Holotranskobalamina  – badanie wczesnych niedoborów witaminy B12
Barbara Sitek

Holotranskobalamina – badanie wczesnych niedoborów witaminy B12

Istnieje pula badań, które regularnie powinien wykonać każdy weganin lub wegetarianin, a także osoby, które mają wszelkie objawy niedokrwistości lub zauważają u siebie niedobory witaminy B12, do których należy, chociażby mrowienie i pieczenie skóry, drętwienie kończyn lub zaburzenia snu. Postawienie diagnozy dotyczącej groźnego niedoboru wit. B12 jest możliwe już na jego wczesnym etapie, dzięki wykonaniu oznaczenia poziomu holoTC, czyli holotranskobalaminy. Jak się przygotować do badania poziomu holoTC, czy trzeba być na czczo i jakie są objawy obniżonego poziomu witaminy B12? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  1. Czym jest holotranskobalamina?
  2. Holotranskobalamina – wskazania do badania
  3. Badanie poziomu holotranskobalaminy – przygotowanie i przebieg
  4. Holotranskobalamina – cena/refundacja, skierowanie

Holotranskobalamina, nazywana również aktywną formą witaminy B12 lub holoTC, powstaje na skutek wiązania transkobalaminy (białka transportowego) z obecną we krwi witaminą B12. Dzięki temu połączeniu wiamina B12 może być transportowana do wszystkich komórek ciała, gdzie pełni swoje fizjologiczne funkcje. HoloTC jest specyficznym markerem niedoboru witaminy B12 w organizmie na jego wczesnym etapie, jeszcze zanim we krwi widoczny będzie spadek stężenia całkowitej puli tej witaminy. Dzięki temu, badanie poziomu holotranskobalaminy znajduje zastosowanie w wykrywaniu niedoborów witaminy B12 i związanych z tym schorzeń, m.in. w diagnostyce chorób zwyrodnieniowych układu nerwowego.

Czym jest holotranskobalamina?

Witamina B12, nazywana również kobalaminą lub cyjanokobalaminą, jest złożonym związkiem chemicznym, zbudowanym m.in. z jonu kobaltu połączonego z grupą cyjanową. Aby mogła ona trafić do wnętrza komórek docelowych, musi połączyć się z białkiem transportującym, czyli transkobalaminą II i stworzyć kompleks nazywany holotranskobalaminą. Kompleks ten jest aktywną biologicznie formą witaminy B12 i stanowi ok. 10–30% całkowitej puli tej witaminy w organizmie. Dzięki holotranskobalaminie wit. B12 może przeniknąć do wnętrza komórki i pełnić tam swoje biologiczne funkcje.

Jeżeli w organizmie występują niedobory witaminy B12 to holotranskobalamina jest pierwszym parametrem, którego stężenie zaczyna się obniżać. Dzięki temu, oznaczenie holoTC może być wykorzystywane jako czuły marker niedoboru witaminy B12 i wszystkich związanych z tym zaburzeniem schorzeń.

Rola witaminy B12 w organizmie

Witamina B12 jest jednym z koenzymów, czyli cząsteczek, które przyłączając się do enzymów, sprawiają, że stają się one aktywne i mogą zacząć regulować przebieg reakcji chemicznych w komórce. Odpowiedni poziom witaminy B12 pozwala na prawidłową produkcję energii i chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.

Witamina B12 jest niezbędna do procesu powstawania erytrocytów, czyli krwinek czerwonych, a jej niedobór może prowadzić do anemii. Ponadto bierze udział w przemianach składników odżywczych – cukrów, białek i tłuszczów, ponadto w powstawaniu kwasów nukleinowych (DNA i RNA) oraz regulowaniu rytmu snu i czuwania. Dzięki temu, że witamina B12 uczestniczy w obniżaniu poziomu homocysteiny, wpływa korzystnie na zdrowie układu sercowo-naczyniowego, obniżając ryzyko udaru mózgu i zawału serca. Kobalamina jest także konieczna dla prawidłowego funkcjonowaniu układu nerwowego, ponieważ bierze udział w syntezie substancji chroniących neurony – mieliny i neuroprzekaźników – zwiększających szybkość przekaźnictwa nerwowego oraz odpowiadających za właściwą pracę komórek nerwowych i poprawiających wydajność pracy mózgu.

Podstawowym źródłem witaminy B12 w diecie są produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso, ryby, owoce morza, produkty mleczne i jaja. Z tego względu na niedobory tej witaminy są narażone w szczególności wegetarianie i weganie, ale zdarza się, że występują one także u osób jedzących mięso, zwłaszcza u dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych.

Powiązane produkty

Holotranskobalamina – wskazania do badania

Oznaczenie poziomu holotranskobalaminy powinny wykonać osoby, u których występuje podejrzenie niedoborów witaminy B12:

  • pacjenci z objawami niedokrwistości, zgłaszający m.in.: bladość skóry i błon śluzowych, osłabienie, problemy z koncentracją, bóle głowy pacjenci z objawami ze strony układu nerwowego: zmianami nastrojów, przygnębieniem, zawrotami i bólami głowy, brakiem koordynacji ruchowej, upośledzeniem zdolności poznawczych, czy drażliwością
  • osoby zgłaszające inne objawy, sugerujące niedobory witaminy B12: mrowienie i pieczenie skóry, drętwienie kończyn, uczucie gorąca lub zimna na skórze, urojenia, halucynacje i inne symptomy psychiatryczne, zaburzenia snu, ból, pieczenie i występowanie aft w jamie ustnej, krwawienia dziąseł lub przyspieszoną akcję serca.

Profilaktyczne oznaczenie poziomu holotranskobalaminy zalecane jest również:

WITAMINA B12

WITAMINA B

PROBIOTYKI

Badanie poziomu holotranskobalaminy – przygotowanie i przebieg

W ramach badania konieczne jest pobranie próbki krwi, najczęściej z żyły łokciowej, podobnie jak w wypadku większości oznaczeń laboratoryjnych. Do badania należy zgłosić się na czczo, pamiętając także, aby na 72 godziny przed pobraniem krwi i najlepiej za zgodą lekarza, odstawić wszystkie leki i suplementy zawierające w swoim składzie witaminę B12. 

Holotranskobalamina – normy, niedobór, nadmiar

Prawidłowy poziom holotranskobalaminy powinien znajdować się powyżej 60 pmol/l, chociaż zakresy referencyjne mogą nieco się różnić w zależności od laboratorium diagnostycznego. Każdy wynik znajdujący się poniżej zakresu referencyjnego powinien zostać omówiony z lekarzem.

Nadmiar holoTC we krwi raczej się nie zdarza, ponieważ organizm osoby przyjmującej duże ilości wit. B12, pozbywa się jej nadmiaru wraz z moczem. Jedynie w przypadku osób długotrwale stosujących duże dawki preparatów z wit. B12 może dojść do jej przedawkowania, objawiającego się zaczerwieniem i zwiększoną wrażliwością skóry, przyspieszeniem rytmu bicia serca i bólem w klatce piersiowej, a także skurczami mięśni. W takim wypadku należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Obniżony poziom holotranskobalaminy świadczy o niedoborze wit. B12, który może być skutkiem:

  • nieprawidłowej diety, ubogiej w produkty zawierające kobalaminę lub wynikającej z nietolerancji pokarmowych;
  • upośledzonego wchłaniania w przewodzie pokarmowym, np. w wyniku zaniku błony śluzowej żołądka, chorób autoimmunologicznych, celiakii, zespołu Zollingera-Ellisona, resekcji lub operacji w obrębie jelit i żołądka, chorób trzustki, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy;
  • zakażenia tasiemcem lub zakażeń bakteryjnych;
  • przyjmowania leków z grupy inhibitorów pompy protonowej, metforminy, kwasu acetylosalicylowego (popularnej aspiryny), leków przeciwhistaminowych, czy doustnych preparatów hormonalnych i antykoncepcyjnych;
  • nadużywania alkoholu;
  • stresu;
  • ekspozycji na podtlenek azotu (stosowany podczas znieczulenia np. przed operacją).

Holotranskobalamina – cena/refundacja, skierowanie

Skierowanie na badanie poziomu holotranskobalaminy może zostać zlecone wyłącznie przez lekarza specjalistę, np. hematologa lub onkologa. Jeżeli jednak pacjent nie posiada skierowania na badanie, wówczas pokrywa koszty badania samodzielnie. Cena badania holotranskobalaminy jest różna i zależy od miejsca, w którym wykonujemy oznaczenie. Mieści się w przedziale 150–300 zł.

  1. T. Melo i in., A case of vitamin B12 deficiency with some unusual features, European Journal of Medical Case Reports, nr 5 (1), 2020.
  2. L. H. Allen, How common is vitamin B-12 deficiency?, The American Journal of Clinical Nutrition, nr 89 (2), 2008.
  3. J. W. Miller, Proton Pump Inhibitors, H2-Receptor Antagonists, Metformin, and Vitamin B-12 Deficiency: Clinical Implications, Advances in Nutrition, nr 9 (4), 2018.
  4. L. Hannibal i in. (2016) Biomarkers and Algorithms for the Diagnosis of Vitamin B12 Deficiency,  Frontiers in molecular biosciences, nr 3 (27), 2016.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Cholinoesteraza – badanie, wskazania, normy, podwyższona

    Cholinoesterazy to enzymy, które są syntezowane głównie w wątrobie, trzustce, mięśniach i mózgu. Badanie poziomu tych białek zaleca się osobom, u których planuje się zabiegi operacyjne oraz wśród tych, którzy regularnie zażywają antydepresanty czy leki przeciwdrgawkowe. Obniżenie poziomu cholinoesterazy możne nastąpić na skutek wystąpienia szeregu chorób wątroby, ale także zatrucia pestycydami czy w trakcie ciąży. Z kolei podwyższenie poziomu tych enzymów obserwuje się u osób otyłych, z problemem alkoholowym i cukrzyków. Ile kosztuje oznaczenie cholinoesterazy, czy na badanie należy stawić się na czczo i czy konieczne jest posiadanie skierowania? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Chromogranina – badanie markeru, wskazania, normy

    Chromogranina A (CgA) jest białkiem komórek neuroendokrynych i endokrynnych – prawidłowych i nowotworowych. CgA produkowane jest głównie przez komórki chromochłonne w rodzeniu nadnerczy (syntetyzują adrenalinę i noradrenalinę) lub w komórkach trzustki (beta). Naturalnie jego stężenie jest niskie, a właściwości CgA wykorzystuje się jako niespecyficzny (nieprzypisane tylko do jednego rodzaju guza) marker nowotworów neuroendokrynnych (NET). Jak interpretować wyniki badania i czy podwyższony poziom CgA to potwierdzenie rozwoju choroby nowotworowej?

  • Badanie ACTH (kortykotropina) – normy, wskazania, cena

    Kortykotropina, czyli ACTH to hormon, którego poziom rośnie, kiedy spada stężenie hormonu stresu, czyli kortyzolu. Przez wzgląd na zależność występującą między tymi dwoma hormonami, często wskazania do badania poziomu ACTH są analogiczne do wskazań stosowanych przy zlecaniu badania poziomu kortyzolu. Poziom kortykotropiny charakteryzuje się dobową zmiennością, dlatego nie bez znaczenia jest pora dnia, o której oddaje się krew do analizy. Jakie są normy ACTH, ile kosztuje badanie i czy należy je wykonać, będąc na czczo?

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu. W celu oceny ryzyka wystąpienia tych schorzeń warto wykonać lipidogram, czyli badanie profilu lipidowego.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Prolaktyna (PRL) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie poziomu prolaktyny jest wykorzystywane w diagnozowaniu niepłodności u kobiet i mężczyzn, a także w przypadku podejrzenia guza przysadki mózgowej i kontrolowaniu leczenia tej choroby. Normy prolaktyny dla kobiet różnią w zależności od dnia cyklu miesiączkowego, okresu ciąży lub karmienia piersią. Mężczyźni z wysokim poziomem prolaktyny obserwują u siebie spadek libido i zaburzania erekcji, a w skrajnych przypadkach niepłodność. Niedobór prolaktyny jest spotykany rzadko, niemniej u kobiet karmiących może doprowadzić do zaniku produkcji mleka w gruczołach sutkowych. Jak poradzić sobie z zaburzeniami ilości prolaktyny w organizmie, ile kosztuje badanie PRL i czy stres przyczynia się do zaburzeń hormonalnych? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Echokardiografia – jak wygląda to badanie, ile trwa?

    Rozwój ultrasonografii pozwolił na nieinwazyjne obrazowanie wielu przestrzeni ludzkiego ciała. Klasyczny aparat USG pozwala nie tylko na obrazowanie jamy brzusznej, ale również serca. Badanie to określa się mianem echokardiografii lub potocznie – echo serca.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl