Odświeżacz powietrza używany w mieszkaniu, nad łóżkiem
Arkadiusz Dąbek

Czy odświeżacze powietrza mogą być szkodliwe dla zdrowia?

Odświeżacze powietrza mają za zadanie eliminować niepożądane zapachy obecne w domu, a także wypełniać przestrzeń przyjemną wonią. Niestety, okazuje się, że w chemicznych mieszankach, z których składają się odświeżacze, często znajdują się bardzo szkodliwe dla organizmu człowieka substancje. Warto wiedzieć, jakie są alternatywy dla sprzedawanych w sklepach odświeżaczy.   

Odświeżacze powietrza to mieszaniny substancji chemicznych, które są uwalniane w postaci cząsteczek zapachowych. Mają one na celu „oszukać” zmysł węchu – maskują na pewien czas przykre zapachy, sprawiając że ich nie czujemy (nie usuwają jednak nieprzyjemnych woni). Odświeżacze mogą zawierać substancje o udowodnionym szkodliwym działaniu na organizm człowieka, dlatego też przy ich zakupie należy zwracać uwagę na skład. Dobrym rozwiązaniem jest także samodzielne ich przygotowanie, z wykorzystaniem naturalnych olejków eterycznych.

Odświeżacze powietrza jako źródło niebezpiecznych LZO

Odświeżacze powietrza są używane od dziesięcioleci do maskowania nieprzyjemnych zapachów, w znanej nam dziś formie występują od lat 50. XX wieku. Produkty te mogą mieć różną postać, dostępne są m.in. aerozole, żele czy świece. Wbrew założeniu, że mają roztaczać w pomieszczeniu wyłącznie przyjemną woń, mogą emitować szereg potencjalnie szkodliwych dla człowieka substancji. Z badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wynika, że 72,8% społeczeństwa używa odświeżaczy powietrza lub dezodorantów przynajmniej raz w tygodniu, natomiast badanie populacji europejskiej wykazało, że są one stosowane w około 40% gospodarstw domowych.

Odświeżacze powietrza zwierają liczne substancje chemiczne, które mogą mieć negatywne oddziaływanie na zdrowie. Stanowią one główne źródło lotnych związków organicznych (LZO) znajdujących się wewnątrz budynków, tuż za nimi znajdują się: farby, kleje, spoiwa, paliwa i produkty spalania, wykładziny oraz inne tekstylia. Wpływ na organizm człowieka zależy od ich ilości w powietrzu, częstotliwości kontaktu, toksyczności oraz indywidualnych reakcji, niemniej szacuje się, że LZO stanowią 60% wszystkich substancji zanieczyszczających atmosferę, a 73% z nich widnieje na liście związków kancerogennych.

Jakie szkodliwe dla człowieka substancje mogą zawierać odświeżacze powietrza?

  • formaldehyd (aldehyd mrówkowy) – to jeden z najniebezpieczniejszych związków chemicznych. Ma postać gazu o charakterystycznym, silnym zapachu, bardzo łatwo dostaje się do organizmu. W niewielkich ilościach nie jest szkodliwy, jeśli jednak człowiek ma kontakt z formaldehydem regularnie, ekspozycja na niego może doprowadzić do astmy oskrzelowej
  • benzen i jego pochodne – to szkodliwe dla człowieka związki chemiczne, które mogą powodować ostre oraz przewlekłe zatrucia. Jeśli ilość toksyn jest stosunkowo niewielka, zwykle objawami są bóle głowy, nudności, zmęczenie (przeważnie jest to tzw. zatrucie inhalacyjne). Długotrwałe narażenie na benzen prowadzi do uszkodzenia układu nerwowego oraz szpiku kostnego, co może z kolei doprowadzić do wystąpienia białaczki
  • acetaldehyd – to substancja skrajnie łatwopalna oraz silnie drażniąca (działa drażniąco przede wszystkim na oczy oraz drogi oddechowe). Posiada udowodnione działanie rakotwórcze
  • ftalany – są związkami chemicznymi otrzymywanymi z kwasu ftalowego. Działają toksycznie na układ hormonalny, m.in. na pracę tarczycy, oraz na układ nerwowy. W badaniach na zwierzętach udowodniono ich negatywny wpływ na rozrodczość
  • syntetyczne substancje aromatyczne – mogą mieć działanie drażniące na błony śluzowe, silnie alergizują.

Badania wykazały, że używanie odświeżaczy powietrza, zwłaszcza tych w aerozolu, nawet raz w tygodniu może zwiększać ryzyko zachorowania na astmę u dorosłych. W innych testach udowodniono, że dzieci kobiet ciężarnych, które stosowały odświeżacze, znacznie częściej zapadały na infekcje układu oddechowego po urodzeniu. Również ich negatywny wpływ na układ hormonalny, nerwowy oraz działanie rakotwórcze niektórych substancji w nich zawartych zostało potwierdzone przez naukowców.

Powiązane produkty

Jak przygotować domowy odświeżacz powietrza? 

Dobrą alternatywą dla odświeżaczy powietrza dostępnych w sklepach, które mogą zawierać szkodliwe dla zdrowia substancje, są te zrobione samodzielne. Do ich przygotowania najlepiej jest użyć olejków eterycznych – są to substancje wonne pozyskiwane z roślin (świeżych bądź suszonych), od setek lat stosowane w aromaterapii.

W zależności od tego, z jakiego surowca zostały pozyskane olejki, mogą mieć one odmienne właściwości. Olejki tymiankowy, cedrowy, goździkowy działają przeciwzapalnie, lawendowy czy z drzewa herbacianego – kojąco na układ nerwowy, a sosnowy, eukaliptusowy i pichtowy – antybakteryjnie oraz przeciwwirusowo. Można je dodać do wody wymieszanej z sodą oczyszczoną, przelać do spryskiwacza i rozpylić w pomieszczeniu lub zastosować jako dodatek kominka zapachowego.

  1. S. Kim, S.-H. Hong, Ch.-Ke. Bong, M.-H. Cho, Characterization of air freshener emission: the potential health effects, „The Journal of Toxicological Sciences” 2015, v. 40, nr 5.
  2. Ch. Nordqvist, Air fresheners can trigger allergy symptoms, „medicalnewstoday.com” [online], https://www.medicalnewstoday.com/articles/237311#1, [dostęp:] 30.05.2022.
  3. A. Steinemann, Ten questions concerning air fresheners and indoor built environments, „Building and Environment” 2017, v. 111.
  4. Toxic chemicals in air fresheners, „madesafe.org” [online], https://www.madesafe.org/toxic-chemicals-in-air-fresheners/, [dostęp:] 30.05.2022.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij