Holotranskobalamina  – badanie wczesnych niedoborów witaminy B12
Barbara Sitek

Holotranskobalamina – badanie wczesnych niedoborów witaminy B12

Istnieje pula badań, które regularnie powinien wykonać każdy weganin lub wegetarianin, a także osoby, które mają wszelkie objawy niedokrwistości lub zauważają u siebie niedobory witaminy B12, do których należy, chociażby mrowienie i pieczenie skóry, drętwienie kończyn lub zaburzenia snu. Postawienie diagnozy dotyczącej groźnego niedoboru wit. B12 jest możliwe już na jego wczesnym etapie, dzięki wykonaniu oznaczenia poziomu holoTC, czyli holotranskobalaminy. Jak się przygotować do badania poziomu holoTC, czy trzeba być na czczo i jakie są objawy obniżonego poziomu witaminy B12? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Holotranskobalamina, nazywana również aktywną formą witaminy B12 lub holoTC, powstaje na skutek wiązania transkobalaminy (białka transportowego) z obecną we krwi witaminą B12. Dzięki temu połączeniu wiamina B12 może być transportowana do wszystkich komórek ciała, gdzie pełni swoje fizjologiczne funkcje. HoloTC jest specyficznym markerem niedoboru witaminy B12 w organizmie na jego wczesnym etapie, jeszcze zanim we krwi widoczny będzie spadek stężenia całkowitej puli tej witaminy. Dzięki temu, badanie poziomu holotranskobalaminy znajduje zastosowanie w wykrywaniu niedoborów witaminy B12 i związanych z tym schorzeń, m.in. w diagnostyce chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego.

Czym jest holotranskobalamina?

Witamina B12, nazywana również kobalaminą lub cyjanokobalaminą, jest złożonym związkiem chemicznym, zbudowanym m.in. z jonu kobaltu połączonego z grupą cyjanową. Aby mogła ona trafić do wnętrza komórek docelowych, musi połączyć się z białkiem transportującym, czyli transkobalaminą II i stworzyć kompleks nazywany holotranskobalaminą. Kompleks ten jest aktywną biologicznie formą witaminy B12 i stanowi ok. 10–30% całkowitej puli tej witaminy w organizmie. Dzięki holotranskobalaminie wit. B12 może przeniknąć do wnętrza komórki i pełnić tam swoje biologiczne funkcje.

Jeżeli w organizmie występują niedobory wit. B12 to holotranskobalamina jest pierwszym parametrem, którego stężenie zaczyna się obniżać. Dzięki temu, oznaczenie holoTC może być wykorzystywane jako czuły marker niedoboru witaminy B12 i wszystkich związanych z tym zaburzeniem schorzeń.

Rola witaminy B12 w organizmie

Witamina B12 jest jednym z koenzymów, czyli cząsteczek, które przyłączając się do enzymów, sprawiają, że stają się one aktywne i mogą zacząć regulować przebieg reakcji chemicznych w komórce. Odpowiedni poziom wit. B12 pozwala na prawidłową produkcję energii i chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.

Witamina B12 jest niezbędna do procesu powstawania erytrocytów, czyli krwinek czerwonych, a jej niedobór może prowadzić do anemii. Ponadto bierze udział w przemianach składników odżywczych – cukrów, białek i tłuszczów, ponadto w powstawaniu kwasów nukleinowych (DNA i RNA) oraz regulowaniu rytmu snu i czuwania. Dzięki temu, że witamina B12 uczestniczy w obniżaniu poziomu homocysteiny, wpływa korzystnie na zdrowie układu sercowo-naczyniowego, obniżając ryzyko udaru mózgu i zawału serca. Kobalamina jest także konieczna dla prawidłowego funkcjonowaniu układu nerwowego, ponieważ bierze udział w syntezie substancji chroniących neurony – mieliny i neuroprzekaźników – zwiększających szybkość przekaźnictwa nerwowego oraz odpowiadających za właściwą pracę komórek nerwowych i poprawiających wydajność pracy mózgu.

Podstawowym źródłem witaminy B12 w diecie są produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso, ryby, owoce morza, produkty mleczne i jaja. Z tego względu na niedobory tej witaminy są narażone w szczególności wegetarianie i weganie, ale zdarza się, że występują one także u osób jedzących mięso, zwłaszcza u dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych.

Holotranskobalamina – wskazania do badania

Oznaczenie poziomu holotranskobalaminy powinny wykonać osoby, u których występuje podejrzenie niedoborów witaminy B12:

  • pacjenci z objawami niedokrwistości, zgłaszający m.in.: bladość skóry i błon śluzowych, osłabienie, problemy z koncentracją, bóle głowy pacjenci z objawami ze strony układu nerwowego: zmianami nastrojów, przygnębieniem, zawrotami i bólami głowy, brakiem koordynacji ruchowej, upośledzeniem zdolności poznawczych, czy drażliwością
  • osoby zgłaszające inne objawy, sugerujące niedobory witaminy B12: mrowienie i pieczenie skóry, drętwienie kończyn, uczucie gorąca lub zimna na skórze, urojenia, halucynacje i inne symptomy psychiatryczne, zaburzenia snu, ból, pieczenie i występowanie aft w jamie ustnej, krwawienia dziąseł lub przyspieszoną akcję serca.

Profilaktyczne oznaczenie poziomu holotranskobalaminy zalecane jest również osobom starszym, borykającym się ze brakiem apetytu, a także pacjentom po resekcji żołądka lub jelita cienkiego oraz u wszystkim osobom chorującym na schorzenia przewodu pokarmowego, w szczególności na zespół złego wchłaniania, celiakię, SIBO (zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego), zgagę i nadkwaśność żołądka,  u osób nadużywających alkoholu i stosujących leki, takie jak: inhibitory pompy protonowej, blokery histaminy, metformina, aspiryna (kwas acetylosalicylowy), czy sulfasalazyna.

Powiązane produkty

Badanie poziomu holotranskobalaminy – przygotowanie i przebieg

W ramach badania konieczne jest pobranie próbki krwi, najczęściej z żyły łokciowej, podobnie jak w wypadku większości oznaczeń laboratoryjnych. Do badania należy zgłosić się na czczo, pamiętając także, aby na 72 godziny przed pobraniem krwi i najlepiej za zgodą lekarza, odstawić wszystkie leki i suplementy zawierające w swoim składzie witaminę B12. 

Holotranskobalamina – normy, niedobór, nadmiar

Prawidłowy poziom holotranskobalaminy powinien znajdować się powyżej 60 pmol/l, chociaż zakresy referencyjne mogą nieco się różnić w zależności od laboratorium diagnostycznego. Każdy wynik znajdujący się poniżej zakresu referencyjnego powinien zostać omówiony z lekarzem.

Nadmiar holoTC we krwi raczej się nie zdarza, ponieważ organizm osoby przyjmującej duże ilości wit. B12, pozbywa się jej nadmiaru wraz z moczem. Jedynie w przypadku osób długotrwale stosujących duże dawki preparatów z wit. B12 może dojść do jej przedawkowania, objawiającego się zaczerwieniem i zwiększoną wrażliwością skóry, przyspieszeniem rytmu bicia serca i bólem w klatce piersiowej, a także skurczami mięśni. W takim wypadku należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Obniżony poziom holotranskobalaminy świadczy o niedoborze wit. B12, który może być skutkiem:

  • nieprawidłowej diety, ubogiej w produkty zawierające kobalaminę lub wynikającej z nietolerancji pokarmowych;
  • upośledzonego wchłaniania w przewodzie pokarmowym, np. w wyniku zaniku błony śluzowej żołądka, chorób autoimmunologicznych, celiakii, zespołu Zollingera-Ellisona, resekcji lub operacji w obrębie jelit i żołądka, chorób trzustki, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy;
  • zakażenia tasiemcem lub zakażeń bakteryjnych;
  • przyjmowania leków z grupy inhibitorów pompy protonowej, metforminy, kwasu acetylosalicylowego (popularnej aspiryny), leków przeciwhistaminowych, czy doustnych preparatów hormonalnych i antykoncepcyjnych;
  • nadużywania alkoholu;
  • stresu;
  • ekspozycji na podtlenek azotu (stosowany podczas znieczulenia np. przed operacją).

Holotranskobalamina – cena/refundacja, skierowanie

Skierowanie na badanie poziomu holotranskobalaminy może zostać zlecone wyłącznie przez lekarza specjalistę, np. hematologa lub onkologa. Jeżeli jednak pacjent nie posiada skierowania na badanie, wówczas pokrywa koszty badania samodzielni. Cena badania holotranskobalaminy jest różna i zależy od miejsca, w którym wykonujemy oznaczenie. Mieści się w przedziale 150–300 zł.

  1. T. Melo i in., A case of vitamin B12 deficiency with some unusual features, European Journal of Medical Case Reports, nr 5 (1), 2020.
  2. L. H. Allen, How common is vitamin B-12 deficiency?, The American Journal of Clinical Nutrition, nr 89 (2), 2008.
  3. J. W. Miller, Proton Pump Inhibitors, H2-Receptor Antagonists, Metformin, and Vitamin B-12 Deficiency: Clinical Implications, Advances in Nutrition, nr 9 (4), 2018.
  4. L. Hannibal i in. (2016) Biomarkers and Algorithms for the Diagnosis of Vitamin B12 Deficiency,  Frontiers in molecular biosciences, nr 3 (27), 2016.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij