegowych

    Do zalet biegania, poprawiających nasze zdrowie i możliwości fizyczne, chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Regularnie wykonywana aktywność fizyczna przyczynia się do poprawy parametrów krwi, obniżenia odkładającego się w naczyniach cholesterolu, uregulowania glikemii i uwrażliwienia tkanek na insulinę. Zapobiega to rozwijaniu się chorób, takich jak cukrzyca, miażdżyca tętnic, choroby serca i układu krążenia. Jeśli należysz do osób, które bardziej niż zasadę „lepiej zapobiegać niż leczyć” cenią efektywność w pracy – tutaj również bieganie może okazać się czynnikiem wpływającym na Twoje lepsze wyniki. Dlaczego warto uwzględnić biegową terapię antystresową w naszym planie dnia?

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Posiłek potreningowy – czy trzeba go jeść? Co najlepiej jeść po treningu?

    Posiłek potreningowy to jedzenie, które zazwyczaj jest spożywane po to, aby zapewnić organizmowi odpowiednie zasoby energetyczne i składniki odżywcze do prawidłowej regeneracji i rozwoju mięśni. Mogą to być na przykład jogurty, batony energetyczne lub specjalne suplementy diety. Co jeść po treningu na masę, a co podczas redukcji? Kto powinien uzupełniać „węgle” w trakcie treningu?  

  • Nunchi – na czym polega koreański przepis na relacje międzyludzkie?

    Czym jest tajemnicze nunchi – element koreańskiej kultury, który ma zapewnić zdrowe relacje międzyludzkie, a co za tym idzie również dobrostan psychiczny. Czy taka strategia ma szansę sprawdzić się także w Polsce?  

  • Jak się przygotować do maratonu?

    Przygotowania do maratonu należy rozpocząć jak najwcześniej. Specjaliści zalecają, aby stopniowo zwiększać dystans treningów biegowych. Poprawę wydolności organizmu można uzyskać również poprzez inne formy aktywności – pływanie czy jazdę na rowerze. W czasie treningów ważna jest także regeneracja i wykonywanie przerw w cyklach ćwiczeń. Dostępnych jest szereg zabiegów sprzyjających regeneracji powysiłkowej, np. pole magnetyczne i masaż pneumatyczny.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij