kobieta w stroju plazowym trzyma sie za brzuch, mając grymas na twarzy świadczący o bólu
Olaf Bąk

Sprue tropikalna (psyloza) – przyczyny i objawy choroby przypominającej celiakię

Sprue tropikalna jest chorobą zakaźną, która występuje głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych. Objawia się nieprawidłowym trawieniem i wchłanianiem składników pokarmowych, co prowadzi do poważnych niedoborów składników odżywczych, głównie witaminy B12 i kwasu foliowego, a także do anemii. Leczenie sprue tropikalnej jest uzależnione od przyczyny i może wymagać antybiotyków, leków przeciwpasożytniczych i suplementów diety.

Sprue tropikalna (znana również jako psyloza) jest schorzeniem, w którym dochodzi do uszkodzenia kosmków jelitowych, odpowiedzialnych za wchłanianie składników odżywczych. Psyloza jest rzadką, ale poważną chorobą, która może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych, jeśli nie jest leczona. Niestety, choroba ta jest często ignorowana lub bagatelizowana w krajach tropikalnych, ponieważ brakuje tam świadomości na temat psylozy. Jest to także spowodowane problemami związanymi z dostępem do służby zdrowia.

Sprue tropikalna – co to za choroba?

Jelito cienkie jest najdłuższą częścią przewodu pokarmowego (może mieć średnio od 5 do 8 metrów długości), która rozpoczyna się od żołądka i kończy na jelicie grubym. Jelito cienkie jest w głównej mierze odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych z pożywienia i znajduje się w jamie brzusznej. Dzieli się na poszczególne odcinki – dwunastnicę, jelito czcze oraz kręte. Śluzówka jelita cienkiego jest pokryta licznymi kosmkami, które zwiększają jej powierzchnię wchłaniania i umożliwiają lepsze wykorzystanie składników odżywczych z pożywienia.

Sprue tropikalna to choroba przewodu pokarmowego, która prowadzi do zaburzeń wchłaniania substancji odżywczych, w szczególności witaminy B12 i kwasu foliowego. Może być także nazywana biegunką kochinchińską lub cejlońskim zapaleniem jamy ustnej. Jest to rzadka choroba (występuje u jednej osoby na milion), która występuje głównie w strefie międzyzwrotnikowej (ściśle 30 stopni geograficznych na północ i południe od zwrotnika). W Polsce występuje sporadycznie, głównie u osób, które przebywały dłuższy czas w krajach, takich jak – Dominikana, Indie czy Portoryko. Choroba została po raz pierwszy opisana w 1759 roku przez Williama Hillary'ego na Barbadosie.

Przyczyny sprue tropikalnej

Niestety nie udało się dotychczas określić jednoznacznej przyczyny psylozy. Choroba ta może być spowodowana przez czynniki, takie jak stres, choroby pasożytnicze, infekcje bakteryjne czy wirusowe. Co istotne, najnowsze badania sugerują, że zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) jest jednym z kluczowych czynników powstania sprue tropikalnej. Niezależnie jednak od przyczyny – w psylozie dochodzi do spłaszczenia (zaniku) kosmków jelitowych, które grają kluczową rolę we wchłanianiu wszystkich substancji odżywczych z pożywienia. W rezultacie osoba cierpiąca na tę chorobę ma trudności z wchłanianiem tłuszczów, białek, witamin i minerałów, co prowadzi do niedożywienia oraz utraty masy ciała.

Polecane dla Ciebie

Objawy psylozy

Objawy choroby sprue tropikalnej mogą obejmować:

  • biegunkę – może być ciągła lub napadowa, a stolce mogą być rzadkie oraz zawierać krew lub śluz,
  • utratę masy ciała – występuje nawet u osób, które dużo jedzą, ponieważ sprue tropikalna prowadzi do nieprawidłowego wchłaniania składników odżywczych,
  • osłabienie i złe samopoczucie – może wystąpić z powodu niedoboru składników odżywczych oraz utraty masy ciała,
  • niedokrwistość (anemia) – może wystąpić z powodu niedoboru żelaza lub innych składników odżywczych, które są niezbędne do produkcji czerwonych krwinek.

Oprócz tego mogą wystąpić objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak wzdęcia, bóle brzucha oraz brak apetytu. Sprue tropikalna jest szczególnie niebezpieczna dla dzieci, ponieważ może prowadzić do opóźnienia rozwoju poprzez niedobory pokarmowe. Może również przyczyniać się do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak anemia czy osteomalacja (metaboliczna choroba kości).

Diagnostyka i leczenie psylozy

Diagnostyka choroby sprue tropikalnej może być skomplikowana, ponieważ wiele chorób ma podobne objawy, dlatego w ramach diagnostyki różnicowej należy rozważyć:

  • celiakię (obie choroby mogą być mylone przez niemal identyczny zestaw objawów),
  • zespół jelita drażliwego,
  • autoimmunologiczne zapalenia jelit,
  • przewlekłe zapalenie trzustki,
  • zakażenie pierwotniakowe,
  • HIV/AIDS,
  • gruźlicę jelit.

Diagnostyka opiera się na:

  • badaniach krwi – stwierdza się niski poziom witamin (A, D, E, K, B12 oraz kwasu foliowego), wapnia i albumin,
  • badaniach kału – posiew kału oraz badanie mikroskopowe na okoliczność chorób pasożytniczych oraz wykrycie nadmiaru tłuszczu w kale (łac. steatorrhea),
  • biopsji jelita – opisywane są nacieki limfocytarne związane ze stanem zapalnym jelit,
  • endoskopii – zapalenie śluzówki jelit oraz zanik kosmków jelitowych,
  • badaniach obrazowych – pokazują one pogrubiałą ścianę objętego stanem zapalnym jelita.
Sprawdź, jakie suplementy diety z kwasem foliowym znajdziesz na DOZ.pl

Leczenie zależnie od potencjalnej przyczyny psylozy obejmuje antybiotyki (najczęściej tetracykliny i kotrimoksazol) oraz leki przeciwpasożytnicze, a także suplementy odżywcze i witaminowe (aby uzupełnić brak witaminy B12 oraz kwasu foliowego). Antybiotykoterapia trwa przeważnie od 3 do 6 miesięcy.

Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na sprue tropikalną, ważne jest przestrzeganie zasad higieny osobistej w podróży do krajów tropikalnych, takich jak mycie rąk przed jedzeniem i piciem oraz unikanie nieumytych owoców i warzyw. Osoby podróżujące do regionów tropikalnych powinny również zachować ostrożność i stosować się do zaleceń dotyczących bezpieczeństwa żywności i wody. Choroba może nawrócić aż u 20% osób.

  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson t. 2, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020, wyd. 23.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, wyd. 11.
  3. A. Hałoń, A. Samet, A. Gładysz, M. Inglot, Biegunki – etiopatogeneza i klinika w świetle współczesnej wiedzy, „Przewodnik Lekarza” 2000, 3(10), 19-26.
  4. M. Padysz, K. Stec-Michalska, Podróżowanie chorych na nieswoiste choroby zapalne jelit — na podstawie wytycznych ECCO, „Gastroenterologia Kliniczna” 2014, tom 6, nr 4, 153–157.
  5. M. Andrzejewska, Rys historyczny badań nad chorobą trzewną, „Medicorum Polonorum” 2016, nr 6.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak powstaje nowotwór?

    Nowotwory są główną przyczyną zgonów na świecie. Szacuje się, że w Polsce choruje na nie ponad milion osób, a ok. 100 tys. umiera. Niestety, statystyki te z roku na rok są coraz mniej optymistyczne. Jak powstaje nowotwór? Czy da się zapobiec jego rozwojowi?

  • Gorączka plamista Gór Skalistych – przyczyny, objawy, leczenie

    Dla przeciętnego Polaka gorączka plamista Gór Skalistych brzmi niezwykle egzotycznie. Nie da się ukryć, że choroba w Polsce jest bardzo rzadko spotykana. Zagrożenie jest jednak realne, zwłaszcza dla osób, które podróżują do Stanów Zjednoczonych.

  • Zatrucie nikotynowe – objawy, leczenie przedawkowania

    Objawy zatrucia nikotyną zależne są głównie od liczby wypalonych papierosów. Uznaje się, że aby doszło do wystąpienia zatrucia nikotynowego, konieczne jest przyjęcie w krótkim czasie ok. 4-8 mg nikotyny. Podstawą oczyszczania organizmu z nikotyny jest oczywiście rzucenie palenia papierosów. Większość nikotyny dostarczanej wraz z wypalanym papierosem wydalana jest niemal natychmiastowo przez nerki.

  • WZW C – przyczyny, objawy, czynniki ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C

    Wirusowe zapalenie wątroby typu C (HCV) to choroba wywołana przez wirusa zapalenia wątroby typu C. Choroba ta jest często nazywana „cichym zabójcą”, ponieważ wczesne stadium infekcji często nie daje objawów, a osoba zakażona może przez wiele lat nie wiedzieć, że jest chora. Wirusowe zapalenie wątroby typu C może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak marskość wątroby, rak wątrobowokomórkowy i niewydolność wątroby, jeśli nie zostanie zdiagnozowane i leczone na czas. Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, nudności i wymioty, bóle brzucha, ciemny mocz, żółtaczkę, świąd skóry czy bóle stawów.

  • Perforacja jelita – przyczyny, objawy, leczenie

    Perforacja jelita to bardzo poważne schorzenie, które wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczone może doprowadzić do śmierci. Jak rozpoznać przedziurawione jelito i co jest jego przyczyną? Jak wygląda leczenie i czy może się objeść bez interwencji chirurga?

  • Chłoniak – objawy, leczenie, rokowania i rodzaje nowotworu układu chłonnego

    Chłoniakiem określa się nieprawidłowy rozrost tkanki limfatycznej. Jednoznaczne wyjaśnienie pochodzenia chłoniaków i przyczyn ich występowania nadal pozostaje wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podstawą leczenia wszystkich rodzajów chłoniaków jest chemioterapia.

  • By-passy, czyli pomostowanie aortalno-wieńcowe – na czym polega ten zabieg?

    Pojęcie by-passów, używane często w środowisku medycznym, nadal nie jest do końca jasne dla reszty społeczeństwa. Pomostowanie aortalno-wieńcowe umożliwia doprowadzenie krwi do serca, co jest szczególnie istotne w przypadku m.in. zablokowania tętnic wieńcowych przez blaszki miażdżycowe.

  • Jak odchudzić dziecko? Praktyczne porady dietetyka

    Statystyki w kwestii nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży są z roku na rok gorsze. Coraz więcej dzieci w Polsce boryka się ze zbyt wysoką masą ciała. Jako rodzice, chcemy jak najlepiej dla swoich pociech, dlatego zaczynamy wyszukiwać informacji dotyczących odchudzania dzieci. Jak poradzić sobie z nadwagą lub otyłością dziecka? Jakie kroki warto podjąć w tym kierunku? I ostatnie – czy dzieci powinno się odchudzać?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij