Suplementy na odporność. Jak długo je stosować?

W okresie jesienno-zimowym wspieramy swoją odporność rozmaitymi metodami. Próbujemy też suplementacji diety tranem czy olejem z wątroby rekina oraz stosunkowo nowymi środkami – zawierającymi beta-glukan lub laktoferynę. Często, zwłaszcza w przypadku tych ostatnich produktów, pojawia się jednak wątpliwość jak długo powinniśmy przyjmować wybrany preparat.

Standardowy czas suplementacji

W większości przypadków, dla uzyskania efektów, konieczne jest regularne przyjmowanie danego preparatu przez okres co najmniej 3 miesięcy, chyba, że producent lub lekarz zalecił inne postępowanie. Oczywiście nie zwalnia to nas z dbałości o różnorodną dietę, aktywność na świeżym powietrzu, unikanie stresu i używek. To czynniki, które stanowią najważniejsze "szczeble w drabinie" naszej odporności. Zimą warto przygotowywać wzmacniające, rozgrzewające koktajle ("smoothie") ze zmiksowanych pomarańczy (źródło błonnika, witaminy C), kawałka kłącza imbiru (pogromca wirusów) i szczypty kurkumy (ma właściwości przeciwzapalne).

Laktoferyna i beta-glukan

Laktoferynę wyizolowano z mleka już w latach 60. i nazwano „czerwo­nym białkiem wiążącym żelazo” (od łac. lacto – mleczny i ferrum – żelazo). Białko to wiąże ściśle jony żelaza, żeby było ono nieosiągalne dla wrogich drobnoustrojów. Ta zdolność to najwcześniej odkry­ta właściwość białka, ale z pewnością nie jedyna. Moduluje ono bowiem również czynność naszego układu odpornościowego. Niektórzy producenci zalecają podawanie laktoferyny w miesięcznych cyklach. Taki cykl podzielony jest na dwa etapy – pierwsze dwa tygodnie laktoferynę przyjmujemy codziennie, a następnie przez dwa kolejne tygodnie jej nie stosujemy. Nie ma jednak przeszkód, aby jako białko naturalnie występujące w wielu płynach ustrojowych, przyjmować laktoferynę przez dłuższy okres. Preparat może być przyjmowany po wysypaniu zawartości saszetki do jogurtu czy kefiru. Beta-glukany zawarte w grzybach wyższych, szczególnie w boczniaku ostrygowatym, to naturalne polisacharydy stymulujące układ immunologiczny przede wszystkim poprzez aktywację makrofagów. W zależności od pochodzenia, beta-glukany różnią się właściwościami (stopniem rozgałęzienia, masą cząsteczkową i efektami pobudzającymi układ odpornościowy). W tym przypadku nie ma również przeciwwskazań, do przyjmowania tego typu preparatów przez dłuższy czas. 

Czy są wyjątki od tej reguły?

Owszem. Należy tu wymienić choćby żeń-szeń (Panax ginseng). Niewiele jest roślin o tak wyjątkowym działaniu adaptogennym. Adaptogeny to substancje pochodzenia naturalnego, zwiększające zdolność organizmu do przystosowywania się do zmiennych warunków środowiska, w tym wahań pogodowych. Przedłużone stosowanie dużych porcji żeń-szenia może jednak powodować m.in. bezsenność, nerwowość (tzw. zespół żeń-szeniowy). W przypadku suplementów o takim składzie, po około dwóch miesiącach przyjmowania, należy zrobić miesięczną przerwę.

A czy są preparaty, które możemy przyjmować praktycznie przez całą zimę?

Tak. Czołowe miejsce wśród tego typu preparatów wzmacniających odporność zajmują oleje rybie, a wśród nich tran (Oleum Jecoris Aselli), ciekły tłuszcz otrzymywany z wątroby ryb z rodziny dorszowatych. Olej ten jest przede wszystkim bogatym źródłem dobrze przyswajalnych kwasów omega-3, zaliczanych do grupy NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych), a także witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A i D₃. Pamiętajmy jednak, że źródła kwasów omega-3 nie powinny być stosowane u osób ze skazami krwotocznymi czy przyjmujących leki przeciwzakrzepowe. Warto również dodać, że tran łatwo ulega utlenieniu i wpływowi ciepła, dlatego po pierwszym otwarciu butelki należy go przechowywać w lodówce. W okresie od listopada do kwietnia, jeśli lekarz nie stwierdzi żadnych przeciwwskazań, można także stosować witaminę D₃, której deficyt dotkliwie odczuwamy zimą. Witamina D₃ odgrywa istotną rolę nie tylko w regulacji metabolizmu kostnego. Zmniejsza ona także ryzyko infekcji, głównie ze względu na fakt, że nasila wytwarzanie tzw. katelicydyny, będą­cej czynnikiem wykazującym aktywność
przeciwdrob­noustrojową.

A co w przypadku środków pobudzających układ odpornościowy, zalecanych w trakcie trwającej już infekcji?

Przyjmowanie tego typu preparatów (pranobeks inozyny czy niektóre złożone środki pochodzenia roślinnego) powinno być rozpoczęte tak szybko jak tylko to możliwe i kontynuowane przez okres do 10 dni. Mają one jednocześnie właściwości przeciwwirusowe. Dość często zaleca się je dzieciom, które nie mają jeszcze w pełni wykształconych mechanizmów obronnych oraz osobom starszym, u których mechanizmy te mogą być osłabione z racji wieku.