Biceps – budowa, funkcje, urazy mięśnia dwugłowego ramienia

Mięsień dwugłowy ramienia, zwany także bicepsem (łac. biceps brachii), jest wrzecionowatą, zaobloną tkanką złożoną z dwóch brzuśćców. Biegnie od łopatki aż do kości promieniowej. Przyczep głowy długiej jest zlokalizowany w okolicy guzka nadpanewkowego łopatki oraz obrąbka stawowego. Przyczepy głowy krótkiej bicepsa to wyrostek kruczy łopatki i dystalnie – guzowatość kości promieniowej. Biceps umożliwia zginanie ramienia oraz zginanie i odwracanie przedramienia. Jakie urazy bicepsów są najczęstsze?

1. Biceps – funkcje mięśnia dwugłowego ramienia
2. Biceps – zapalenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia
3. Biceps – uszkodzenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia
4. Biceps – zerwanie bicepsa
5. Biceps – fizjoterapia przy urazach mięśnia dwugłowego ramienia
6. Biceps – ćwiczenia. Co robić, by uniknąć urazów?

Biceps – funkcje mięśnia dwugłowego ramienia

Musculus biceps brachii jest mięśniem dwustawowym. Jego podstawowe funkcje to wspomaganie unoszenia ramienia, odwodzenie oraz obracanie do wewnątrz. Głowa krótka mięśnia dwugłowego ramienia dodatkowo odpowiada za przywiedzenie ramienia. W stawie łokciowym mięsień biceps odpowiada za zgięcie oraz supinację przedramienia. Do wygenerowania największej siły dochodzi podczas napięcia włókien w pozycji odwrócenia przedramienia. 

Biceps – zapalenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia

Stan zapalny dwugłowego mięśnia ramienia może generować także problemy z barkiem, np. niestabilność czy uszkodzenie stożka rotatorów. Do objawów nadwyrężonego bicepsa zalicza się: tkliwość oraz ból mięśnia dwugłowego ramienia, narastanie dolegliwości podczas wykonywania ruchów ramienia nad głową, topografię bólu usytuowanej w dolnej część kości ramiennej. Niekiedy pojawiają się: trzeszczenie, chrupanie oraz zwiększona wrażliwość okolicy ramienia. 

Biceps – uszkodzenie ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia

Ból ramienia może także oznaczać naderwanie mięśnia dwugłowego. Może ono wystąpić w okolicy przyczepu bliższego lub dalszego. W zależności od stopnia urazu dokonuje się trzystopniowej stopniowej klasyfikacji. W pierwszym stopniu dochodzi jedynie do nadmiernego rozciągnięcia struktury mięśnia, drugi stopień oznacza naderwanie, a trzeci zerwanie mięśnia dwugłowego ramienia.

Do najczęstszych przyczyn uszkodzenia ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia zalicza się uprawianie sportów mocno angażujących mięsień i wymagających jego nieustannego napinania, poza tym może to być uraz w postaci upadku na wyprostowaną rękę. Do objawów naderwania bicepsa zaliczamy: osłabienie siły mięśniowej, tkliwość bólową, bolesne ograniczenie zakresu ruchomości, dolegliwości w górnej części ramienia, zasinienia, mimowolne skurcze podczas wykonywania ruchów ramienia oraz obrzęk.

Biceps – zerwanie bicepsa

Zerwanie mięśnia dwugłowego ramienia to całkowite oddzielenie jego przyczepu od kości. Przyczyny są niemal identyczne, jak w przypadku naderwania włókien. Tyle, że w tej sytuacji występują dodatkowe obciążenia w postaci przebytych wcześniej urazów łokcia, barku, systematyczny brak rozgrzewki przed ćwiczeniami, wcześniejsze incydenty naderwania czy notoryczne przeciążenia. Do objawów zerwania bicepsa zalicza się: bolesne ograniczenie zakresu ruchomości, nagle pojawiający się ból w górnej części ramienia i barku, krwiaki, trzask słyszalny podczas urazu, wyczuwalne palpacyjnie przesuwalne zgrubienia  i zagłębienia w strukturze mięśnia.

Znacząca utrata siły mięśniowej po kontuzji zazwyczaj jest wskazaniem do operacji zerwanego bicepsa. Najczęściej wykonuje się wówczas przecięcia ścięgna w odpowiednim miejscu i dokonuje się przytwierdzenia go do kości w innym miejscu niż dotychczas. 

Biceps – fizjoterapia przy urazach mięśnia dwugłowego ramienia

Rehabilitacja bicepsa obejmuje dobór zaopatrzenia ortopedycznego w postaci ortez i temblaków, które są szczególnie ważne w przypadku przerwania ciągłości włókien, gdyż stwarza się w ten sposób warunki do ich efektywniejszej i szybszej odbudowy, regeneracji.

Zaleca się także przyjmowanie preparatów zawierających chondroitynę, kwas hialuronowy oraz kolagen typu II. Wspomaga to procesy odbudowy i regeneracji chrząstki stawowej oraz pozostałych tkanek. W procesie leczenia wykorzystywane są także iniekcje z bogatopłytkowego osocza oraz leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. 

Biceps – ćwiczenia. Co robić, by uniknąć urazów?

Ćwiczenia na biceps powinny spełniać także rolę profilaktyczną i zabezpieczać przed wystąpieniem bólu mięśnia dwugłowego ramienia. Przykładowy zestaw to:

1. Pozycja: stanie w rozkroku na szerokości bioder. Tułów pochylony do przodu, kończyna górna wyprostowana w stawie łokciowym oparta ręką o powierzchnię stołu. Druga ręka chwyta za łokieć. Ruch polega na powolnym docisku w kierunku stołu z jednoczesnym przesuwaniem tułowia w przód i rozciąganiem mięśnia dwugłowego. Należy to wykonać w 2 seriach po 8 powtórzeń.
2. Pozycja: leżenie na boku, kończyny dolne ugięte w stawach biodrowych i kolanowych. Kończyna górna wyciągnięta przed siebie. Palce ustawione w stronę sufitu tak, że w stawie łokciowym osiągamy kąt 90 stopni. Ruch polega na próbie obniżania ramienia z wykorzystaniem przeciwnej kończyny, łopatki utrzymywane są blisko kręgosłupa. Ćwiczenie wykonujemy w 3 powtórzeniach przez 30 sekund. 
3. Pozycja: stanie w rozkroku na szerokości bioder. Kończyny górne zgięte w stawach łokciowych, przedramiona ustawione w supinacji, w rękach 0,5 kg ciężarki. Ruch polega na powolnym zginaniu i prostowaniu kończyn w stawach łokciowych. Ćwiczenie wykonujemy w 2 seriach po 10 powtórzeń. 
4. Pozycja: leżenie na boku. Kończyna górna zgięta do 90 stopni w stawie łokciowym, ustawiona przy tułowiu. Ruch polega na unoszeniu przedramienia w kierunku sufitu i utrzymaniu pozycji skrajnej przez 3-5 sekund. Ramię pozostaje nieruchomo. Stopniowo możemy dodawać obciążenie, trzymając w ręce ciężarek o wadze 0,3-0,5 kg. Ćwiczenie wykonujemy w 2 seriach po 10 powtórzeń.

Systematyczne wykonywanie ćwiczeń na biceps w domu pozwala utrzymać sprawność funkcjonalną kończyny górnej oraz chroni przed skutkami groźnych urazów.