Strefa okazji
Nowości
Krótkie daty
Jakie choroby ogólnoustrojowe można „wyczytać” z oczu?
Nieprawidłowy wygląd spojówek czy powiek, a także pewne zmiany widoczne podczas badania okulistycznego mogą zasygnalizować obecność chorób ogólnoustrojowych. Z oczu można m.in. „wyczytać”, czy pacjent zmaga się z cukrzycą bądź nadciśnieniem tętniczym.
Co o stanie zdrowia mogą powiedzieć oczy?
Wzrok jest często nazywany królem zmysłów, za jego pośrednictwem odbieramy bowiem ponad 80% wszystkich informacji docierających do nas z otoczenia, a w ich przetwarzanie jest zaangażowane aż 10% kory mózgowej. Oczy są jednym z najwrażliwszych narządów ludzkiego ciała, reagują na niemal każdy stan chorobowy, z którym zmaga się nasz organizm – posiadają zakończenia nerwowe, które są powiązane z każdym organem wewnętrznym. Jest to widoczne np. podczas infekcji górnych dróg oddechowych, gdy nasze oczy stają się opuchnięte i zaczerwienione.
Wygląd oczu może jednak być także objawem znacznie poważniejszych schorzeń. Obserwując określone zmiany widoczne w oczach, możemy wpaść na trop różnych chorób.
- Cukrzyca
Chociaż rozpoznanie cukrzycy może nastąpić tylko po wykonaniu badania poziomu glukozy we krwi, zmiany widoczne w naczyniach krwionośnych siatkówki mogą być wskazówką, że dana osoba może cierpieć na tę chorobę. Objawy retinopatii cukrzycowej, czyli jednego z powikłań cukrzycy, mogą zostać wykryte w trakcie badania okulistycznego.
U chorych zmagających się z nieleczoną cukrzycą można zaobserwować wybroczyny, tzw. krwotoczki, oraz obrzęki w siatkówce. Są to symptomy uszkodzeń spowodowanych przez wysoki poziom cukru. Defekty tego typu można zauważyć nawet zanim dojdzie do zaburzeń widzenia. W przypadku wykrycia retinopatii cukrzycowej zazwyczaj stosuje się zabiegi laserowe i leki mające na celu likwidację uszkodzeń naczyń krwionośnych. Jeśli jednak krwawienie jest poważne, może być konieczny zabieg operacyjny.
2. Choroby układu krążenia
Podwyższone ciśnienie krwi może powodować trwałe uszkodzenie naczyń siatkówki – tego typu zmiany obejmują dno oka i noszą nazwę retinopatii nadciśnieniowej. W trakcie badania okulista może określić stopień zaawansowania nadciśnienia tętniczego, w przebiegu retinopatii nadciśnieniowej dochodzi bowiem do zwężenia i stwardnienia tętniczek. Gdy uszkodzeniu ulegnie siatkówka, pojawiają się charakterystyczne wybroczyny i wysięki, które są rezultatem kumulujących się w niej lipidów. W zaawansowanym stadium może wystąpić obrzęk tarczy nerwu wzrokowego. Zmiany naczyniowe w siatkówce mogą być konsekwencją nie tylko nadciśnienia tętniczego, ale też m.in. miażdżycy czy hipercholesterolemii (zwiększenia stężenia cholesterolu we krwi).
3. Choroby tarczycy
Narząd wzroku może sygnalizować także problemy z tarczycą – zarówno niedoczynność, jak i nadczynność. Za przykład może posłużyć choroba Gravesa-Basedowa – jest to dolegliwość o podłożu autoimmunologicznym, cechuje się wzrostem ciśnienia śródgałkowego i włóknienia pozagałkowego. Zmiany mają postać nacieków limfocytarnych wraz z kumulowaniem się mukopolisacharydów. Pacjent odczuwa ból gałki ocznej i uczucie suchości oka. Badanie okulistyczne wykazuje pogorszenie ostrości widzenia. Powieki i spojówka chorego są niejednokrotnie zauważalnie przekrwione i opuchnięte. Ponadto gałka oczna pacjenta ma ograniczoną mobilność w każdym kierunku, a chory nie może dowolnie spoglądać na poszczególne strony. Charakterystycznym symptomem niedoczynności tarczycy w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa jest także jednostronny lub obustronny wytrzeszcz oczu.
4. Choroby nerek
Przewlekła choroba nerek ma istotny wpływ na funkcjonowanie narządu wzroku. U pacjentów z PChN stwierdza się zmniejszone poczucie kontrastu i upośledzone rozpoznawanie barw. Hemodializa może jednak wpłynąć na poprawę punktacji widzenia barw i w pewnym stopniu na poczucie kontrastu.
5. Choroby wątroby
Zażółcenie białek oczu ma związek z podniesieniem poziomu bilirubiny we krwi, która jest finalnym produktem metabolizmu hemoglobiny. Tego rodzaju symptom może świadczyć o szeregu schorzeń, np. wirusowym zapaleniu wątroby, a także uszkodzeniu farmakologicznym lub alkoholowym tego narządu. Żółte zabarwienie oczu to także jeden z objawów zespołu Gilberta, który jest schorzeniem metabolicznym – na skutek mutacji w jednym z genów bilirubina nie jest usuwana z organizmu, lecz zaczyna się w nim gromadzić. U noworodków zespół Gilberta charakteryzuje się przedłużoną żółtaczką, u dorosłych periodycznym zażółceniem skóry i gałek ocznych, zwłaszcza po konsumpcji większych ilości alkoholu, wzmożonym wysiłku fizycznym, infekcji i silnym stresie.
