Adaptogeny – Rhodiola rosea – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania różańca górskiego

Rhodiola rosea, czyli różeniec górski, jest rośliną od dawna stosowaną w krajach azjatyckich, w roli surowca leczniczego. Przede wszystkim ceniona jest za właściwości adaptogenne. Składniki czynne zawarte w różeńcu górskim wpływają na zwiększenie fizycznej i umysłowej wydolności (odporności) organizmu. Ponadto Rhodiola zaliczana jest do adaptogenów pobudzających układ nerwowy, w wyniku czego wpływa na poprawę pamięci, koncentracji i refleksu oraz uodparnia organizm na stres.

Rhodiola rosea – czym jest? Charakterystyka różeńca górskiego

Kłącze różeńca górskiego (łac. Rhodiola rosea), nazywanego również korzeniem arktycznym, jest od dawna stosowaną rośliną w walce ze zmęczeniem fizycznym i psychicznym. Substancje czynne zawarte w Rhodiola zwiększają nieswoistą odporność organizmu na niekorzystne bodźce zewnętrzne, takie jak: hałas, zanieczyszczenia powietrza i stres. Różeniec górski poprzez działanie adaptogenne wpływa na przywrócenie wewnętrznej równowagi organizmu – homeostazy. Najlepsze rezultaty wynikające ze stosowania R. rosea obserwuje się u osób nieodpornych na bodźce stresowe oraz nieumiejących poradzić sobie z długotrwałym napięciem psychicznym.

Rhodiola rosea – właściwości

Badania naukowe wskazują na liczne właściwości lecznicze różeńca górskiego. Składniki biologicznie aktywne zawarte w różeńcu górskim wpływają pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy (OUN), ograniczają niekorzystne działanie czynników stresogennych oraz zapobiegają niedotlenieniu organizmu. Nalewka z tej rośliny wykazuje działanie zmniejszające zmęczenie, zwłaszcza u osób starszych. Surowiec wpływa na obniżenie stanów depresyjnych i lękowych, zwiększenie sił witalnych oraz regulację pracy układu hormonalnego. Substancje czynne zawarte w R. Rosea stymulują przekaźniki układu nerwowego, takie jak noradrenalina, dopamina i serotonina. Powoduje to w konsekwencji poprawę pamięci, zwiększenie zdolności analizowania i planowania, uczenia się, oceniania oraz ogólny poziom percepcji. Wielokierunkowy wpływ różeńca górskiego na mózg i układ nerwowy przekłada się na ograniczenie związanych z wiekiem procesów uszkodzeń w obrębie tych struktur. Dzięki temu można zachować dłuższą sprawność umysłową, która ulega pogorszeniu wraz ze starzeniem się organizmu. Rhodiola przynosi również korzystne rezultaty u cukrzyków, w chorobach żołądka oraz podczas terapii przeciwnowotworowych.

Rhodiola wykazuje również potwierdzone działanie:

• ochronne na komórki serca oraz wątroby,
• antyoksydacyjne,
• reguluje poziom cukru we krwi poprzez zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę,
• wzmacnia odporność oraz sprawność seksulaną
• stymuluje procesy anaboliczne, dzięki czemu zwiększa wydolność fizyczną, zwłaszcza podczas uprawiania sportu.

Rhodiola rosea – zastosowanie. Jak działa i na co pomaga?

Preparaty z Rhodiola rosea ze względu na udowodnione właściwości adaptogenne, czyli między innymi zmniejszające narażenie na czynniki stresogenne, są coraz częściej wykorzystywane w łagodzeniu napięcia psychicznego oraz fizycznego. Różeniec górski jest rekomendowany osobom narażonym na przemęczenie i liczne bodźce zewnętrzne, a także o przewlekle pogorszonym samopoczuciu i żyjącym w ciągłym stresie. Pomaga złagodzić niekorzystne objawy stresu oraz zwiększyć odporność na sytuacje i czynniki stresowe. Ponadto po konsultacji z lekarzem można rozważyć włączenie suplementacji R. rosea wśród pacjentów z depresją, bezsennością oraz niestabilnością emocjonalną. Dodatkowo zauważono, że stosowanie tego produktu może przynieść pozytywne rezultaty w walce z problemami kardiologicznymi. Ze względu na właściwości antyoksydacyjne substancji czynnych zawartych w różeńcu, wykazuje on działanie ochronne na serce, ogranicza jego nadmierną aktywność oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału. Rhodiola zalecana jest również w przypadku problemów seksualnych, objawiających się przedwczesnym wytryskiem, zaburzeniami erekcji i spadkiem libido.

Rhodiola rosea – przeciwwskazania, skutki uboczne suplementacji

Różeniec górski charakteryzuje się niską toksycznością. Jednakże ze względu na brak badań pod kątem działania i bezpieczeństwa u kobiet w ciąży i w okresie karmienia, nie zaleca się stosowania preparatów z Rhodiolą w tej grupie kobiet. Preparatów z Rhodiolą nie należy stosować w porach wieczornych, w związku z ich działaniem pobudzającym, ponieważ mogłoby to powodować problemy z zasypianiem. Produktów z różeńcem górskim nie należy łączyć z innymi substancjami o działaniu pobudzającym układ nerwowy, ponieważ mogłoby to spowodować jego nadmierne pobudzenie oraz wystąpienie stanów lękowych.

Rhodiola rosea – dawkowanie. Jak stosować i gdzie ją kupić?

Preparaty zawierające różeniec górski dostępne są w aptekach i sklepach zielarskich, w cenie od 10 do 149 zł. Zalecane jest stosowanie Rhodiola rosea w dawce 350–550 mg/dobę. Wskazane jest, aby produkt z rożeńcem przyjmować rano lub w południe, w odstępie 30 minut przed planowanym posiłkiem. Warto prowadzić suplementację przerywaną w dwóch cyklach. Przez pierwsze 7 dni stosuje się adaptogen, natomiast przez kolejny tydzień robi się przerwę w przyjmowaniu. Następnie ponownie powtarza się ten cykl do uzyskania korzystnych efektów. W sytuacji znacznie zwiększonego narażenia na stres lub intensywnego wysiłku fizycznego rekomendowaną dawkę można zwiększyć. Warto to jednak robić ostrożnie, pod kontrolą lekarza lub farmaceuty, nie przekraczając maksymalnej dawki dobowej stanowiącej 6 g dziennie. Adaptogeny w tabletkach, kapsułkach, herbatach, nalewkach czy ekstraktach najlepiej kupować w zaufanych miejscach, które oferują preparaty sprawdzonych producentów i są przechowywane w odpowiednich warunkach.