MCHC – badanie, podwyższone, niskie, interpretacja wyników

Średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej, czyli erytrocycie, można oznaczyć, wykonując badanie morfologii krwi, co zostanie oznaczone na wyniku skrótem MCHC. Niskie lub wysokie MCHC może wskazywać na szereg zaburzeń, niemniej zazwyczaj nie stanowi samodzielnego parametru, dzięki któremu diagnozuje się chorobę. Jakie są normy MCHC i przyczyny zaburzeń tego wskaźnika? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.

MCHC to parametr obrazujący średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej. Często myli się go ze wskaźnikiem MCH, czyli tym, który pozwala określić średnią masę hemoglobiny w erytrocycie. MCHC nie jest samodzielnym parametrem laboratoryjnym, który można pojedynczo oznaczyć w rutynowym badaniu. Stanowi on integralną część badania morfologii krwi i wyliczany jest automatycznie z wartości innych składowych badania morfologicznego. Morfologia krwi, a wraz z nią MCHC to badania wykonywane przede wszystkim u pacjentek ciężarnych, w różnicowej diagnostyce niedokrwistości i u osób z podejrzeniem innych chorób, mogących przebiegać z anemią.

Co to jest MCHC? Czym się różni od MCH?

Badanie morfologiczne krwi obwodowej jest podstawowym, przesiewowym badaniem diagnostycznym, którego wyniki pozwalają ilościowo i jakościowo ocenić komórki stanowiące składowe krwi ludzkiej, czyli elementy morfotyczne krwi. W badaniu morfologii ocenia się zatem erytrocyty – krwinki czerwone, leukocyty – krwinki białe i trombocyty – płytki krwi oraz ilość krwinek czerwonych i płytkowych w stosunku do objętości krwi pełnej, czyli hematokryt (HCT) i płytkokryt (PCT). Automatyzacja badania morfologicznego umożliwia między innymi oznaczenie poziomu hemoglobiny (HGB), czyli barwnika hemowego zawartego w krwinkach czerwonych i odpowiedzialnego za wiązanie tlenu. Obok MCHC, HCT i HGB morfologia krwi obwodowej pozwala także na oznaczenie pozostałych parametrów czerwonokrwinkowych, tj. MCV (średniej objętości krwinki czerwonej), MCH (średniej masy hemoglobiny w krwince czerwonej) i MCHC – średniego stężenia hemoglobiny w krwince czerwonej (ang. Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration) oraz RDW – wskaźnika anizocytozy, czyli zróżnicowania wielkości krwinek czerwonych. Oznaczenie MCHC stanowi jedną z integralnych części automatycznego oznaczenia morfologii krwi obwodowej, nie jest natomiast samodzielnym badaniem diagnostycznym. Poziom MCHC można wyliczyć, dzieląc masę hemoglobiny przez wartość hematokrytu (HGB/HCT). Niektóre analizatory hematologiczne umożliwiają także zliczenie liczby retikulocytów (RET), stanowiących niedojrzałe formy krwinek czerwonych obecne we krwi obwodowej.

Badanie MCHC – wskazania do badania

Morfologia krwi, a wraz z nią badanie MCHC, rutynowo i profilaktycznie powinny być wykonywane u pacjenta co najmniej raz do roku, a u pacjentek ciężarnych częściej, zgodnie ze wskazaniami lekarza prowadzącego. W stanach zaburzeń zdrowia podstawowe wskazania do wykonania badania morfologii krwi, a wraz z nim do oznaczenia poziomu MCHC, stanowi złe samopoczucie pacjenta, w tym osłabienie, zmęczenie, zawroty głowy, bezsenność, utrata wagi i apetytu, bladość lub duszności po wysiłku fizycznym. Morfologia krwi stanowi również podstawowe badanie wykonywane w diagnostyce niedokrwistości i nadkrwistości oraz przy podejrzeniu stanów zapalnych i alergicznych, chorób nowotworowych, hematologicznych, zakaźnych, pasożytniczych.

Badanie MCHC – przygotowanie i przebieg do badania

Przed badaniem morfologii krwi i MCHC pacjent powinien być na czczo, to jest przez 8 do 12 godzin wstrzymać się od przyjmowania pokarmów i słodzonych napojów, żucia gumy i palenia papierosów. Bezpośrednio przed badaniem należy natomiast powstrzymać się od dużego wysiłku fizycznego oraz – o ile to możliwe i po konsultacji z lekarzem prowadzącym – od przyjmowania leków. Krew do oznaczenia morfologii standardowo pobiera się w godzinach porannych z wkłucia do żyły łokciowej, a u dzieci lub osób, u których trudniej pobrać krew możliwe jest pobranie krwi metodą kapilarną z opuszki palca. W przypadku noworodków krew do badania zwykle pobiera się z pięty.

Wyniki MCHC – normy dla dzieci, mężczyzn, dzieci

Należy pamiętać, że bez wzięcia pod uwagę wyników pozostałych parametrów czerwonokrwinkowych oraz stanu klinicznego pacjenta nie ma możliwości oceny wyników badania samego MCHC. Normy MCHC podawane są zwykle w jednostkach mmol/L lub g/dL i nie różnią się znacząco w zależności od płci i wieku pacjenta, podobne są więc dla kobiet i mężczyzn oraz dla dorosłych i dzieci. Przeciętny wynik badania MCHC powinien mieścić się w granicach od ok. 19,2 do 23,6 mmol/L (31-38 g/dL). Krwinki czerwone pacjentów z obniżonym poziomem MCHC określane są jako niedobarwliwe (hipochromiczne), natomiast krwinki pacjentów z podwyższonym MCHC nazywane są krwinkami nadbarwliwymi (hiperchromicznymi).

Przyczyny i objawy niskiego MCHC

Do przyczyn obniżonego poziomu MCHC mogą należeć m.in. skutkujące anemią niedobory żelaza, krwawienia (w chorobie nowotworowej, wrzodach żołądka lub wynikające z obfitych miesiączek), zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej prowadzące do przewodnienia organizmu, długotrwałe przyjmowanie NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych) lub rzadko występujące genetyczne niedokrwistości typu talasemii, przebiegające z upośledzeniem wytwarzania hemoglobiny i charakteryzujące się zaburzonym kształtem erytrocytów. Obniżone MCHC może również występować u pacjentek ciężarnych. Do objawów obniżonego MCHC mogą należeć m.in. złe samopoczucie pacjenta, bladość, zmęczenie, wypadanie włosów, zwiększona potliwość, bóle i zawroty głowy, osłabienie, kołatania serca czy duszności.

Sprawdź, jakie preparaty z żelazem znajdziesz na DOZ.pl

Przyczyny i objawy wysokiego MCHC

Podwyższone MCHC występuje u pacjentów dużo rzadziej niż obniżone. Do przyczyn podwyższonego poziomu MCHC mogą należeć: NAIH (autoimmunologiczna niedokrwistość hemolityczna) przebiegająca z niszczeniem własnych krwinek czerwonych pacjenta; toczeń rumieniowaty układowy; choroby hematoonkologiczne (np. niektóre chłoniaki); niedokrwistość z niedoboru witaminy B12 (niedokrwistość makrocytowa); dziedziczna sferocytoza charakteryzująca się występowaniem u pacjenta kulistych krwinek czerwonych, krócej żyjących i bardziej podatnych na zniszczenie; niedokrwistości hemolityczne; niektóre choroby wątroby; nadczynność tarczycy oraz przyjmowanie niektórych leków (np. immunosupresyjnych lub chemioterapeutyków).

Objawy podwyższonego MCHC różnią się między sobą w zależności od choroby podstawowej, która występuje u pacjenta. Do wspólnych objawów niedokrwistości hemolitycznych i makrocytowych należą m.in.: zmęczenie, osłabienie, bladość, powiększona śledziona czy kołatanie serca. Dla pacjentów z niedokrwistością hemolityczną charakterystyczne może być wystąpienie żółtaczki, natomiast pacjenci z niedokrwistością makrocytową z niedoboru witaminy B12 skarżyć się mogą na utratę masy ciała i apetytu, biegunki, problemy z pamięcią i koncentracją oraz wypadanie włosów i kruchość paznokci. Pacjenci chorzy na sferocytozę mogą mieć objawy niedokrwistości oraz problemy z powstawaniem kamieni żółciowych. U pacjentów z nadczynnością tarczycy występuje głównie zmęczenie, utrata masy ciała, kołatanie serca, niepokój i uczucie głodu.

Badanie MCHC – cena/refundacja, skierowanie

Gdy skierowanie na badanie morfologii,  a więc wraz z nią na oznaczenie poziomu MCHC, otrzymamy od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, koszt badania pokryje Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Jeżeli zdecydujemy się na oznaczenie morfologii krwi prywatnie, badanie wykonamy w każdym rutynowym medycznym laboratorium diagnostycznym, a jego koszt wyniesie kilkanaście złotych. Należy pamiętać, by otrzymane wyniki skonsultować z lekarzem zlecającym badanie. Weźmie on pod uwagę nie tylko wartości pojedynczych oznaczeń, ale też wywiad kliniczny, wskazania do badania i aktualny stan zdrowia pacjenta i w razie wykrycia nieprawidłowości skieruje pacjenta na dalsze badania specjalistyczne.