kobieta w stroju plazowym trzyma sie za brzuch, mając grymas na twarzy świadczący o bólu
Olaf Bąk

Sprue tropikalna (psyloza) – przyczyny i objawy choroby przypominającej celiakię

Sprue tropikalna jest chorobą zakaźną, która występuje głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych. Objawia się nieprawidłowym trawieniem i wchłanianiem składników pokarmowych, co prowadzi do poważnych niedoborów składników odżywczych, głównie witaminy B12 i kwasu foliowego, a także do anemii. Leczenie sprue tropikalnej jest uzależnione od przyczyny i może wymagać antybiotyków, leków przeciwpasożytniczych i suplementów diety.

Sprue tropikalna (znana również jako psyloza) jest schorzeniem, w którym dochodzi do uszkodzenia kosmków jelitowych, odpowiedzialnych za wchłanianie składników odżywczych. Psyloza jest rzadką, ale poważną chorobą, która może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, jeśli nie jest leczona. Niestety, choroba ta jest często ignorowana lub bagatelizowana w krajach tropikalnych, ponieważ brakuje tam świadomości na temat psylozy. Jest to także spowodowane problemami związanymi z dostępem do służby zdrowia.

Sprue tropikalna – co to za choroba?

Jelito cienkie jest najdłuższą częścią przewodu pokarmowego (może mieć średnio od 5 do 8 metrów długości), która rozpoczyna się od żołądka i kończy na jelicie grubym. Jelito cienkie jest w głównej mierze odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych z pożywienia i znajduje się w jamie brzusznej. Dzieli się na poszczególne odcinki – dwunastnicę, jelito czcze oraz kręte. Śluzówka jelita cienkiego jest pokryta licznymi kosmkami, które zwiększają jej powierzchnię wchłaniania i umożliwiają lepsze wykorzystanie składników odżywczych z pożywienia.

Sprue tropikalna to choroba przewodu pokarmowego, która prowadzi do zaburzeń wchłaniania substancji odżywczych, w szczególności witaminy B12 i kwasu foliowego. Może być także nazywana biegunką kochinchińską lub cejlońskim zapaleniem jamy ustnej. Jest to rzadka choroba (występuje u jednej osoby na milion), która występuje głównie w strefie międzyzwrotnikowej (ściśle 30 stopni geograficznych na północ i południe od zwrotnika). W Polsce występuje sporadycznie, głównie u osób, które przebywały dłuższy czas w krajach, takich jak – Dominikana, Indie czy Portoryko. Choroba została po raz pierwszy opisana w 1759 roku przez Williama Hillary'ego na Barbadosie.

Przyczyny sprue tropikalnej

Niestety nie udało się dotychczas określić jednoznacznej przyczyny psylozy. Choroba ta może być spowodowana przez czynniki, takie jak stres, choroby pasożytnicze, infekcje bakteryjne czy wirusowe. Co istotne, najnowsze badania sugerują, że zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) jest jednym z kluczowych czynników powstania sprue tropikalnej. Niezależnie jednak od przyczyny – w psylozie dochodzi do spłaszczenia (zaniku) kosmków jelitowych, które grają kluczową rolę we wchłanianiu wszystkich substancji odżywczych z pożywienia. W rezultacie osoba cierpiąca na tę chorobę ma trudności z wchłanianiem tłuszczów, białek, witamin i minerałów, co prowadzi do niedożywienia oraz utraty masy ciała.

Powiązane produkty

Objawy psylozy

Objawy choroby sprue tropikalnej mogą obejmować:

  • biegunkę – może być ciągła lub napadowa, a stolce mogą być rzadkie oraz zawierać krew lub śluz,
  • utratę masy ciała – występuje nawet u osób, które dużo jedzą, ponieważ sprue tropikalna prowadzi do nieprawidłowego wchłaniania składników odżywczych,
  • osłabienie i złe samopoczucie – może wystąpić z powodu niedoboru składników odżywczych oraz utraty masy ciała,
  • niedokrwistość (anemia) – może wystąpić z powodu niedoboru żelaza lub innych składników odżywczych, które są niezbędne do produkcji czerwonych krwinek.

Oprócz tego mogą wystąpić objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak wzdęcia, bóle brzucha oraz brak apetytu. Sprue tropikalna jest szczególnie niebezpieczna dla dzieci, ponieważ może prowadzić do opóźnienia rozwoju poprzez niedobory pokarmowe. Może również przyczyniać się do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak anemia czy osteomalacja (metaboliczna choroba kości).

Diagnostyka i leczenie psylozy

Diagnostyka choroby sprue tropikalnej może być skomplikowana, ponieważ wiele chorób ma podobne objawy, dlatego w ramach diagnostyki różnicowej należy rozważyć:

  • celiakię (obie choroby mogą być mylone przez niemal identyczny zestaw objawów),
  • zespół jelita drażliwego,
  • autoimmunologiczne zapalenia jelit,
  • przewlekłe zapalenie trzustki,
  • zakażenie pierwotniakowe,
  • HIV/AIDS,
  • gruźlicę jelit.

Diagnostyka opiera się na:

  • badaniach krwi – stwierdza się niski poziom witamin (A, D, E, K, B12 oraz kwasu foliowego), wapnia i albumin,
  • badaniach kału – posiew kału oraz badanie mikroskopowe na okoliczność chorób pasożytniczych oraz wykrycie nadmiaru tłuszczu w kale (łac. steatorrhea),
  • biopsji jelita – opisywane są nacieki limfocytarne związane ze stanem zapalnym jelit,
  • endoskopii – zapalenie śluzówki jelit oraz zanik kosmków jelitowych,
  • badaniach obrazowych – pokazują one pogrubiałą ścianę objętego stanem zapalnym jelita.
Sprawdź, jakie suplementy diety z kwasem foliowym znajdziesz na DOZ.pl

Leczenie zależnie od potencjalnej przyczyny psylozy obejmuje antybiotyki (najczęściej tetracykliny i kotrimoksazol) oraz leki przeciwpasożytnicze, a także suplementy odżywcze i witaminowe (aby uzupełnić brak witaminy B12 oraz kwasu foliowego). Antybiotykoterapia trwa przeważnie od 3 do 6 miesięcy.

Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na sprue tropikalną, ważne jest przestrzeganie zasad higieny osobistej w podróży do krajów tropikalnych, takich jak mycie rąk przed jedzeniem i piciem oraz unikanie nieumytych owoców i warzyw. Osoby podróżujące do regionów tropikalnych powinny również zachować ostrożność i stosować się do zaleceń dotyczących bezpieczeństwa żywności i wody. Choroba może nawrócić aż u 20% osób.

  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson t. 2, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020, wyd. 23.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, wyd. 11.
  3. A. Hałoń, A. Samet, A. Gładysz, M. Inglot, Biegunki – etiopatogeneza i klinika w świetle współczesnej wiedzy, „Przewodnik Lekarza” 2000, 3(10), 19-26.
  4. M. Padysz, K. Stec-Michalska, Podróżowanie chorych na nieswoiste choroby zapalne jelit — na podstawie wytycznych ECCO, „Gastroenterologia Kliniczna” 2014, tom 6, nr 4, 153–157.
  5. M. Andrzejewska, Rys historyczny badań nad chorobą trzewną, „Medicorum Polonorum” 2016, nr 6.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia kontaktowa – przyczyny, objawy i leczenie

    Alergia kontaktowa jest rodzajem nadwrażliwości, która występuje w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną. Zjawisko to może powodować szereg nieprzyjemnych objawów – od łagodnych po ciężkie – i jest powszechnie spotykane wśród ludzi w różnym wieku.

  • Czym jest pokrzywka? Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie

    Pokrzywka jest niegroźnym schorzeniem skóry wywołanym najczęściej reakcją alergiczną. Objawia się swędzącymi bąblami na skórze, które przypominają ślady po poparzeniu pokrzywą. Jakie są jej przyczyny i co zrobić, gdy się pojawi? Na czym polega leczenie pokrzywki?

  • Zespół Dravet – objawy, diagnostyka, leczenie

    Zespół Dravet to rzadkie genetyczne schorzenie neurologiczne, które manifestuje się już we wczesnym dzieciństwie i znacząco wpływa na funkcjonowanie pacjentów przez całe życie. Charakteryzuje się opornymi na leczenie napadami padaczkowymi, które mogą prowadzić do licznych komplikacji, w tym do opóźnienia rozwoju i deficytów poznawczych.

  • Czy Tajlandia jest bezpieczna? Zagrożenia zdrowotne i najczęstsze choroby

    Tajlandia to kraj o egzotycznym uroku, przyciągający turystów z całego świata. Przed podróżą warto zapoznać się z potencjalnymi zagrożeniami zdrowotnymi występującymi w Azji Południowo-Wschodniej, żeby odpowiednio się przygotować i potrafić na nie reagować. Na co powinniśmy się zaszczepić przed wizytą w Tajlandii? Jakie choroby nam zagrażają? Co zrobić, jeśli ugryzie nas małpa?

  • Ośmiokrotny wzrost zachorowań na odrę w Polsce. Co jest powodem powrotu tej groźnej choroby?

    Liczba przypadków odry zarejestrowanych w 2024 roku w Polsce w systemie nadzoru epidemiologicznego wzrosła w porównaniu z rokiem 2023 ponad ośmiokrotnie – poinformował redakcję DOZ.pl Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Odra wraca do Polski i staje się realnym zagrożeniem zdrowotnym, szczególnie dla dzieci i osób nieszczepionych. Choć przez lata choroba ta była praktycznie wyeliminowana, dziś – w wyniku malejącej liczby szczepień – znów pojawiają się nowe ogniska. Czym jest odra, jak się przed nią chronić i kto jest najbardziej narażony?

  • Ból nerek – objawy, leczenie i przyczyny. Jak złagodzić ból nerek?

    Ból nerek jest dolegliwością, która może być spowodowana różnymi czynnikami – od infekcji po choroby przewlekłe. Jeśli wystąpi, warto skonsultować się z lekarzem, aby zdiagnozować przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. Jakie badania wykonać, gdy bolą nerki? Co przyniesie ulgę w bólu?

  • Odleżyny – rodzaje i stopnie odleżyn oraz ich klasyfikacja

    Odleżyny to jedno z najpoważniejszych powikłań długotrwałego unieruchomienia, stanowiące istotne wyzwanie w opiece medycznej. Ich powstawanie związane jest z długotrwałym uciskiem na tkanki, które prowadzi do niedokrwienia i martwicy. Czym są odleżyny i jak powstają? Jakie plastry należy stosować w leczeniu odleżyn?

  • Uczulenie na komary. Jakie są objawy i przyczyny alergii na komary?

    Komary mają zdolność do przenoszenia niebezpiecznych chorób, takich jak malaria, wirus Zachodniego Nilu, wirus chikungunya czy wirus dengi. Stanowią więc zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, jednak złą sławę zyskały głównie z powodu nieprzyjemnych ukąszeń. Kąsają wyłącznie samice komarów, wabione do skóry człowieka przez ciepło ciała, pot, zapachy oraz dwutlenek węgla. Podczas ukłucia samica wprowadza ślinę do krwiobiegu, aby zapobiec krzepnięciu krwi i umożliwić pobranie pokarmu. Kontakt trwający minimum sześć sekund może wywołać reakcję miejscową — zaczerwienienie, świąd i obrzęk.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl