Zerwany mięsień – co robić?

Naciągnięcie mięśnia to uszkodzenie jego struktury lub też tkanki włóknistej – ścięgna, które pozwala przytwierdzić włókna mięśniowe do kości. Drobne urazy mogą jedynie nadwyrężyć mięsień lub też samo ścięgno, podczas gdy poważniejsze kontuzje często doprowadzają do częściowego przerwania włókien lub nawet całkowitego zerwania.  

Zerwany mięsień – co to oznacza?

Zerwanie mięśnia oznacza, że nastąpiło całkowite przerwanie ciągłości tkanki w jednym z kilku miejsc. Najczęściej jest to w okolicy połączenia mięśniowo-ścięgnistego, rzadziej w samym mięśniu czy w miejscu przyczepu do kości. Dzięki ścięgnom tkanka mięśniowa ma możliwość generowania siły niezbędnej do ruchu. Układ kostny stanowi pewnego rodzaju rusztowanie i miejsce przyczepu mięśni. Obecnie stosuje się trzystopniową skalę uszkodzeń tkanki mięśniowej:

• stopień pierwszy – określa się jako uszkodzenie o charakterze łagodnym; jest to mniej niż 5% zniszczonych włókien; pojawia się zaledwie niewielka utrata siły i nieznaczne ograniczenia ruchu,
• stopień drugi – uszkodzenie jest bardziej rozległe z większą ilością zaangażowanych włókien mięśniowych; nie dochodzi tutaj jednak do całkowitego przerwania tkanki; utratę siły oraz możliwości ruchowych opisuje się jako znaczne,
• stopień trzeci – całkowite zerwanie mięśnia; może pojawić się wyczuwalny defekt, wada mięśnia lub struktury ścięgnistej.  

Przyczyny zerwanego mięśnia

W warunkach fizjologicznych wszystkie mięśnie harmonijnie pracują, zapewniając siłę i stabilizację oraz pozostałe warunki do wykonania danej aktywności. Podczas gwałtownych ruchów wymagających nagłej zmiany kierunku, zadziałania eksplozywnej siły czy nagłego odepchnięcia siła działająca na jednostkę mięśniowo-ścięgnistą może przekraczać granicę wytrzymałości tej tkanki. Jednym słowem dochodzi do urazu w postaci częściowego lub całkowitego zerwania mięśnia. Takie kontuzje występują wówczas, kiedy znajduje się on w maksymalnym rozciągnięciu.

Objawy zerwanego mięśnia

Do kluczowych objawów mogących świadczyć o zerwaniu mięśnia zalicza się:

• nagły ból, który zwiększa swoją intensywność podczas aktywności włókien mięśniowych,
• obrzęk,
• zasinienie, czasem może pojawić się rozległy krwiak,
• utrata siły mięśniowej,
• zmniejszenie zakresu ruchomości w stawach,
• dolegliwości bólowe, które się pojawiają mają charakter „dźgania”,
• bardzo często pojawia się podniesienie temperatury wokół miejsca urazu.

Jak odróżnić zerwanie od naderwania i naciągnięcia mięśnia?

Zazwyczaj odróżnienie zerwania od naciągnięcia i naderwania mięśnia w 100% jest możliwe po wykonaniu badań diagnostycznych. Przeprowadzone badanie fizykalne oraz wywiad pomagają wstępnie ustalić możliwy rodzaj urazu.  W ciężkich przypadkach lekarz jest w stanie wyczuć nieprawidłowości oraz defekty w miejscu, w którym doszło do całkowitego rozerwania tkanki.

Stosowane badania obrazowe to rentgenodiagnostyka, ultrasonografia i rezonans magnetyczny. Pierwsze z nich pomaga wykluczyć zbliżone objawowo złamanie lub zwichnięcie jako przyczyny prezentowanych dolegliwości. Niekiedy wraz z przyczepem ścięgnistym dochodzi do oderwania fragmentu kostnego, co również da się zauważyć na zdjęciu RTG. Czyste urazy tkankowe są jednak nieuchwytne na rentgenie. Wówczas stosuje się badanie MRI (rezonans magnetyczny). Pomaga to z dużą precyzją ustalić miejsce urazu oraz to, czy doszło do całkowitego czy też częściowego rozerwania włókien. Dodatkowo pomaga uwidocznić ewentualne nagromadzenie dużej ilości krwi, do którego często dochodzi po ciężkich obrażeniach.

Leczenie i rehabilitacja zerwanego mięśnia – co stosować?

Kiedy mięsień jest całkowicie zerwany, najpewniej konieczna będzie interwencja chirurgiczna. Prowadzi to bowiem do znacznego upośledzenia funkcji oraz wyłączenia z jakiejkolwiek aktywności, w której uczestniczy dany mięsień. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów uprawiających sport wyczynowo.

Co stosuje się na zerwany mięsień? Poza zabiegami rekonstrukcji tkanek wykorzystuje się także leki o działaniu przeciwbólowym oraz zastrzyki z bogatopłytkowego osocza, które wspomagają proces gojenia i regeneracji tkanek. Pomocna będzie również odpowiednia dieta, która przy uwzględnieniu produktów o działaniu przeciwzapalnym będzie wspomagać procesy naprawy uszkodzonego mięśnia.

Niejednokrotnie stosuje się także kilkutygodniowe usztywnienie, opatrunek ochronny, aby stworzyć jeszcze korzystniejsze warunki do procesu gojenia. W dalszej kolejności przy zerwanym mięśniu, kiedy jest to już możliwe, stosuje się fizjoterapię. Ma ona na celu przywrócenie możliwie największej sprawności kontuzjowanego mięśnia, mobilizację blizny w celu ograniczenia zrostów oraz zapobieganie ponownym kontuzjom i urazom w tej okolicy.

Leczenie zerwanego mięśnia powinno być nastawione na przygotowanie strukturalne oraz doskonalenie możliwości funkcjonalnych uszkodzonych tkanek. W tym celu najczęściej korzysta się z szerokiej gamy zabiegowej fizykoterapii jak np. laser, prądy lecznicze, hydroterapia. W głównej mierze wykorzystuje się jednak metody umożliwiające prowadzenie terapii funkcjonalnej, jak np. PNF, suche igłowanie, terapia powięziowa, osteopatia czy różne rodzaje masażu i form terapii tkankowej.

Pomocne mogą być także okłady z woreczków z lodem oraz stosowanie maści na zerwane mięśnie z substancjami o działaniu regeneracyjnym, przyspieszającym gojenie i przeciwzapalnym. W tej kwestii należy jednak zawsze zasięgnąć porady lekarza.