Kosmetyki (emolienty) leżą na neutralnym tle
Marta Pietroń

Emolienty – jak działają? Kiedy je stosować?

Pośród dermokosmetyków dostępnych na aptecznych półkach znajduje się wiele emolientów, czyli preparatów o silnym działaniu natłuszczającym, nawilżającym, uelastyczniającym i łagodzącym. Za sprawą swojego wielokierunkowego działania świetnie sprawdzają się w wielu chorobach skóry – AZS czy łuszczycy, jak również w codziennej pielęgnacji skóry niemowlęcej. Pozwalają nie tylko poprawić stan skóry, która staje się jędrna i elastyczna, ale przede wszystkim zapobiegają stanom zapalnym związanym z jej nieprawidłowym nawilżeniem.

Czym są emolienty?

Emolienty należą do specjalistycznych dermokosmetyków, które na dobre zagościły w dermatologii i kosmetyce, gdzie są szeroko wykorzystywane ze względu na wielokierunkowe działanie. Swoją nazwę zawdzięczają właściwościom „zmiękczającym”, co w języku łacińskim określa się słowem emolliere. Właśnie takie powinno być pierwsze skojarzenie z emolientami – zdrowa, nawilżona i miękka skóra. Ich zadaniem jest tworzenie na powierzchni skóry cienkiej warstwy okluzyjnej (ochronnej), która zapobiega utracie wody i jej przesuszaniu. Ponadto emolienty wykazują działanie przeciwzapalne, nawilżające, regenerujące i natłuszczające, co pozwala utrzymywać skórę w odpowiedniej kondycji.

Skóra stanowi zewnętrzną warstwę ochronną organizmu. To ona jako pierwsza wystawiona jest na szkodliwe działanie czynników środowiskowych, takich jak: bakterie, wirusy, grzyby, promieniowanie UV, alergeny czy różnego rodzaju zanieczyszczenia. Gdy dochodzi do nadmiernej utraty wody z warstwy naskórka, skóra staję się wysuszona, podrażniona i bardzo łatwo może ulec uszkodzeniu, co tym samym pozbawia człowieka bariery ochronnej.  

Rodzaje emolientów. Emolienty syntetyczne a emolienty naturalne

Emolienty są zróżnicowaną grupą preparatów, których zadaniem jest utrzymywanie lub przywracanie prawidłowej budowy skóry, aby mogła spełniać swoje funkcję ochronne. Poszczególne preparaty mogą różnić się między sobą podłożem, składem czy zawartością substancji aktywnych, jak również postacią, w jakiej występują, w aptekach dostępne są emolientowe balsamy, kremy, żele, emulsje, płyny czy szampony. 

Wyróżnia się wiele podziałów emolientów, jednak, aby w pełni zrozumieć ich działanie, najlepiej skupić się na rozróżnianiu ich ze względu na rodzaj substancji wchodzących w skład. I tak pośród nich wyróżniamy humektanty, składniki o działaniu okluzyjnym oraz substancje uzupełniające lipidy.

Humektanty są to substancję o silnych właściwościach higroskopijnych, czyli zatrzymujących i trwale wiążących wodę z otoczenia. Zaliczają się do nich: kwas hialuronowy, mocznik, glicerol, aminokwasy, hydroksykwasy, mleczany i glikole. Mówiąc o składnikach o działaniu okluzyjnym, mamy na myśli substancje, które tworzą na powierzchni skóry cienką warstwę ochronną, zapobiegającą nadmiernej utracie wody. Wśród nich wyróżniamy: wazelinę, parafinę, woski, silikony czy masło shea. Za utrzymanie prawidłowego filmu hydrolipidowego odpowiadają substancje uzupełniające lipidy, który w razie ubytków dostarczają analogiczne składniki tłuszczowe. W tym celu stosowane są: triglicerydy, cholesterol, woski, ceramidy oraz biooleje o wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych. 

Nowoczesne emolienty bardzo często wzbogacone są o substancje działające przeciwzapalnie (wyciąg z korzenia lukrecji, aloesu czy owsa zwyczajnego), przeciwświądowo lub przeciwbakteryjnie (beta-glukan, ksylitol). 

Pośród wszystkich wyżej wymienionych substancji można wyróżnić te, które są pochodzenia naturalnego lub syntetycznego. Do naturalnych składników emolientów można zaliczyć chociażby lanolinę czy masło shea, natomiast wśród syntetycznych składników znajdziemy silikony oraz triglicerydy.  

Powiązane produkty

Jak działają emolienty?

Działanie emolientów jest wielokierunkowe za sprawą różnorodności wśród jego składników aktywnych. Niezależnie od mechanizmu działania, cel wszystkich substancji jest wspólny – utrzymać prawidłowy poziom wody w skórze, obniżając współczynnik TEWL (Transepidermal Water Loss), czyli transepidermalną utratę wody. Parametr ten służy do określania ilości wody, która przedostała się 
z najgłębszych warstw skóry na zewnątrz. 

W jaki sposób działają emolienty? Obecne w emolientach składniki okluzyjne tworzą na powierzchni skóry cienką warstwę ochronną (okluzyjną), która jest fizyczną barierą zapobiegającą przed utratą wody z głębszych partii skóry i zabezpieczającą przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Substancje te nie ulegają wchłanianiu lub proces ten zachodzi w bardzo niewielkim stopniu. Emolienty, dzięki obecności humektantów o właściwościach higroskopijnych, pochłaniają wilgoć z otoczenia i wiążą wodę w wewnętrznych warstwach skóry, co zapewnia jej efekt ciągłego nawilżenia. Z chemicznego punktu widzenia zapewnione jest to dzięki posiadaniu przez humektanty wolnych grup hydroksylowych, które wiążą cząsteczki wody. 

Naturalną ochroną dla skóry są lipidy znajdujące się na jej powierzchni, dlatego gdy ich zabraknie, skóra jest narażona na uszkodzenia i szybszą utratę wody. Za ich dostarczanie i uzupełnianie – do ubytku dochodzi podczas stosowania mydeł bądź środków czyszczących zawierających alkohol etylowy – odpowiadają substancję będące analogami pod względem budowy chemicznej do międzykomórkowych lipidów naskórka.  

Ze względu na odmienność w mechanizmach działania poszczególnych substancji aktywnych, wybór konkretnego produktu powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb skóry. 

Kiedy warto stosować emolienty?

Emolienty mogą być stosowane w każdym wieku. Szczególnie polecane są osobom, których skóra jest wrażliwa, sucha i skłonna do podrażnień. Wielu lekarzy dermatologów zaleca stosowanie emolientów jako elementu leczenia chorób skóry wymagających głębokiego nawilżenia i natłuszczenia. Do takich chorób zalicza się atopowe zapalenie skóry, łuszczycę, trądzik, rybią łuskę oraz wszystkie schorzenia skóry o podłożu alergicznym. 

Emolienty mogą być również stosowane, jeśli doszło do znacznego wysuszenia skóry, czemu towarzyszy uporczywe swędzenie, a także w przypadku bardzo wrażliwej skóry, przy której typowe kosmetyki w większości wywołują uczulenie. Ze względu na swoje delikatne działanie, brak występowania podrażnień i alergii po zastosowaniu, emolienty są idealnymi kosmetykami dla niemowląt i noworodków, których skóra jest bardzo wrażliwa i ma tendencje do szybkiego przesuszania się. Odpowiednie nawilżenie i natłuszczenie skóry maluszka, zapewnia jego skórze optymalne warunki do prawidłowego rozwoju. 

Emolienty dla niemowląt – jak wybrać najlepsze? 

Skóra maluszka jest o wiele delikatniejsza i cieńsza niż skóra dorosłego człowieka. Dlatego też od pierwszych dni życia dziecka do pielęgnacji świetnie sprawdzą się emolienty oparte na naturalnych składnikach, które mają łagodne działanie i nie podrażniają naskórka. Dodatkowo tworzą cienką warstwę ochronną na powierzchni skóry dziecka, co chroni ją przed alergenami, bakteriami czy wirusami, zapewniając jednocześnie odpowiednie nawilżenie i natłuszczenie.

Dobre emolienty dla dzieci nie powinny w swoim składzie zawierać konserwantów, parabenów, substancji zapachowych czy sztucznych barwników. To właśnie one najczęściej odpowiadają za reakcje alergiczne, dlatego też ich brak jest pożądany w kosmetykach dla niemowląt. Emolienty nie pozostawiają na skórze tłustych plam i nie brudzą ubranek malucha. 

Regularne stosowanie emolientów u dzieci zapewnia ich skórze naturalną ochronę, zapobiega powstawaniu podrażnień oraz łagodzi już istniejące. Preparaty są bardzo łatwe w użyciu. Można je stosować do mycia i kąpieli, należy jednak pamiętać, aby podczas osuszania nie pocierać mocno skóry, żeby jej nie podrażnić i nie zetrzeć warstwy ochronnej wytworzonej przez emolienty. Mogą być również stosowane zaraz po kąpieli, kiedy skóry jest wilgotna i miękka, co nie tylko ułatwia wchłanianie składników aktywnych, ale jednocześnie zapobiega nadmiernej utracie wody.

  1. A.    Nowicka-Zuchowska, Emolienty – czym są i jak działają?, „Świat farmacji” 2020, nr 5.
  2. B.    A. Żebrowska, Wpływ emolientów na poprawę stanu skóry dotkniętej schorzeniami dermatologicznymi, „Aesthetica” 2016, nr 18.
  3. A. Bańska-Wrona, E. Ring, Zastosowanie emolientów w schorzeniach dermatologicznych, „Aesthetica” 2018, nr 25.
  4. K. Welz-Kubiak, A. Reich, Znaczenie emolientów w codziennej pielęgnacji skóry, „Forum Dermatologicum” 2016, nr 2(1).

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Kwas hialuronowy – charakterystyka, właściwości i zastosowanie

    Kwas hialuronowy to jedna z najbardziej znanych makrocząsteczek na świecie. Występuje nie tylko w ustroju człowieka, ale również w innych organizmach zwierzęcych, a takie rozpowszechnienie przekłada się na jego szerokie zastosowanie w medycynie i farmacji. Z czego wynika ta popularność? Jakie właściwości ma hialuronian? Oto garść informacji na jego temat.

  • Co stan paznokci mówi o zdrowiu? Zwróć uwagę na te objawy

    Czy kiedykolwiek spojrzeliście na wyszczerbiony, połamany lub pokryty białymi kropkami paznokieć i zastanawialiście się, dlaczego tak wygląda? Cóż, okazuje się, że zdrowie paznokci jest ściśle związane z tym, jak dobrze organizm funkcjonuje w innych obszarach, na co wpływ ma przede wszystkim nasza dieta i styl życia.

  • Skwalan na twarz i włosy – jak działa? Kto powinien go używać?

    Skwalan to naturalny organiczny związek o charakterze lipidowym, który jest produkowany przez organizm człowieka. Jest pochodną skwalenu, jednak w przeciwieństwie do swojego prekursora wykazuje znacznie większą trwałość i stabilność. Skwalan w największych ilościach występuje w skórze, gruczołach łojowych oraz w wydzielanym przez nie sebum. Aplikowany na skórę tworzy na jej powierzchni ochronny film o działaniu natłuszczającym i nawilżającym. Wraz z wiekiem poziom skwalanu drastycznie spada, dlatego warto stosować kosmetyki z tym cennym składnikiem.

  • Najlepsze kremy nawilżające do cery trądzikowej – ranking

    Osiągnięcie zdrowej i promiennej skóry przy cerze trądzikowej często wymaga starannej pielęgnacji, a kluczowym elementem w codziennej rutynie pielęgnacyjnej jest odpowiedni krem nawilżający. W dzisiejszym świecie kosmetyków wybór najlepszego produktu może być wyzwaniem. Dlatego przygotowaliśmy obszerny ranking najlepszych kremów nawilżających dedykowanych cerze trądzikowej, aby ułatwić Ci podjęcie świadomej decyzji w pielęgnowaniu skóry podatnej na niedoskonałości. Przekonaj się, które produkty zdobyły uznanie eksperta, abyś mógł cieszyć się piękną i zdrową cerą każdego dnia.

  • Clean beauty – co to jest, jakie kosmetyki wybierać?

    W dzisiejszych czasach coraz częściej zwraca się uwagę na składy kosmetyków. Konsumenci szukają produktów zawierających naturalne składniki, takie jak ekstrakty z ziół i kwiatów, oleje roślinne czy enzymy. Obecnie w branży kosmetycznej zauważalny jest trend clean beauty. Jest on dość wymagający i bezkompromisowy. Opiera się na holistycznym podejściu do pielęgnacji. Czym jest popularny trend clean beauty?

  • Skin cycling – działanie, etapy, produkty do pielęgnacji skóry

    W Internecie krąży wiele trendów dotyczących pielęgnacji cery. Łatwo się w tym pogubić, a jeszcze łatwiej wpaść w błędne koło wypróbowywania kolejnych nowości polecanych przez influencerów. Skin cycling to jedna z metod, które jednak warto wypróbować na własnej skórze, ponieważ jest to doskonały sposób na uporządkowanie codziennych rytuałów pielęgnacyjnych.

  • Skin flooding - nowa metoda nawilżania skóry

    Skin flooding jest jednym z trendów, który swoją popularność zyskał na Tik-Toku i szybko zamieszał w świecie pielęgnacji skóry. Na czym polega? Co sprawia, że ten nowy trend w pielęgnacji doceniany jest przez profesjonalistów i czy naprawdę może zapewnić ultranawilżenie skóry?

  • Co to jest hydrolat i dla jakich efektów można go używać?

    Hydrolat (z fr. hydro – woda; lait – mleko) to efekt uboczny produkcji olejków eterycznych. Nazywa się go także wodą kwiatową. Jego głównym zadaniem jest nawilżenie skóry. Dobrze sprawdzi się w przypadku każdego typu cery, ponieważ istnieje wiele rodzajów tego produktu. Jak używać hydrolatu?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij