Kosmetyk naturalny a ekologiczny

Czym są ekokosmetyki?

W 1996 roku powstał Komitet Ekspertów Produktów Kosmetycznych przy Komitecie Zdrowia Publicznego Rady Europy (ESCOP). Komitet opracował definicję kosmetyku naturalnego: „Kosmetyk naturalny to produkt, który ma upiększać i pielęgnować za pomocą substancji naturalnych, przyjazny dla skóry i środowiska, sprzyjający zdrowiu, wspierający samoregulację organizmu i wspomagający przez długi czas utrzymywanie naturalnej urody i harmonijny rozwój ciała i ducha”. „Kosmetyk naturalny to produkt otrzymany ze składników pochodzenia naturalnego (roślinnego, zwierzęcego, mineralnego), uzyskanych metodami fizycznymi (np. tłoczenie, ekstrakcja, filtracja, destylacja, suszenie itp.), mikrobiologicznymi lub enzymatycznymi.” Niestety, w Polsce oraz Unii Europejskiej nie ma obligatoryjnych uregulowań prawnych definiujących posługiwanie się, takimi określeniami jak: produkt ekologiczny, produkt naturalny.

Kosmetyk naturalny

Często producenci określają tak linie preparatów, których składniki pozyskiwane są wyłącznie z ekologicznych i certyfikowanych upraw i plantacji.  Zawierają one w swoim składzie tylko naturalne surowce:

• roślinne oleje,
• tłuszcze i woski,
• wyciągi z ziół i nektaru kwiatów,
• olejki eteryczne.

Surowce te pochodzą z kontrolowanych upraw biologicznych lub zbierane są z dziko rosnących roślin. Dozwolone są także składniki pochodzenia zwierzęcego, pozyskiwane z żywych zwierząt np. mleko, lanolina, wosk pszczeli. Zawierać powinny wyłącznie naturalne barwniki, a także nie mogą być dodatkowo perfumowane, stąd często ekokosmetyki nie mają pięknego zapachu jak nowoczesne środki pielęgnacyjne, rekomendowanych firm kosmetycznych.

ESCOP dodatkowo określił surowce kosmetyczne zakazane podczas produkcji ekokosmetyków.
Należą do nich m.in.

• parabeny,
• pochodne ropy naftowej (wazelina, parafina, olej mineralny),
• silikony,
• aromaty i barwniki syntetyczne,
• karbomery oraz konserwanty nieidentyczne z naturalnymi.  

Warto także zwrócić uwagę na tolerancję ekologiczną produktów eko. Kosmetyk taki, powinien być przyjazny dla środowiska i zasobów przyrodniczych. Istotnym, wydaje się również fakt stosowania opakowań w sposób oszczędny. Oznacza to, że produkt nie powinien posiadać „dodatkowych” kartoników wewnątrz opakowania, co powiększa optycznie jego objętość, a także folii zewnętrznej. Ponadto, opakowania powinny pochodzić z surowców wtórnych i ulegać biodegradacji.

Certyfikacja i kontrola kosmetyków ekologicznych

Zdobycie certyfikatu nie jest rzeczą prostą, ani tanią, a licencja na produkcję certyfikowanych kosmetyków naturalnych i organicznych jest czasowa, i np. w przypadku ECOCERT, jest ważna przez 1 rok i przyznawana po przeprowadzonym audycie przez jednostkę certyfikującą. Ze względu na duże zainteresowanie konsumentów produktami eko, a także prężnie rozwijającym się rynkiem kosmetycznym, oferującym tego typu produkty, powstało wiele instytucji nadzorujących i certyfikujących produkcję kosmetyków naturalnych oraz organicznych . Kontrola rozpoczyna się już na etapie przygotowania gleby. Zanim założona zostanie plantacja ekologiczna, przez trzy kolejne lata sprawdza się jakość gleby pod względem zawartości składników organicznych, nieorganicznych i związków mineralnych. Kontroluje się również wodę, używaną do podlewania roślin, w tym deszczówkę. Również środki ochrony roślin, stosowane do uprawy, są umieszczone na liście dozwolonych i certyfikowanych.  Nic więc dziwnego, że cena surowców kosmetycznych, opartych na naturalnych składnikach z ekologicznych upraw, jest wysoka.

Znak jakości „kontrolowany kosmetyk naturalny i organiczny” oznacza, że każdy z kosmetyków spełnia najwyższe kryteria jakości i jest produkowany zgodnie z określonymi standardami. W Europie działa kilka niezależnych organizacji, które kontrolują rynek kosmetyków naturalnych, sprawdzając poszczególne produkty i wydając certyfikaty potwierdzające ich wysoką jakość. W Niemczech – BDIH i Demeter, we Francji – Ecocert, który ma swoje przedstawicielstwa w kilku innych krajach Europy (Hiszpania, Portugalia, Włochy, Niemcy, Belgia), we Włoszech – AIAB, w Wielkiej Brytanii – SOIL Association, w Polsce – Polskie Centrum Badań i Certyfikacji.

Europa ujednoliciła standardy dotyczące pojęć i zasad produkcji ekologicznych kosmetyków, zgodnie z wytycznymi COSMOS (Cosmetics Organic and Natural Standard). Jednak, zasady certyfikacji kosmetyków naturalnych, organicznych, eko i bio, stosowane przez organizacje, bazują jedynie na wytycznych Komitetu Ekspertów Produktów Kosmetycznych, ale nie posiadają mocy prawnej.

Dla kogo produkt eko?

Po kosmetyki ekologiczne sięgają nie tylko osoby prowadzące zdrowy i zrównoważony tryb życia, odżywiające się nieprzetworzonym jedzeniem, proekologiczne, ale również ci, którzy szukają niepowtarzalnej pielęgnacji skóry a także kierują się korzyściami dla własnego zdrowia. Kosmetyki ekologiczne są odpowiednie dla każdego typu cery, również ze skłonnością do alergii, o ile dana substancja pochodzenia naturalnego, nie jest alergenem dla danej osoby. Produkty te cieszą się również uznaniem wśród osób z problemami dermatologicznymi skóry, jak i w przypadku pielęgnacji dzieci. Kosmetyki bogate w substancje naturalne są łagodne, a jednocześnie skuteczne.

Wady produktu eko

Wadą kosmetyków eko jest fakt zmienności surowców roślinnych pod względem zawartości składników aktywnych. Zróżnicowany skład substancji biologicznie czynnych w roślinie zmienia się w zależności m.in. od jej okresu rozwoju czy odmiennych warunków klimatycznych, co ogranicza możliwość otrzymania wyjściowego produktu. Ponadto substancje roślinne, z powodu zwiększonej podatności na zanieczyszczenia mikrobiologiczne, zmniejsza trwałość produktu kosmetycznego.

Obecnie na rynku kosmetycznym znajdziemy wiele produktów certyfikowanych, w tym nawet i polskie. Warto pamiętać, że kosmetyki eko, to ukłon w stronę natury. 

Kosmetyk naturalny

• W swoim składzie zawiera jedynie naturalne surowce roślinne (roślinne oleje, tłuszcze i woski, wyciągi z ziół i nektaru kwiatów, olejki eteryczne) pochodzące z kontrolowanych upraw biologicznych zbierane są z dziko rosnących roślin.
• Może zawierać składniki pochodzenia zwierzęcego (mleko, lanolina, wosk pszczeli) pozyskiwane z żywych zwierząt.
• Nie powinien zawierać sztucznych barwników i aromatów.
• Kosmetyk naturalny powinien być przyjazny dla środowiska i zasobów przyrodniczych (opakowanie kosmetyku powinno pochodzić z surowców wtórnych i ulegać biodegradacji)
• Kontrola kosmetyku naturalnego rozpoczyna się już na etapie przygotowania gleby. Zanim plantacja ekologiczna zostanie założona, przez trzy kolejne lata monitoruje się jakość gleby pod względem zawartości składników organicznych, nieorganicznych i związków mineralnych. Kontroli podlega również woda, używana do podlewania roślin, w tym deszczówka, a także wszelkie środki ochrony roślin wykorzystywane do uprawy.
• Znak jakości „kontrolowany kosmetyk naturalny i organiczny” oznacza, że każdy z kosmetyków spełnia najwyższe kryteria jakości i jest produkowany zgodnie z określonymi standardami.
• Kosmetyk naturalny przeznaczony jest do pielęgnacji każdego typu cery, również ze skłonnością do alergii, o ile dana substancja pochodzenia naturalnego, nie jest alergenem dla danej osoby.

1. Bury D. Powrót do natury. Cabines 2008; 29.
2. Bugla-Płoskońska G., Drąg G. Ekotrend w kosmetologii i SPA. Kosmetologia estetyczna 2012; 1: 41-43.
3. Mirkowska B. Kosmetyki naturalne i organiczne pod kontrolą. Kosmetologia estetyczna 2013; 2(1): 13-16.