Wykonywanie antybiogramu
Oliwia Janota

Co to jest antybiogram i jak wygląda to badanie?

W 1928 roku Alexander Fleming odkrył pierwszy szeroko stosowany antybiotyk – penicylinę. Ten przełomowy moment w historii medycyny doprowadził nie tylko do zmniejszenia liczby zgonów z powodu zakażeń, lecz również zapoczątkował erę antybiotykoterapii. Szerokie zastosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych doprowadziło jednak do sytuacji, w której bakterie potrafią wymykać się leczeniu. Dlatego w podjęciu decyzji o wyborze jak najskuteczniejszego leku z pomocą przychodzi antybiogram.

Do czego służy antybiogram?

Antybiogram jest oznaczeniem wrażliwości danego drobnoustroju (np. bakterii) na działanie wybranych antybiotyków. Z uwagi na szeroką dostępność oraz stosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych od kilkunastu lat obserwuje się narastającą oporność bakterii na antybiotyki. W konsekwencji nie wszystkie leki są w stanie zwalczyć infekcje bakteryjne. Aby dobrać najbardziej skuteczny antybiotyk do celowanego leczenia zakażenia, konieczne jest wykonanie antybiogramu. Antybiogram pozwala ocenić, czy bakteria, którą zakażony jest pacjent, jest wrażliwa na poszczególne antybiotyki.

Jak wygląda antybiogram?

Antybiogram polega na ekspozycji danego szczepu bakterii na poszczególne antybiotyki. W tym celu najpierw należy pobrać materiał biologiczny ze strefy zakażenia (np. wymaz z rany lub posiew moczu). Następnie próbka przekazywana jest do laboratorium, w którym wymaz umieszczany jest na odpowiednich podłożach celem identyfikacji szczepu bakteryjnego, który wywołał infekcję. Gdy bakteria zostanie zidentyfikowana, na zawiesinie bakteryjnej w szalce Petriego umieszcza się krążki bibuły nasycone różnymi antybiotykami. Szalkę inkubuje się w temperaturze 37 stopni Celsjusza przez kilkanaście godzin. Po upływie tego czasu wokół poszczególnych krążków z antybiotykiem powstaje tzw. strefa zahamowania wzrostu bakterii, czyli obszar, w którym antybiotyk zadziałał, hamując proces namnażania bakterii. Im większa średnica tej strefy – tym większa wrażliwość bakterii na dany antybiotyk.

Obecnie w większości laboratoriów stosuje się metody automatyczne, które są opracowywane przez system komputerowy. Ważne, by wymaz, posiew oraz antybiogram stosować przed włączeniem antybiotykoterapii, gdyż może ona zaburzyć wyniki badań mikrobiologicznych.

Powiązane produkty

Ile kosztuje wykonanie antybiogramu?

Należy pamiętać, iż wykonanie antybiogramu wymaga jednoczesnego wykonania wymazu, badania bakteriologicznego celem identyfikacji bakterii, a następnie antybiogramu. Badanie bakteriologiczne wymazu to koszt ok. 30-90 zł w zależności od rodzaju wymazu, identyfikowanej bakterii oraz placówki, w której wykonywane jest badanie.

Interpretacja wyników antybiogramu

Otrzymując wynik antybiogramu, możemy zetknąć się z kilkoma podstawowymi skrótami, które opisują rezultaty badania. Poniżej przedstawione zostały wyjaśnienia podstawowej terminologii mikrobiologicznej w wynikach wymazu:

  • S (sensitive) lub W (wrażliwy) – szczep wrażliwy na dany antybiotyk, czyli dany lek w standardowej zalecanej dawce skutecznie zwalczy infekcję.
  • I lub WZE (wrażliwy, zwiększona ekspozycja) – antybiotyk będzie skuteczny w wyższym stężeniu.
  • R (resistant) lub O (oporny) – szczep oporny na dany antybiotyk, czyli leczenie danym antybiotykiem będzie nieskuteczne.
  • MIC (minimum inhibitory concentration) – minimalne stężenie antybiotyku hamujące wzrost bakterii. Im niższe, tym lepiej, gdyż oznacza, że już mała dawka danego antybiotyku skutecznie zwalcza infekcję.
  • BP (breakpoint) stężenie graniczne wartości MIC, czyli punkt odcięcia dla lekowrażliwości – im wyższe, tym lepiej.
  • BP/MIC – im wyższe, tym większe prawdopodobieństwo sukcesu terapeutycznego przy zastosowaniu danego antybiotyku.
  1. P. Murray i in., Mikrobiologia, Wrocław 2013, s. 216.
  2. Tabele interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST 2021, pod red. W. Hryniewicz i D. Żabickiej, Warszawa 2021.
  3. Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki antybiotykowej zakażeń w szpitalu, pod red. A. Żukowskiej i W. Hryniewicz, Warszawa 2020.
  4. B. Mączyńska, Racjonalna terapia zakażeń w Oddziałach Intensywnej Terapii w dobie narastającej oporności drobnoustrojów, Wrocław 2015.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij