Wyrostek robaczkowy – atak, zapalenie wyrostka u dzieci i w ciąży

Wyrostek robaczkowy to uwypuklenie kątnicy (inaczej nazywanej jelitem ślepym), która jest pierwszą częścią jelita grubego (okrężnicy). Zawdzięcza on swoją nazwę kształtowi przypominającemu robaka. Nazwa natomiast nie ma związku, wbrew powszechnie panującej opinii, że żyją w nim pasożyty.

Czym jest wyrostek robaczkowy i gdzie się znajduje?

Wiele osób nie wiem, gdzie jest wyrostek, ponieważ jego standardowe umiejscowieni nie jest regułą. Najczęściej wyrostek znajduje się w prawym dole biodrowym, zazwyczaj zwisa swobodnie w kierunku miednicy mniejszej. Może on natomiast leżeć także za pęcherzem moczowym czy z tyłu za kątnicą.

Wyrostek robaczkowy jest u człowieka narządem szczątkowym, co oznacza, że jego ewentualne wycięcie nie spowoduje uszczerbku na zdrowiu, można bez niego normalnie żyć.

Jaką rolę pełni jelito ślepe?

Do tej pory nie wiadomo, jaką rolę wyrostek ma odgrywać w naszym organizmie. Ponieważ obecna jest w nim tkanka limfatyczna w postaci grudek chłonnych, czasami nazywany jest on migdałkiem jelitowym i przypisuje musi się uczestnictwo w funkcjach odpornościowych organizmu.

W jaki sposób dochodzi do zapalenia?

To także nie do końca zostało wyjaśnione. Jednak za najczęstszą przyczynę zapaleń wyrostka uznaje się zatkanie jego światła. U osób starszych najczęściej przyczynia się do tego kamień kałowy, zaś u osób młodszych obrzęk tkanki limfatycznej wyrostka, którego etiologia nie została do końca wyjaśniona. Inną, zdecydowanie rzadszą przyczyną zapalenia wyrostka, może być jego zatkanie spowodowane ciałem obcym lub pasożytem.

Kto może zachorować na zapalenie wyrostka robaczkowego?

Na zapalenie wyrostka robaczkowego może zachorować każdy, niezależnie od wieku i płci. Najwięcej zachorowań zdarza się pomiędzy 20-40 rokiem życia, jednak mogą także zachorować ludzie zdecydowanie starsi. U dzieci zapalenie wyrostka pojawia się najczęściej pomiędzy 4 a 15 rokiem życia. Rzadko występuje u młodszych dzieci i niemowląt, a jeszcze rzadziej u noworodków, jednak także jest możliwe.

Jakie są objawy zapalenia wyrostka? Jak wygląda atak wyrostka? 

Mogą być one bardzo różne. Dominującym objawem ostrego zapalenia wyrostka jest ból, który początkowo lokalizuje się w nadbrzuszu i okolicy pępka. Po kilku lub kilkunastu godzinach ból zaczyna lokalizować się w okolicy prawego dołu biodrowego. Zazwyczaj towarzyszą mu brak apetytu, nudności, czasami wymioty, zaparcie oraz zatrzymanie gazów. Chory zazwyczaj ma podwyższoną temperaturę ciała oraz przyspieszone tętno. Objawem, który odgrywa dużą rolę przy postawieniu rozpoznania, jest bolesność uciskowa i obrona mięśniowa nad prawym dołem biodrowym oraz ból nasilający się przy odrywaniu ręki od powłok brzusznych (objaw Blumberga). Podobnie, duże znacznie diagnostyczne odgrywa objaw kaszlowy- ból w prawym dole biodrowym nasila się podczas kaszlu. Obraz zapalenia wyrostka robaczkowego może być jednak zupełnie inny. Jeśli dojdzie bowiem do zapalenia otrzewnej wskutek pęknięcia ściany wyrostka, wtedy objaw Blumberga dotyczy całego brzucha.

Jakie są nietypowe objawy ataku wyrostka? Zapalenie wyrostka u dzieci i w ciąży

Przy wyrostku położnym za pęcherzem moczowym mogą natomiast dominować dolegliwości ze strony układu moczowego, np. bolesne parcie na mocz, częstsze mikcje. Trudno także jest rozpoznać zapalenie wyrostka w ciąży - ma to związek z tym, że powiększająca się macica przesuwa wyrostek w nietypowe dla niego położenie i dolegliwości bólowe mogą być zlokalizowane w zupełnie innym, nietypowym dla zapalenia wyrostka, miejscu.

Zapalenie wyrostka robaczkowego może także przebiegać nietypowo u dzieci. Przede wszystkim u dzieci, zdecydowanie częściej niż zaparcie, pojawia się krótkotrwała biegunka. Mali pacjenci skarżą się także na uczucie parcia i wypełnienia odbytnicy. Małe dzieci leżą spokojnie w łóżeczku z podkulonymi nóżkami lub na prawym boku, starsze dzieci bardzo powoli i ostrożnie wchodzą na łóżko do badania.

Co zrobić, gdy rozpoznam objawy zapalenia wyrostka robaczkowego?

W przypadku nasilający się bólów brzucha pacjent powinien jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Absolutnie nie powinno się w domu stosować środków przeciwbólowych, ponieważ ich zażycie zafałszuje wynik badania lekarskiego. Podobnie niedopuszczalne jest przyjmowanie leków przeczyszczających przy zaparciu w przypadku podejrzenia zapalenia wyrostka - ich zażycie, w sytuacji, kiedy mogło już dojść do pęknięcia wyrostka i zapalenia otrzewnej, spowoduje tylko pogłębienie procesu zapalnego i pogorszenia stanu pacjenta, otrzewna bowiem będzie drażniona oddawanymi masami kałowymi.

Należy pamiętać, że każde podejrzenie zapalenia wyrostka robaczkowego wymaga szybkiego kontaktu z lekarzem. Samo usunięcie wyrostka jest bowiem prostym zabiegiem, natomiast odwlekanie zabiegu w czasie może być groźne dla zdrowia, a nawet życia.