Szafran
Alicja Świątek

Na co stosować szafran? Właściwości lecznicze, dawkowanie

Już w starożytności wykorzystywano szafran do poprawiania smaku jedzenia, do barwienia tkanin, a także w lecznictwie. Szafran stanowi najdroższą przyprawę świata. Posiada charakterystyczny smak oraz barwę. Jego walory smakowe doceniane są w kuchni, a ostatnimi czasy zainteresowanie wzbudzają jego właściwości lecznicze. Warto jednak podkreślić, że szafran można przyjmować doustnie jedynie w niewielkich ilościach, ponieważ jego nadmiar może być szkodliwy dla zdrowia.

  1. Czym jest szafran? Czym różni się szafran w suplementach od tego do jedzenia?
  2. Suplementy z szafranem – kiedy można je stosować? Na co pomaga szafran?
  3. Jak dawkować suplementy z szafranem?
  4. Jakie są przeciwwskazania do stosowania suplementów z szafranem?
  5. Czym się kierować przy wyborze suplementów z szafranem? Ile kosztują?

 

Czym jest szafran? Czym różni się szafran w suplementach od tego do jedzenia?

Szafran pozyskiwany jest z wysuszonych słupków szafranu uprawnego (łac. Crocus sativus). W celu uzyskania kilograma przyprawy należy użyć ponad 150 tys. kwiatów szafranu, których zbiór odbywa się ręcznie, a to z kolei przekłada się na wysoką cenę produktu. Szafran wywodzi się z rejonów Bliskiego Wschodu i Grecji, jednak jego największe uprawy zlokalizowane są na terenie Turcji. Ponadto uprawia się go w rejonach Morza Śródziemnego oraz w Iranie, Indiach i Hiszpanii. Ta drogocenna przyprawa sprzedawana jest w postaci proszku lub nitek. Szafran ma intensywną pomarańczową barwę, co wykorzystywano już w średniowieczu do barwienia tkanin na żółty kolor. Jednak roślina wykorzystywana jest przede wszystkim w przemyśle spożywczym, ponieważ charakteryzuje się intensywnym, korzennym, piżmowym smakiem. Już dwie nitki szafranu nadają jedzeniu nietypowy smak oraz barwę. Warto jednak pamiętać, że w większych ilościach przyprawa sprawia, że potrawy stają się gorzkie.

Szafran posiada również szereg właściwości leczniczych, m.in. wspomaga trawienie, łagodzi objawy depresji, wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia, a także jest znanym od dawna afrodyzjakiem. W przemyśle farmaceutycznym wykorzystuje się znamiona słupka szafranu, które zawierają olejek eteryczny, barwniki, witaminy, pektyny i karotenoidy.

Suplementy z szafranem – kiedy można je stosować? Na co pomaga szafran?

Jak wykazały liczne badania, szafran poza cennymi walorami smakowymi posiada również wiele właściwości zdrowotnych. Roślina bogata jest w składniki aktywne, takie jak krocyna, safranal, zeaksantyna, likopen, karotenoidy, flawonoidy, witaminy.

Składniki aktywne zawarte w surowcu wykazują wiele właściwości leczniczych.

  • Działanie przeciwdepresyjne

Wykazano, że szafran powoduje wzrost poziomu neuroprzekaźników: serotoniny i dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym, co wpływa na poprawę samopoczucia.

  • Działanie przeciwdrgawkowe

W badaniach wykazano, że występujące w olejku eterycznym safranal i krocyna ograniczają wychwyt zwrotny serotoniny, dopaminy i noradrenaliny. Ponadto safranal jest antagonistą receptorów GABA, dzięki czemu ogranicza pojawianie się drgawek.

  • Wspomaganie trawienia, działanie rozkurczowe
  • Wspomaganie prawidłowego funkcjonowania układu krążenia, regulowanie ciśnienia tętniczego krwi oraz poziomu cholesterolu
  • Łagodzenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego

Naukowcy dowiedli, że wyciąg z szafranu uprawnego łagodzi dolegliwości PMS. W badaniu, w którym uczestniczyły kobiety z PMS w przedziale wiekowym 20-45 lat, zaobserwowano, że u 75% z nich po przyjęciu ekstraktu z Crocus sativus nastąpiła poprawa nastroju.

  • Działanie przeciwnowotworowe

W badaniach in vitro na liniach komórkowych zaobserwowano działanie cytotoksyczne ekstraktu z szafranu wobec komórek nowotworowych. Kluczową rolę w aktywności przeciwnowotworowej odgrywa krocyna, która wykazuje zdolność do hamowania wzrostu komórek raka okrężnicy.

  • Leczenie niepłodności u mężczyzn

W badaniu, w którym uczestniczyło 52 niepłodnych mężczyzn, którzy nie zakwalifikowali się do leczenia operacyjnego, podawano uczestnikom 50 mg ekstraktu z Crocus sativus rozpuszczonego w mleku. Po 3 miesiącach badania zaobserwowano zwiększenie ruchliwości plemników oraz wzrost ilości prawidłowo zbudowanych morfologicznie plemników z 23% do 33,9%.

  • Wspomaganie odchudzania

Przypuszcza się, że szafran może okazać się pomocny w procesie odchudzania, ponieważ wspomaga trawienie oraz jest cennym źródłem antyoksydantów.

  • Jest źródłem cennych składników: witamin z grupy B, C i A, potasu, miedzi, cynku, przeciwutleniaczy.

Powiązane produkty

Jak dawkować suplementy z szafranem?

W badaniach klinicznych zazwyczaj podawano ekstrakt z szafranu w dawce dobowej od 30 mg do 100 mg. Zwykle ilość ta była rozdzielana na dwie dawki, stosowane rano i wieczorem. W przypadku dłuższego okresu suplementacji wskazane jest przyjmowanie niższych dawek. Podczas zażywania produktu z szafranem należy stosować się do zaleceń producenta zamieszczonych na opakowaniu lub w ulotce. Nie należy także przekraczać zalecanych dawek.

Regularne przyjmowanie szafranu powinno trwać minimum 3 miesiące, aby zauważyć pożądane rezultaty. Należy pamiętać jednak o tym, że przyjęcie zbyt dużej ilości szafranu na dobę, zwłaszcza powyżej 1200 mg, może spowodować wymioty, a jeszcze większe dawki (powyżej 2000 mg) mogą doprowadzić do zaburzeń hematologicznych, a nawet do zagrożenia zdrowia i życia. Niewielka toksyczność szafranu powoduje zawroty głowy, nudności, wymioty i biegunkę, podczas gdy silniejsza toksyczność może powodować drętwienie, mrowienie w dłoniach i stopach oraz zażółcenie skóry i oczu z powodu wytrącania się żółtych pigmentów na skórze i spojówkach. Objawem może być również samoistne krwawienie.

Ekstrakty z szafranu mogą być wykorzystywane w aromaterapii. W celu zwiększenia efektu przeciwdepresyjnego szafran można podawać jednocześnie z różeńcem górskim, dziurawcem zwyczajnym, krzyżownicą cienkolistną. Aby wzmocnić korzystny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie mózgu można łączyć szafran z gotu kola, brahmi. Jednoczesne stosowanie szafranu z buzdygankiem czy żeń-szeniem pustynnym wywiera korzystny wpływ na funkcje seksualne u mężczyzn. W celu wzmocnienia działania łagodzącego objawy napięcia przedmiesiączkowego PMS szafran podaje się łącznie z mleczkiem pszczelim i kurkuminą.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania suplementów z szafranem?

Suplementy z szafranem nie powinny być przyjmowane przez:

  • kobiety w ciąży, ponieważ może stymulować skurcze macicy i prowadzić do poronienia,
  • kobiety w okresie laktacji,
  • osoby z chorobą afektywną dwubiegunową, ponieważ składniki aktywne zawarte w surowcu mogą powodować zbytnie pobudzenie oraz napad manii,
  • małe dzieci,
  • pacjentów stosujących takie grupy leków, jak przeciwdepresyjne (benzodiazepiny), przeciwdrgawkowe (barbiturany), nasercowe (beta-blokery, blokery kanału wapniowego) leki moczopędne,
  • pacjentów z niskim ciśnieniem krwi lub przyjmujących leki hipotensyjne, ponieważ szafran może powodować dodatkowe obniżenie ciśnienia krwi,
  • osoby z alergią na rośliny z rodzaju: oliwka (Olea sp.), życica (Lolium sp.), solanka (Salsola sp.).

Czym się kierować przy wyborze suplementów z szafranem? Ile kosztują?

W aptekach dostępne są preparaty zawierające jako główny składnik czynny szafran, a ich cena waha się od ok. 50 zł do ok. 200 zł. Dostępne są również suplementy wieloskładnikowe, w których obok szafranu można znaleźć substancje, takie jak różeniec górski, szyszka chmielu, L-tryptofan, witaminy z grupy B, ashwagandha, melisa lekarska. Szafran o dobrej jakości i wysokim standardzie otrzymywania może kosztować nawet 40 tys. złotych za 1 kilogram, co wpływa na cenę preparatów zawierających w swoim składzie szafran. Ze względu na swoją wysoką cenę bywa często fałszowany. Zamiast cennej przyprawy mogą występować: kurkuma lub krokosz barwierski. Dlatego wybierając odpowiedni produkt, warto udać się do apteki i zasięgnąć porady farmaceuty.

  1. K. Patyk, Szafran, dietetycy.org.pl [online] https://dietetycy.org.pl/szafran/ [dostęp:] 25.05.2023.
  2. A. Naveed, H. Muhammad, Moisturizing effect of stable cream containing Crocus sativus extracts, researchgate.net [online] https://www.researchgate.net/publication/266398774_Moisturizing_effect_of_stable_cream_containing_Crocus_sativus_extracts [dostęp:] 25.05.2023.
  3. H. Hosseinzadeh, F. Shamsaie, Antioxidant activity of aqueous and Ethanolic extracts of Crocus sativus L stigma and its bioactive constituents crocin and Safranal, researchgate.net [online] https://www.researchgate.net/publication/281390298_Antioxidant_activity_of_aqueous_and_Ethanolic_extracts_of_Crocus_sativus_L_stigma_and_its_bioactive_constituents_crocin_and_Safranal [dostęp:] 25.05.2023.
  4. R. Srivastava, H. Ahmad, Crocus sativus L.: A comprehensive review, researchgate.net [online] https://www.researchgate.net/publication/204165399_Crocus_sativus_L_A_comprehensive_review [dostęp:] 25.05.2023.
  5. B. Mzabri, Traditional and Modern Uses of Saffron (Crocus Sativus), researchgate.net [online] https://www.researchgate.net/publication/336817839_Traditional_and_Modern_Uses_of_Saffron_Crocus_Sativus [dostęp:] 25.05.2023.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Karagen – czy E407 jest szkodliwy?

    Karagen to polisacharyd pochodzenia naturalnego, szeroko stosowany w różnych gałęziach przemysłu, takich jak produkcja żywności, farmaceutyków i kosmetyków. Poniższy tekst odpowiada na kluczowe pytania: Czym jest karagen? W jaki sposób się go pozyskuje? Gdzie można go znaleźć? Dlaczego dodaje się go do śmietany? Czy jego spożycie jest bezpieczne?

  • Chelaty – czym są chelatowane formy minerałów?

    Minerały to składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Uczestniczą w wielu procesach fizjologicznych, m.in. w przewodnictwie nerwowym, skurczach mięśni czy w utrzymywaniu równowagi elektrolitowej. Ich wchłanianie może być utrudnione przez różne czynniki, w tym np. przez postać chemiczną pierwiastka. Z tego względu rośnie zainteresowanie minerałami w formie chelatów – są to związki, w których jon metalu (np. cynku, żelaza, magnezu) jest połączony z aminokwasem lub kwasem organicznym. Takie połączenia mogą poprawiać biodostępność, ponieważ są stabilniejsze w środowisku żołądkowym i mogą wykorzystywać alternatywne mechanizmy transportu w jelitach. Czy minerały w formie chelatów rzeczywiście są lepiej przyswajalne? Jakie znaczenie w suplementacji mają formy chelatowane?

  • Formy magnezu – które są najlepiej przyswajalne? Jaki rodzaj magnezu wybrać?

    Magnez to jeden z pierwiastków odgrywających kluczową rolę w naszym organizmie – bierze udział w wielu procesach metabolicznych, wpływa na układ nerwowy, mięśnie, serce i poziom energii. Dostępne są różne formy magnezu, z których każda ma inne właściwości i stopień przyswajalności. Które z nich warto wybrać? Jaki magnez jest najlepiej przyswajalny?

  • Jak czytać ulotki leków – na co zwrócić uwagę?

    Jakie informacje można znaleźć w ulotce leku? Czym różni się zwykła ulotka znajdująca się w opakowaniu od Charakterystyki Produktu Leczniczego? I czy należy obawiać się wszystkich wypisanych działań niepożądanych? Sprawdź, na co zwrócić szczególną uwagę, zanim zażyjesz zalecony lub przepisany preparat.

  • Witaminy metylowane – kiedy i dlaczego wybrać taką formę?

    Coraz częściej na etykietach suplementów diety można znaleźć informację, że dany preparat zawiera „witaminy w formie metylowanej”. Choć brzmi to skomplikowanie, metylowane witaminy to po prostu biologicznie aktywne formy niektórych składników odżywczych, które mogą być lepiej przyswajalne i skuteczniejsze w działaniu – szczególnie u osób z określonymi zaburzeniami metabolicznymi. Kiedy warto sięgnąć po takie preparaty? Czy są bezpieczne dla każdego?

  • Nowa lista leków refundowanych od 1 lipca – co się zmienia?

    Od 1 lipca 2025 roku wchodzi w życie nowa i trzecia w tym roku lista leków refundowanych, która przynosi istotne zmiany dla wielu pacjentów w Polsce. Ministerstwo Zdrowia ogłosiło objęcie refundacją 41 nowych terapii, w tym 18 onkologicznych, z czego siedem dotyczy chorób rzadkich. Pozostałe 23 terapie objęte nową refundacją dotyczą chorób nieonkologicznych, w tym pięciu chorób rzadkich. Wprowadzono również zmiany cenowe oraz rozszerzono wskazania refundacyjne dla niektórych leków.

  • Kosmetyki z filtrem UV wycofane ze sprzedaży. Ograniczenia w stosowaniu homosalatu

    Unia Europejska regularnie aktualizuje przepisy dotyczące bezpieczeństwa stosowanych przez ludzi kosmetyków. Jednym z ostatnich przykładów jest Rozporządzenie Komisji (UE) 2022/2195, które wprowadziło istotne zmiany w zasadach stosowania m.in. filtrów UV, w tym homosalatu. Nowy limit stężenia substancji obowiązuje od początku lipca 2025 roku.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl