Adaptogeny – Rhodiola rosea – czym jest i jak działa? Właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania różańca górskiego

Preparaty z rożeńca górskiego są polecane w okresie zwiększonej pracy umysłowej oraz wyższego narażenia na stres. Jego suplementacja jest wskazana także podczas przesilenia wiosennego, które często objawia się nadmierną sennością, zmianami depresyjnymi lub ogólną apatią. Rhodiola rosea jest bogata w związki, takie jak rozawina, rozaryna i solidorozyd, czyli substancje obniżające napięcie i korzystanie wpływające na pracę układu nerwowego. Które preparaty z adaptogenem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka różeńca górskiego i czy rhodiola rosea należy przyjmować na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Rhodiola rosea, czyli różeniec górski, jest rośliną od dawna stosowaną w krajach azjatyckich, w roli surowca leczniczego. Przede wszystkim ceniona jest za właściwości adaptogenne. Składniki czynne zawarte w różeńcu górskim wpływają na zwiększenie fizycznej i umysłowej wydolności (odporności) organizmu. Ponadto Rhodiola zaliczana jest do adaptogenów pobudzających układ nerwowy, w wyniku czego wpływa na poprawę pamięci, koncentracji i refleksu oraz uodparnia organizm na stres.

Rhodiola rosea – czym jest? Charakterystyka różeńca górskiego

Kłącze różeńca górskiego (łac. Rhodiola rosea), nazywanego również korzeniem arktycznym, jest od dawna stosowaną rośliną w walce ze zmęczeniem fizycznym i psychicznym. Substancje czynne zawarte w Rhodiola zwiększają nieswoistą odporność organizmu na niekorzystne bodźce zewnętrzne, takie jak: hałas, zanieczyszczenia powietrza i stres. Różeniec górski poprzez działanie adaptogenne wpływa na przywrócenie wewnętrznej równowagi organizmu – homeostazy. Najlepsze rezultaty wynikające ze stosowania R. rosea obserwuje się u osób nieodpornych na bodźce stresowe oraz nieumiejących poradzić sobie z długotrwałym napięciem psychicznym.

Rhodiola rosea – właściwości

Badania naukowe wskazują na liczne właściwości lecznicze różeńca górskiego. Składniki biologicznie aktywne zawarte w różeńcu górskim wpływają pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy (OUN), ograniczają niekorzystne działanie czynników stresogennych oraz zapobiegają niedotlenieniu organizmu. Nalewka z tej rośliny wykazuje działanie zmniejszające zmęczenie, zwłaszcza u osób starszych. Surowiec wpływa na obniżenie stanów depresyjnych i lękowych, zwiększenie sił witalnych oraz regulację pracy układu hormonalnego. Substancje czynne zawarte w R. Rosea stymulują przekaźniki układu nerwowego, takie jak noradrenalina, dopamina i serotonina. Powoduje to w konsekwencji poprawę pamięci, zwiększenie zdolności analizowania i planowania, uczenia się, oceniania oraz ogólny poziom percepcji. Wielokierunkowy wpływ różeńca górskiego na mózg i układ nerwowy przekłada się na ograniczenie związanych z wiekiem procesów uszkodzeń w obrębie tych struktur. Dzięki temu można zachować dłuższą sprawność umysłową, która ulega pogorszeniu wraz ze starzeniem się organizmu. Rhodiola przynosi również korzystne rezultaty u cukrzyków, w chorobach żołądka oraz podczas terapii przeciwnowotworowych.

Rhodiola wykazuje również potwierdzone działanie:

• ochronne na komórki serca oraz wątroby,
• antyoksydacyjne,
• reguluje poziom cukru we krwi poprzez zwiększenie wrażliwości komórek na insulinę,
• wzmacnia odporność oraz sprawność seksulaną
• stymuluje procesy anaboliczne, dzięki czemu zwiększa wydolność fizyczną, zwłaszcza podczas uprawiania sportu.

Rhodiola rosea – zastosowanie. Jak działa i na co pomaga?

Preparaty z Rhodiola rosea ze względu na udowodnione właściwości adaptogenne, czyli między innymi zmniejszające narażenie na czynniki stresogenne, są coraz częściej wykorzystywane w łagodzeniu napięcia psychicznego oraz fizycznego. Różeniec górski jest rekomendowany osobom narażonym na przemęczenie i liczne bodźce zewnętrzne, a także o przewlekle pogorszonym samopoczuciu i żyjącym w ciągłym stresie. Pomaga złagodzić niekorzystne objawy stresu oraz zwiększyć odporność na sytuacje i czynniki stresowe. Ponadto po konsultacji z lekarzem można rozważyć włączenie suplementacji R. rosea wśród pacjentów z depresją, bezsennością oraz niestabilnością emocjonalną. Dodatkowo zauważono, że stosowanie tego produktu może przynieść pozytywne rezultaty w walce z problemami kardiologicznymi. Ze względu na właściwości antyoksydacyjne substancji czynnych zawartych w różeńcu, wykazuje on działanie ochronne na serce, ogranicza jego nadmierną aktywność oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału. Rhodiola zalecana jest również w przypadku problemów seksualnych, objawiających się przedwczesnym wytryskiem, zaburzeniami erekcji i spadkiem libido.

Rhodiola rosea – przeciwwskazania, skutki uboczne suplementacji

Różeniec górski charakteryzuje się niską toksycznością. Jednakże ze względu na brak badań pod kątem działania i bezpieczeństwa u kobiet w ciąży i w okresie karmienia, nie zaleca się stosowania preparatów z Rhodiolą w tej grupie kobiet. Preparatów z Rhodiolą nie należy stosować w porach wieczornych, w związku z ich działaniem pobudzającym, ponieważ mogłoby to powodować problemy z zasypianiem. Produktów z różeńcem górskim nie należy łączyć z innymi substancjami o działaniu pobudzającym układ nerwowy, ponieważ mogłoby to spowodować jego nadmierne pobudzenie oraz wystąpienie stanów lękowych.

Rhodiola rosea – dawkowanie. Jak stosować i gdzie ją kupić?

Preparaty zawierające różeniec górski dostępne są w aptekach i sklepach zielarskich, w cenie od 10 do 149 zł. Zalecane jest stosowanie Rhodiola rosea w dawce 350–550 mg/dobę. Wskazane jest, aby produkt z rożeńcem przyjmować rano lub w południe, w odstępie 30 minut przed planowanym posiłkiem. Warto prowadzić suplementację przerywaną w dwóch cyklach. Przez pierwsze 7 dni stosuje się adaptogen, natomiast przez kolejny tydzień robi się przerwę w przyjmowaniu. Następnie ponownie powtarza się ten cykl do uzyskania korzystnych efektów. W sytuacji znacznie zwiększonego narażenia na stres lub intensywnego wysiłku fizycznego rekomendowaną dawkę można zwiększyć. Warto to jednak robić ostrożnie, pod kontrolą lekarza lub farmaceuty, nie przekraczając maksymalnej dawki dobowej stanowiącej 6 g dziennie. Adaptogeny w tabletkach, kapsułkach, herbatach, nalewkach czy ekstraktach najlepiej kupować w zaufanych miejscach, które oferują preparaty sprawdzonych producentów i są przechowywane w odpowiednich warunkach.