Wirus hMPV – jakie są objawy zakażenia? Kto jest szczególnie narażony? Jak leczyć?

Zimowe miesiące to okres wzmożonego ryzyka chorób układu oddechowego, który często nazywany jest sezonem wysokim. Ostatnio coraz częściej mówi się o wirusie hMPV, szczególnie w Chinach. Od kilkunastu godzin temat ten zyskuje na znaczeniu również w Europie – pierwsze przypadki infekcji wirusem wykryto w Portugalii.

1. Co to jest hMPV?
2. Kto jest najbardziej narażony na zakażenie?
3. Jakie są objawy zakażenia hMPV?
4. Kto znajduje się w grupie ryzyka zakażenia hMPV?
5. Jakie są najczęstsze powikłania zakażenia?
6. Jak zdiagnozować zakażenie hMPV?
7. Leczenie hMPV
8. Jak zapobiegać zakażeniu wirusem hMPV?
9. Czy grozi nam nowa pandemia hMPV?

Co to jest hMPV?

HMPV, czyli ludzki metapneumowirus (ang. Human MetaPneumoVirus), to wirus z rodziny Paramyxoviridae, który wywołuje infekcje dróg oddechowych. Został po raz pierwszy zidentyfikowany w 2001 roku, choć badania wskazują, że krąży w populacji ludzkiej od wielu dekad. Analizowane próbki wirusa pochodziły od 28 dzieci i były zbierane w okresach zimowych przez 20 lat. Dzieci te diagnozowano z ostrym zakażeniem dróg oddechowych o nieustalonej etiologii (przyczynie).

Charakterystyka wirusa hMPV

Wirusy z rodziny Paramyxoviridae, w tym hMPV, to wirusy RNA z jednoniciowym genomem o ujemnej polarności. Są znane z wywoływania różnych infekcji zarówno u ludzi, jak i zwierząt.

Przykłady wirusów z tej rodziny:

• podrodzina Orthoparamyxovirinae:

  • wirus RSV (wirus syncytialny dróg oddechowych),

  • wirus odry (ang. measles virus),

  • wirus paragrypy (HPIV),

• podrodzina Rubulavirinae:

  • wirus świnki (ang. mumps virus).

Drogi zakażenia

HMPV przenosi się drogą kropelkową, co oznacza, że można się nim zarazić przez:

• kichanie,

• kaszel,

• kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami (np. telefony, klamki, klawiatury, zabawki),

• bezpośredni kontakt, np. podanie ręki czy przytulanie.

HMPV stanowi zagrożenie przede wszystkim dla dzieci, seniorów oraz osób z obniżoną odpornością, a zrozumienie jego natury pomaga w zapobieganiu i kontrolowaniu infekcji.

Kto jest najbardziej narażony na zakażenie?

Zakażenie wirusem hMPV może przebiegać w różny sposób – głównie w zależności od wieku pacjenta. U młodych dorosłych choroba ma zwykle łagodniejszy przebieg. Wirus jest szczególnie niebezpieczny dla seniorów po 65. roku życia, pacjentów z obniżoną odpornością oraz dzieci, których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. U najstarszych pacjentów, zwłaszcza cierpiących na choroby przewlekłe, mogą wystąpić groźne powikłania takie jak zapalenie oskrzeli czy zapalenie płuc.

Jakie są objawy zakażenia hMPV?

Objawy zakażenia wirusem hMPV często przypominają symptomy infekcji wirusem RSV, grypy lub COVID-19. Najcięższe przypadki choroby wymagają hospitalizacji, w tym również wsparcia w oddychaniu. Dotyczy to głównie dzieci poniżej 5. roku życia, zwłaszcza niemowląt, które nie ukończyły 12. miesiąca życia. Choć hospitalizacje nie są częste, w przypadku zakażenia hMPV pobyt w szpitalu zwykle trwa dłużej niż przy ostrej infekcji wirusem grypy lub RSV.

Naukowcy szacują, że od 10% do 12% przypadków chorób układu oddechowego u dzieci jest wywołanych przez wirusa hMPV. Większość zachorowań ma łagodny przebieg, jednak u około 5% do 16% dzieci może dojść do rozwinięcia się infekcji dolnych dróg oddechowych takich jak zapalenie płuc.

Najczęstsze objawy zakażenia hMPV:

• gorączka (utrzymuje się dłużej niż w przypadku RSV),

• kaszel,

• cieknący katar i/lub zatykający się nos,

• ból gardła,

• świszczący oddech,

• duszności.

Kto znajduje się w grupie ryzyka zakażenia hMPV?

U osób z obniżoną odpornością, małych dzieci i osób starszych wirus może powodować poważniejsze schorzenia, takie jak zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc, oraz zaostrzenie astmy czy POChP (hMPV wywołuje zaostrzenia w 67%, a RSV w 17%).

Grupy ryzyka zakażenia hMPV:

• niemowlęta i małe dzieci,

• osoby starsze,

• osoby z osłabionym układem odpornościowym (np. pacjenci onkologiczni, osoby z HIV czy z chorobami autoimmunologicznymi),

• chorzy na przewlekłe choroby układu oddechowego.

Co ciekawe, zdarzają się przypadki – choć rzadko – w których mimo wykrycia obecności wirusa hMPV u pacjenta nie występują objawy ze strony układu oddechowego. Zamiast tego infekcja objawia się biegunką i wysoką gorączką.

Jakie są najczęstsze powikłania zakażenia?

Czasami zakażenie hMPV powoduje komplikacje. Mogą być one poważne i niekiedy wymagać hospitalizacji:

• zapalenie oskrzelików,

• zapalenie oskrzeli,

• zapalenie płuc,

• zaostrzenia astmy lub POChP,

• zapalenie ucha (zapalenie ucha środkowego).

Jak zdiagnozować zakażenie hMPV?

Jeśli pacjent zauważy u siebie objawy zakażenia wirusem hMPV, powinien skonsultować się z lekarzem internistą, który przeprowadzi badanie fizykalne oraz szczegółowy wywiad. Do diagnostyki wirusa najczęściej wykorzystuje się wymaz z nosa lub gardła. W cięższych przypadkach pobiera się próbkę plwociny z dolnych dróg oddechowych.

W sytuacji poważnych zachorowań dodatkowo wykonuje się bronchoskopię lub RTG klatki piersiowej, aby sprawdzić, czy w drogach oddechowych nie doszło do groźnych powikłań takich jak zapalenie płuc lub niedrożność dróg oddechowych. Tego typu badania pozwalają na dokładniejszą ocenę stanu pacjenta i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Leczenie hMPV

Nie istnieją specyficzne leki przeciwwirusowe dedykowane leczeniu zakażenia wywołanego przez hMPV. Większość osób może łagodzić objawy w warunkach domowych, ponieważ łagodne przypadki infekcji trwają zazwyczaj od kilku dni do tygodnia. W czasie infekcji ważne jest spożywanie dużej ilości płynów i uzupełnianie elektrolitów. Można również – pod kontrolą lekarza – stosować leki dostępne bez recepty, takie jak środki przeciwgorączkowe, przeciwkaszlowe, obkurczające śluzówkę nosa czy łagodzące podrażnienia gardła.

W cięższych przypadkach, wymagających hospitalizacji, stosuje się terapie tlenowe, kroplówki w celu utrzymania odpowiedniego nawodnienia oraz kortykosteroidy, które pomagają zmniejszyć stan zapalny i złagodzić niektóre objawy zakażenia.

Jak zapobiegać zakażeniu wirusem hMPV?

Ryzyko zarażenia wirusem hMPV oraz innymi chorobami zakaźnymi można zmniejszyć, stosując się do następujących zaleceń:

• Regularne mycie rąk wodą z mydłem lub używanie środka dezynfekującego na bazie alkoholu.

• Podczas kichania lub kaszlu zasłanianie nosa i ust zgięciem łokcia, a nie dłonią.

• Unikanie kontaktu z innymi osobami, jeśli są przeziębione lub chorują na infekcję zakaźną bądź gdy sami jesteśmy chorzy.

• Noszenie maseczki w przypadku choroby, gdy unikanie kontaktu z innymi jest niemożliwe.

Obecnie nie istnieje szczepionka przeciwko wirusowi hMPV, jednak możliwe, że jej opracowanie zostanie ogłoszone w nadchodzących latach.

Czy grozi nam nowa pandemia hMPV?

Według wielu naukowców możemy być spokojni. Podstawowa różnica między wirusem hMPV a wirusem wywołującym COVID-19 tkwi w ich charakterystyce. Wirus odpowiedzialny za COVID-19 był wcześniej praktycznie nieznany, podczas gdy o hMPV mamy już obszerną wiedzę. Istnieje również możliwość jego powszechnego testowania. Ponadto u dużej części populacji występuje już odporność na hMPV w przeciwieństwie do COVID-19, który przeszedł na człowieka ze zwierząt, przez co nie pozostawił czasu na naturalne wytworzenie odporności.

Badacze z Cleveland Clinic wskazują, że większość ludzi przechodzi zakażenie hMPV przed ukończeniem 5. roku życia. Ponowne zakażenie jest możliwe, ale zazwyczaj ma łagodniejszy przebieg niż pierwsze. Obecnie trwa sezon zwiększonej liczby zachorowań wywołanych przez wirusy grypy, RSV i hMPV. Stan ten najprawdopodobniej utrzyma się do wczesnej wiosny.

Od kilku tygodni w Chinach odnotowuje się wzrost liczby zakażeń wirusem hMPV, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Zjawisko to stało się swoistym sygnałem alarmowym na całym świecie, zwłaszcza w kontekście doświadczeń wyniesionych z pandemii COVID-19. Chińskie Centrum Kontroli Chorób wydało ostrzeżenie dla obywateli, w którym zaleca podjęcie środków ostrożności w zakresie zdrowia i higieny. Apeluje również o zachowanie spokoju i zapewnia, że nie ma podstaw do obaw przed nową pandemią na miarę COVID-19.

Z kolei 6 stycznia portugalskie służby medyczne potwierdziły obecność pacjentów zakażonych wirusem hMPV. Jednocześnie zaznaczyły, że przypadków tych jest „stosunkowo niewiele”. Większa liczba pacjentów zgłasza się z ogólnymi infekcjami układu oddechowego, co powoduje utrzymywanie się długich kolejek w przychodniach na terenie całego kraju.