Koronawirus, Covid-19 i odporność. Burza cytokin w przebiegu chorób zakaźnych

Cytokiny, stan zapalny i choroby zakaźne.

Cytokiny to cząsteczki biorące udział w pobudzaniu komórek odpornościowych do namnażania i aktywności, pobudzają one odpowiedź immunologiczną organizmu. Widocznymi objawami odpowiedzi immunologicznej są objawy stanu zapalnego: gorączka, obrzęk, przekrwienie itp. W normalnych warunkach sprzyjają one zwalczaniu patogenów, jednak kiedy zbytnio się nasilą, mogą być niebezpieczne. Na przykład w przypadku infekcji płuc, obrzęk powodowany gromadzeniem płynu może doprowadzić do trudności z oddychaniem, a nawet uduszenia. Zbyt wysoka gorączka także może doprowadzić do śmierci. Zbyt duży przesięk płynu do tkanek powoduje nagły spadek ciśnienia krwi, czyli wstrząs, który także może być śmiertelny. Gromadzące się w dużych ilościach w objętych stanem zapalnym tkankach, aktywne limfocyty i makrofagi także mogą doprowadzić do uszkodzenia tych tkanek.  Burze cytokin występują, z różną częstością, w przebiegu wielu chorób zakaźnych.

Burza cytokin w zakażeniu koronawirusem i chorobie Covid-19

Możliwe, że kaskada cytokin może przyczyniać się do ciężkiego przebiegu Covid-19, a nawet do śmierci pacjentów, szczególnie młodych, bez współistniejących schorzeń i obciążeń. Jednak trzeba pamiętać, że ogólnie biorąc, ciężki przebieg tej choroby jest u młodych znacznie mniej prawdopodobny, niż u seniorów. W przypadkach zakażenia koronawirusem i ciężkiego, a nawet śmiertelnego przebiegu choroby Covid-19, wielu pacjentów wykazywało cechy hipercytokinemii, czyli burzy (kaskady) cytokin, która objawia się ciężkim, ogólnoustrojowym stanem zapalnym organizmu. Często występującymi objawami u ciężko chorych na Covid-19 były wysoki poziom cytokin i interleukin, obniżony poziom limfocytów (limfocytopenia), zaburzenia krzepliwości i uszkodzenia naczyń krwionośnych.  

Leki przeciwzapalne w ciężkim przebiegu zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2

W takich przypadkach lekarze próbują niekiedy podawać leki przeciwzapalne, na przykład sterydy. Jednak takie leczenie wiąże się także z ryzykiem – sterydy (steroidy), osłabiając odpowiedź zapalną i wspomnianą kaskadę cytokin, mogą osłabiać także odporność i utrudniać eliminację wirusa z organizmu. Obecnie, z powodu pilności sytuacji i z braku ustalonych procedur postępowania, lekarze próbują różnych leków a wynikami dzielą się w publikacjach naukowych, ogłaszanych często w przyśpieszonym trybie. Trzeba pamiętać o tym, że są to terapie eksperymentalne, działające ogólnie na organizm i stosowane z braku innych środków. Leku specyficznego do leczenia Covid-19 nadal nie ma, choć wiele zespołów naukowców pracuje nad jego znalezieniem.