Gruczoly przytarczyczne
Natalia Bień

Nadczynność przytarczyc – objawy, przyczyny i leczenie

Nadczynność przytarczyc to endokrynologiczne schorzenie związane z nadmierną produkcją parathormonu przez przytarczyce. Jest to hormon regulujący gospodarkę wapniowo-fosforanową w organizmie. Często pierwsze objawy bywają bardzo nieswoiste, a diagnoza stawiana jest na podstawie nieprawidłowych kontrolnych wyników badań krwi. Jakie są objawy nadczynności przytarczyc? Jakie są objawy gruczolaka przytarczyc? Jak leczymy nadczynność przytarczyc?

Nadczynność przytarczyc – co to jest?

Nadczynność gruczołów przytarczycznych to choroba endokrynologiczna, która dotyka od 0,4% do 4% populacji. Wywołana jest przez nadmierną produkcję hormonu – parathormonu (PTH). Jest on produkowany i wydzielany przez przytarczyce, czyli gruczoły układu hormonalnego znajdujące się w miąższu tarczycy. Główne działanie parathormonu polega na wchłanianiu zwrotnym wapnia w nerkach i jelicie, uwalnianiu wapnia z kości oraz zmniejszaniu stężenia fosforanów we krwi i zwiększaniu ich wydalania z moczem. Prawidłowe funkcjonowanie przytarczyc zapewnia zatem równowagę gospodarki wapniowo-fosforowej w naszym organizmie. Do czego prowadzi nadczynność przytarczyc? Odpowiedź jest dosyć prosta – do powstania hiperkalcemii w wyniku zwiększenia stężenia wapnia w surowicy krwi oraz hipofosfatemii, czyli spadku poziomu fosforanów we krwi.

Nadczynność przytarczyc – przyczyny

W zależności od mechanizmu patofizjologicznego wywołującego objawy wyróżniamy trzy typy nadczynności gruczołów przytarczycznych: pierwotną, wtórną i trzeciorzędową.

Pierwotna nadczynność przytarczyc spowodowana jest przez pierwotny defekt komórek produkujących parathormon. Najczęściej jej przyczynami są gruczolaki przytarczyc, przerost przytarczyc oraz nowotwory przytarczyc. Wtórna nadczynność pojawia się w przebiegu przewlekłej choroby nerek (PChN) oraz ostrego uszkodzenia nerek. Uszkodzenie nerek powoduje spadek poziomu wapnia we krwi, co prowadzi do wtórnej nadmiernej produkcji hormonu PTH. Trzeciorzędowa nadczynność przytarczyc powstaje u osób mających wtórną nadczynność, która nie jest leczona w prawidłowy sposób, np. u pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek leczonych dializami.

Powiązane produkty

Nadczynność przytarczyc – objawy

Często nadczynność przytarczyc nie daje żadnych objawów i wykrywana jest przypadkowo w trakcie rutynowych badań biochemicznych. Długotrwałe nadmierne wydzielanie hormonu PTH może prowadzić do rozwoju chorób kości i zaburzeń mineralnych. W wyniku zbyt dużego uwalniania wapnia z kości do krwi może pojawić się osteoliza, czyli nadmierne odwapnienie kości prowadzące do osteoporozy oraz zwiększonego ryzyka patologicznych złamań kości. Mogą występować również objawy:

W nadczynności przytarczyc mogą się również pojawić objawy skórne w postaci świądu czy wypadania włosów. W przypadku wtórnej nadczynności dodatkowo pojawia się tężyczka, spadek siły mięśniowej, silne skurcze mięśni dłoni i ramion oraz zaburzenia widzenia i światłowstręt.

Nadczynność przytarczyc – diagnostyka

W przypadku podejrzenia nadczynności przytarczyc należy pilnie skontaktować się z endokrynologiem. W pierwszej kolejności wykonywane są badania laboratoryjne: stężenia wapnia całkowitego, fosforanów i poziom hormonu PTH we krwi. Kiedy choroba zostanie potwierdzona, dalsze badania polegają na diagnostyce obrazowej przytarczyc w celu wykluczenia potencjalnych gruczolaków czy nowotworów tego narządu. Najpierw wykonuje się USG tarczycy, aby wykluczyć obecność zmian ogniskowych, a następnie można zlecić również scyntygrafię przytarczyc i tarczycy. Dodatkowo należy upewnić się, czy nie występują zmiany w układzie kostno-stawowym oraz pozostałych układach. U pacjentów z podejrzeniem osteoporozy wykonujemy scyntygrafię kości.

Na DOZ.pl znajdziesz leki hormonalne na receptę

Nadczynność przytarczyc – leczenie

Leczenie ma na celu usunięcie przyczyny wysokiego poziomu hormonu PTH oraz zależne jest od typu nadczynności, objawów ogólnych i stopnia zaawansowania choroby. Przy pierwotnej nadczynności przytarczyc zazwyczaj wymagane jest chirurgiczne usunięcie gruczolaka przytarczyc bądź nowotworu w celu zlikwidowania przyczyny zaburzeń. Gruczolaki przytarczyc to niegroźne nowotwory, których usunięcie daje szansę na całkowite wyleczenie. W przypadku chorych z małymi gruczolakami bez ciężkich objawów nadczynności przytarczyc można przyjąć postępowanie zachowawcze w postaci systematycznej kontroli w poradni endokrynologicznej, regularnych badań stężenia wapnia oraz badań densytometrycznych.

W przypadku wtórnej nadczynności przytarczyc najważniejsze jest leczenie choroby podstawowej, czyli niewydolności nerek. Dodatkowo stosuje się suplementację witaminy D, niewapniowych związków wiążących fosforany w przewodzie pokarmowym (np. węglan lantanu) oraz wyrównuje się hipokalcemię i hiperfosfatemię. W przypadku trzeciorzędowej nadczynności przytarczyc postępowanie jest podobne do tego we wtórnej nadczynności przytarczyc.

Przy nadczynności przytarczyc należy również zadbać o zdrową dietę. Pacjenci pytają się, co jeść przy nadczynności przytarczyc. Chorzy z nadczynnością pierwotną mają niedobór fosforu w organizmie, dlatego powinni spożywać pokarmy bogate w fosfor, takie jak ryby, wątróbka, drób, sery, makarony czy kasze. Chorzy z nadczynnością wtórną mają go w nadmiarze, dlatego powinni ograniczyć spożywanie tych produktów. Suplementacja wapnia jest konieczna w hipokalcemii, zaś w hiperkalcemii musimy zadbać o dietę ubogą w wapń. Dla chorych z obu grup wskazana jest lekkostrawna dieta z ograniczeniem spożycia mleka, ostrych i pikantnych potraw oraz rezygnacja z alkoholu. W prewencji osteoporozy zalecana jest regularna umiarkowana aktywność fizyczna.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Ból biodra – przyczyny, diagnostyka, leczenie bólu stawu biodrowego. Ćwiczenia na biodra

    Ból biodra może dotknąć osoby w każdym wieku, nie tylko seniorów. Przyczynami bólu stawu biodrowego mogą być zmiany zwyrodnieniowe, ale także urazy czy rwa kulszowa. Często bólom bioder towarzyszy uczucie trzaskania bądź przeskakiwania biodra (tzw. zespół trzaskającego biodra). Leczenie bolącego biodra opiera się przede wszystkim na fizjoterapii – odpowiednio dobranych zabiegach fizykoterapeutycznych i ćwiczeniach. Część z nich można wykonywać także w domu. Rzadziej stosuje się leczenie operacyjne w postaci wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna – przyczyny, objawy, leczenie

    Choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, powodującą znaczne pogorszenie jakości życia. Początek choroby ma charakter skryty i przebiega skąpoobjawowo, utrudniając postawienie prawidłowego rozpoznania. Chorzy w toku trwania choroby często wymagają interwencji chirurgicznej z powodu powikłań jelitowych. Jak wygląda diagnostyka i terapia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna? Zapraszamy do zapoznania się z treścią artykułu.

  • Ortoreksja – na czym polega? Skutki, objawy i leczenie obsesji na punkcie zdrowego żywienia

    Ortoreksja jest zaburzeniem odżywiania, które polega na obsesji na punkcie zdrowego żywienia. Osoba cierpiąca na ortoreksję stopniowo zmienia nawyki żywieniowe po to, by jej dieta była idealna dla zdrowia. Niestety, ortorektyk nigdy nie osiąga pożądanej poprawy menu, a przez ciągłą eliminację nawet całych grup produktów zaczyna chorować. Jak rozpoznać ortoreksję i w jaki sposób ją leczyć?

  • Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja bólu w nadgarstku

    Ból nadgarstka to przypadłość, która może pojawiać się u ludzi w każdym wieku. Względnie duża ruchomość oraz lokalizacja przebiegu nerwów i ścięgien sprawia, że bolący nadgarstek może często upośledzać pracę dystalnej części kończyny górnej. Co oznacza ból nadgarstka i kciuka czy ból nadgarstka i łokcia? Jak wygląda diagnostyka i leczenie?

  • Reumatyzm – przyczyny, objawy, leczenie chorób reumatycznych. Fizjoterapia przy reumatyzmie

    Reumatyzm to potoczna nazwa grupy schorzeń o podłożu zapalnym, która obejmuje choroby mięśni, stawów i kości. Najczęściej występujące objawy chorób reumatycznych to ból i obrzęk stawów, sztywność, ograniczenie ich ruchomości. Nieleczony reumatyzm może doprowadzić do znacznego ograniczenia sprawności. Jak wygląda rehabilitacja w schorzeniach reumatoidalnych?

  • Osteoporoza – przyczyny, objawy, badania, leczenie, rehabilitacja, zapobieganie zmianom osteoporotycznym

    Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, która polega na stopniowym zaniku masy kostnej. Na skutek obniżenia gęstości mineralnej kości dochodzi do osłabienia ich struktury, co objawia się zwiększoną podatnością na złamania. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby starsze, szczególnie kobiety w wieku okołomenopauzalnym, choć na osteoporozę mogą cierpieć także mężczyźni, a nawet dzieci. Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia zmian osteoporotycznych?

  • Lobotomia – czym jest? Jak wyglądała? Dlaczego już się jej nie praktykuje?

    Lobotomia to jedna z najbardziej kontrowersyjnych technik chirurgicznych w historii medycyny. Chociaż z dzisiejszej perspektywy wydaje się to nie do uwierzenia, ten niezwykle inwazyjny i wiążący się z wielkim ryzykiem zabieg był swego czasu bardzo popularny.

  • Zespół jelita drażliwego (IBS) — przyczyny, objawy, dieta i leczenie

    Zespół jelita drażliwego (IBS, ang. irritable bowel syndrome) jest jednym z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego. Charakteryzuje się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami. Często występują również inne objawy, takie jak uczucie niepełnego wypróżnienia czy wodnisty stolec. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są dokładnie znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia. Leczenie IBS zależy od indywidualnych objawów i zwykle składa się z terapii farmakologicznej, zmiany stylu życia i diety.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij