Nowy lek dla chorych na łysienie plackowate

Nowa nadzieja na pacjentów zmagających się z łysieniem plackowatym. W Stanach Zjednoczonych zatwierdzono pierwszy lek do ogólnoustrojowego leczenia tego schorzenia. Czy jest on bezpieczny? W jaki sposób zbadano jego skuteczność?

Pierwszy lek ogólnoustrojowy na łysienie plackowate

Niedawno amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration) zatwierdziła do stosowania tabletki doustne zawierające substancję o nazwie baricytynib do leczenia dorosłych pacjentów z ciężkim łysieniem plackowatym. Jest to pierwszy specyfik, który umożliwia leczenie systemowe tego schorzenia, a nie wyłącznie miejscowe, jak miało to miejsce do tej pory.

Baricytynib to wybiórczy i odwracalny inhibitor kinaz JAK1 i JAK2 – kinazy janusowe (JAK, ang. Janus-activated kinases) to enzymy biorące udział w wewnątrzkomórkowym przekazywaniu sygnału; gdy działają nieprawidłowo, są przyczyną chorób zapalnych. Do tej pory omawiana substancja była stosowana w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), gdy terapia lekami modyfikującymi przebieg choroby była nieskuteczna lub źle tolerowana przez danego pacjenta oraz atopowego zapalenia skóry (AZS) o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego u osób dorosłych. Baricytynib może być także stosowany do szpitalnego leczenia COVID-19.

Jakie są przyczyny łysienia plackowatego?

Łysienie plackowate (alopecia areata, AA) to choroba autoimmunologiczna, w której przebiegu organizm niszczy własne mieszki włosowe, powodując nadmierne wypadanie włosów. Według statystyk zmaga się z nią 0,1–0,2% populacji (stanowi ona około 2% wszystkich dermatoz), ma charakter odwracalny. Schorzenie występuje zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, z podobną częstotliwością u kobiet oraz u mężczyzn. Najczęściej łysienie dotyczy skóry głowy, rzadziej brody, a nawet całego ciała.

Leczenie łysienia plackowatego jest skomplikowane, ponieważ przebieg choroby jest trudny do przewidzenia, a jej etiologia jest wieloczynnikowa, są to m.in. czynniki genetyczne, zaburzenia hormonalne, zaburzenia emocjonalne i psychiczne, wewnątrzustrojowe ogniska zakażenia. W leczeniu najczęściej stosuje się podawane miejscowo glikokortykosteroidy oraz stymulujący mieszki włosowe minoksydyl. Niekiedy dermatolog decyduje się na włączenie doustnych sterydów lub cyklosporyny A – terapia jest ustalana indywidualnie dla każdego pacjenta.

Skuteczność baricytynibu w leczeniu AA

Skuteczność i bezpieczeństwo preparatu zatwierdzonego przez FDA do leczenia łysienia plackowatego badano w dwóch randomizowanych, podwójnie zaślepionych, kontrolowanych placebo badaniach z udziałem pacjentów z co najmniej 50% wypadaniem włosów na skórze głowy od ponad sześciu miesięcy, mierzonym za pomocą specjalnego narzędzia o nazwie Alopecia Tool. Badani codziennie otrzymywali placebo – 2 lub 4 mg baricytynibu. Oceniając skuteczność leku, uwzględniono odsetek pacjentów, którzy po 36 tygodniach leczenia osiągnęli co najmniej 80% pokrycie skóry głowy owłosieniem.

Najczęściej występujące skutki uboczne stosowania leku zawierającego opisywaną substancję to m.in.: infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, hipercholesterolemia, bóle głowy, trądzik, zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit, zakażenia dróg moczowych, podwyższenie prób wątrobowych (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP), zapalenie mieszków włosowych. Baricytynibu nie powinno się stosować w skojarzeniu z innymi inhibitorami JAK, lekami immunosupresyjnymi (m.in. z cyklosporyną) czy też immunomodulatorami.