Dializy – kiedy się je stosuje, jak długo, koszt, skutki uboczne

1. Dializa – co to jest?
2. Ile trwa zabieg dializy? Co ile robi się dializy?
3. Jak długo można żyć na dializie?
4. Czy dializy wykonuje się do końca życia? Ile można żyć bez dializ?
5. Czy dializy są bolesne?
6. Jak czuje się człowiek po dializie?
7. Ile kosztuje dializa?
8. Skutki uboczne dializy nerek

Dializa – co to jest?

Dializa to zabieg leczniczy, który ma na celu usunięcie z krwi nagromadzonych produktów przemiany materii oraz nadmiaru wody. Do dializoterapii kwalifikuje lekarz nefrolog na podstawie stanu klinicznego i wyników badań laboratoryjnych (m.in. stężenia kreatyniny, jonów potasu, wartości eGFR). Wyróżnia się dwa rodzaje dializ: hemodializę oraz dializę otrzewnową. Zabieg hemodializy jest wykonywany w ośrodku referencyjnym, natomiast dializę otrzewnową przeprowadza się w warunkach domowych po uprzednim przeszkoleniu pacjenta lub jego opiekunów. W każdym przypadku pacjent musi zostać przygotowany do leczenia nerkozastępczego. Przed rozpoczęciem hemodializy wytwarza się u pacjenta przetokę tętniczo-żylną, a jeśli to niemożliwe – zakłada się cewnik naczyniowy. Pacjenci leczeni dializami otrzewnowymi wymagają natomiast założenia cewnika do jamy otrzewnej.

Ile trwa zabieg dializy? Co ile robi się dializy?

Każdy zabieg dializy jest indywidualnie dopasowywany do aktualnego stanu pacjenta pod kątem częstotliwości i czasu trwania, a także składu koncentratu używanego w procesie filtracji. Hemodializy wykonuje się minimum co 3 dni w specjalnie do tego przygotowanych stacjach dializ. Sam zabieg trwa zazwyczaj 3-6 godzin.

Jak długo można żyć na dializie?

Przewidywana długość życia pacjentów dializowanych zależy ściśle od czasu trwania choroby, chorób towarzyszących oraz dyscypliny pacjenta w przestrzeganiu zaleceń lekarskich dotyczących częstotliwości dializ, trybu życia, stosowanej diety oraz objętości spożywanych płynów. Niemniej dializoterapia pozwala pacjentom utrzymywać dobrą jakość życia nawet przez kilkadziesiąt lat mimo poważnej choroby przewlekłej.

Czy dializy wykonuje się do końca życia? Ile można żyć bez dializ?

W przypadku nagłego zachorowania (ostra niewydolność nerek) możliwa jest kwalifikacja do hemodializy, a po ustabilizowaniu stanu pacjenta nie będzie konieczności przewlekłego leczenia w stacji dializ. Są to jednak marginalne przypadki. Najczęściej do dializoterapii kwalifikowani są pacjenci z powodu postępującej przewlekłej choroby nerek. Niewydolność nerek spowodowana chorobą przewlekłą to nieodwracalne zaburzenie czynności tego narządu, które wiąże się z koniecznością przeprowadzania dializ do końca życia. W takiej sytuacji dializę należy wykonywać regularnie, gdyż jeśli pacjent nie zgłosi się na zabieg w zaplanowanym terminie, może znaleźć się w stanie zagrożenia życia w ciągu kilkudziesięciu godzin. Jedyną możliwością pozwalającą na rezygnację z dializ u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek jest przeszczep nerki.

Czy dializy są bolesne?

Sam zabieg hemodializy lub dializy otrzewnowej nie jest bolesny. Jedynym inwazyjnym momentem jest wytworzenie przetoki tętniczo-żylnej lub założenie cewnika do jamy otrzewnej. W przypadku hemodializy każdorazowo niezbędne jest wykonanie dwóch wkłuć (najczęściej w okolicę zgięcia łokciowego lub przedramienia), a kolejne kroki dializy przebiegają już automatycznie, bez naruszania powłok skórnych pacjenta. W przypadku dializy otrzewnowej cewnik założony jest na stałe, a wykonanie dializy nie wymaga nakłucia powłok skórnych.

Jak czuje się człowiek po dializie?

W trakcie i tuż po zabiegu dializy mogą wystąpić: obniżenie lub wzrost ciśnienia tętniczego, kurcze mięśniowe, ból głowy, nudności lub świąd. Jednak zazwyczaj objawy te mają łagodny charakter. Duży wpływ na samopoczucie w trakcie i po dializoterapii ma dyscyplina pacjenta w życiu codziennym. Regularne zgłaszanie się na zabieg, ograniczenie spożycia płynów i soli oraz przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami pozwala na zmniejszenie ryzyka powikłań hemodializy oraz zwiększa szanse na dobre samopoczucie pacjenta.

Ile kosztuje dializa?

Dializoterapia jest w pełni finansowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Wobec czego pacjenci leczeni zarówno dializą otrzewnową w domu, jak i metodą hemodializy nie ponoszą żadnych kosztów leczenia. Ponadto NFZ pokrywa również koszty transportu pacjenta, dzięki czemu pacjenci hemodializowani mają zapewniony darmowy dojazd do ośrodka referencyjnego i powrót ze stacji dializ.

Skutki uboczne dializy nerek

W przypadku hemodializy najczęstszym powikłaniem są problemy ze sprawnością dostępu naczyniowego, a także krwawienia i miejscowe stany zapalne. Przetoki i cewniki w toku leczenia mogą stać się niedrożne i konieczne będzie ponowne chirurgiczne założenie dostępu naczyniowego. Natomiast pacjenci leczeni dializą otrzewnową mogą borykać się z zapaleniem ujścia cewnika otrzewnowego, które może doprowadzić do zapalenia otrzewnej, a to z kolei może zagrażać życiu pacjenta. Inne możliwe powikłania to: przepukliny w okolicy wkłucia, przeciekanie płynu dializacyjnego, a także bóle brzucha i okolicy lędźwiowo-krzyżowej.