Jak działają tabletki na rzucenie palenia? Czy te preparaty pomagają nie przytyć w trakcie kuracji?

Palacze, którzy chcą rzucić nałóg, próbują wspomóc ten proces, stosując tzw. tabletki na rzucanie palenia zawierające w swoim składzie cytyzynę albo żywicę nikotynową. Działanie tych substancji ma na celu pozbycie się uczucia głodu nikotynowego, a tym samym skuteczne rzucenie palenia, niemniej mechanizm ich wpływu na organizm jest odmienny. Przyjmuje się, że cytyzyna zwiększa skuteczność zerwania z nałogiem lepiej niż wykorzystywana w nikotynowej terapii zastępczej żywica nikotynowa, jednak cechuje się także większą ilością działań niepożądanych. Jakie to skutki uboczne? Czy można nie przytyć, rzucając palenie? Oraz co wspólnego mają antydepresanty z rzucaniem palenia? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

Uzależnienie od nikotyny jest trwałe i trudno z nim zerwać. Podstawą pozytywnych rezultatów i pozbycia się nałogu jest silna motywacja i samozaparcie. Można jednak ułatwić ten proces, stosując preparaty wspomagające rzucenie palenia. Wśród często stosowanych produktów możemy wyróżnić tabletki z cytyzyną, która łączy się z receptorami nikotynowymi w mózgu lub nikotynową terapię zastępczą (np. w postaci żywicy nikotynowej) dostarczającą kontrolowaną ilość nikotyny.

Czym jest nikotynizm?

Nikotynizm definiowany jest jako fizyczne i psychiczne uzależnienie od nikotyny, które w konsekwencji prowadzi do długotrwałych uszkodzeń organizmu. Najczęściej nałóg ten powoduje uszkodzenia w obrębie układu oddechowego, a najbardziej obciążonym narządem są płuca. Z tego powodu palacze narażeni są na zachorowanie na: nowotwory płuc, przełyku, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), rozedmę, astmę, zapalenie oskrzeli. Dym tytoniowy wpływa również niekorzystnie na serce i układ krążenia, co może prowadzić do rozwinięcia miażdżycy, choroby wieńcowej, dusznicy bolesnej, wystąpienia zawału serca, niedokrwienia kończyn oraz impotencji u mężczyzn.

Tabletki na rzucenie palenia – jak stosować?

Pośród dostępnych preparatów wspomagających proces rzucania palenia można wymienić tabletki z bupropionem, które wydawane są wyłącznie z przepisu lekarza, czyli na receptę. Jest to lek z kategorii środków przeciwdepresyjnych. Mechanizm jego działania polega na hamowaniu wychwytu zwrotnego neuroprzekaźników – noradrenaliny i dopaminy – oraz powinowactwie i blokowaniu receptora nikotynowego. Dzięki zwiększeniu poziomu substancji ograniczających stany depresyjne bupropion wpływa na złagodzenie objawów po odstawieniu papierosów. Leczenie tym preparatem powinno trwać minimum siedem tygodni. Wskazane jest rozpoczęcie leczenia jeszcze przed zaprzestaniem przyjmowania wyrobów tytoniowych. Najkorzystniejsze jest zakończenie palenia papierosów w ciągu drugiego tygodnia terapii. Tabletkę z preparatem należy połykać w całości, niezależnie od posiłku.

W przypadku tabletek z cytyzyną pełna kuracja trwa 25 dni. W tym czasie należy postępować zgodnie ze specjalnym schematem stosowania.

Osoba uzależniona od nikotyny powinna najpóźniej w piątym dniu terapii zaprzestać palenia papierosów. Zapalenie później, chociażby jednego papierosa, może zmniejszyć trwałość leczenia nikotynizmu. Jeśli palący przerwie z jakiegoś powodu kurację cytyzyną, wówczas ponowne jej rozpoczęcie może nastąpić dopiero po upływie 2–3 miesięcy.

Podczas stosowania preparatów zawierających w swoim składzie żywicę nikotynową należy starać się całkowicie ograniczyć palenie papierosów. Produkt z NTZ podaje się w momencie odczuwania potrzeby zapalenia wyrobu tytoniowego. Wskazane jest przyjmowanie od 8 do 12 tabletek dziennie. Maksymalnie można zastosować 15 tabletek na dobę. W takich dawkach zalecane jest używanie preparatów w postaci nikotynowej terapii zastępczej przez okres sześciu tygodni. W tym czasie powinno nastąpić stopniowe przezwyciężenie nikotynizmu. Następnie powoli zmniejsza się ilość przyjmowanych tabletek na dobę. W momencie osiągnięcia progu 1–2 tabletek dziennie można zakończyć kurację. Po zaprzestaniu leczenia, gdy pojawi się silna chęć sięgnięcia po papierosy, można wspomóc się tabletką z nikotyną. Produkt z NTZ nie powinien być stosowany dłużej niż 9 miesięcy.

Cytyzyna – właściwości i bezpieczeństwo stosowania

Cytyzyna jest naturalną substancją pochodzenia roślinnego. Otrzymuje się ją z nasion występującego w Europie złotokapu pospolitego. Ze względu na podobne działanie do nikotyny, polegające na pobudzaniu autonomicznego układu nerwowego, jest ona z powodzeniem stosowana w terapii uzależnienia od palenia papierosów. Cytyzyna łączy się z receptorami nikotynowymi w mózgu 7-krotnie silniej niż nikotyna i jest aktywna w organizmie przez 4–6 godzin. Stymuluje w ten sposób uwalnianie dopaminy, która wyzwala uczucie zadowolenia zbliżone do tego po wypaleniu papierosa. Jednak w przeciwieństwie do nikotyny nie ma potencjału uzależniającego. Cytyzyna łagodzi uczucie głodu nikotynowego, które często powoduje niemożność zerwania z nałogiem. Dodatkowo powoduje wydzielanie adrenaliny oraz wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Stosowanie preparatów z tą substancją pomimo korzystnego wpływu na nikotynizm może również spowodować wystąpienie pewnych skutków ubocznych. Zaobserwowano zwiększony apetyt, wzrost masy ciała, rozdrażnienie, drażliwość, osłabienie, bóle głowy i brzucha, zaburzenia gastryczne, spadek libido oraz surrealistyczne i koszmarne sny. Najczęściej wymienione objawy niepożądane mogą się pojawić w początkowym okresie terapii, co przypisuje się także konieczności zajęcia myśli inną przyjemną czynnością, tak aby nie myśleć o nałogu i skutecznie rzucić palenie. Preparaty z cytyzyną można kupić w cenie od ok. 45 do 60 zł.

Żywica nikotynowa – właściwości i bezpieczeństwo stosowania

Żywica nikotynowa wykorzystywana jest do produkcji nikotynowych gum do żucia i pastylek do ssania. Umożliwia łatwiejsze zerwanie z uzależnieniem od wyrobów tytoniowych. W wymienionych produktach nikotyna związana jest z żywicą jonowymienną. Pozwala to na stopniowe uwalnianie nikotyny oraz ułatwia jej wchłanianie przez błony śluzowe jamy ustnej. W ten sposób dostarczana jest mniejsza, kontrolowana ilość nikotyny niż podczas palenia, ale wystarczająca na pozbycie się chęci sięgnięcia po papierosa. Następuje zmniejszenie głodu nikotynowego oraz ograniczenie objawów związanych z rzucaniem nałogu, co w połączeniu z silną wolą zwiększa szanse na trwałe zaprzestanie palenia.

W początkowym okresie stosowania, zwłaszcza pomiędzy trzecim a czwartym tygodniem, mogą pojawić się łagodne działania niepożądane w postaci:

• bólu i zawrotów głowy,
• zaburzeń snu,
• nudności,
• wymiotów,
• zwiększonego wydzielania śliny,
• czkawki,
• bólu jamy ustnej i gardła oraz mięśni żuchwy.

Kontrolowana ilość nikotyny czy „wypieranie nikotyny z organizmu”? Co jest skuteczniejsze?

W Nowej Zelandii przeprowadzono badanie porównawcze na grupie 1310 codziennie palących uzależnionych od nikotyny dorosłych osób. Osoby te wykazywały dużą motywację do zerwania z nałogiem. Połowa badanych przyjmowała przez okres 25 dni cytyzynę, a druga część przez 2 miesiące otrzymywała nikotynową terapię zastępczą (NTZ). Wspomagająco rzucający palenie mogli korzystać z telefonicznego wsparcia psychologów. Po upływie miesiąca wytrwałość w niepaleniu wykazało 40% osób z grupy przyjmującej cytyzynę oraz 31% dorosłych poddanych NTZ. Lepsze rezultaty dla terapii cytyzyną zaobserwowano także po okresie tygodnia, 2 miesięcy i pół roku. Jednak w przypadku stosowania antagonisty receptorów nikotynowych grupa przyjmująca ten preparat częściej wskazywała wystąpienie działań niepożądanych, zwłaszcza w postaci nudności, wymiotów i problemów ze snem. Badacze sugerują, że cytyzyna wydaje się być skuteczniejsza we wspomaganiu rzucenia palenia w porównaniu z nikotynową terapią zastępczą. Jednak również powodowała więcej działań niepożądanych.

Skutki uboczne zażywania tabletek pomagających rzucić palenie. Czy wpływają one na płodność i potencję kobiet i mężczyzn?

Stosowanie preparatów wspomagających rzucenie palenia może wiązać się z wystąpieniem działań niepożądanych. W przypadku preparatów z cytyzyną osłabienie popędu płciowego odnotowywano u jednej na sto osób badanych. Niekiedy występują również zmęczenie, rozdrażnienie, spadek nastroju, które nie sprzyjają kontaktom seksualnym. Tabletki z nikotyną wspomagające rzucenie palenia nie powinny wpływać na potencję kobiet i mężczyzn, ponieważ głównie za to działanie odpowiedzialne są toksyczne substancje zawarte w dymie tytoniowym, a nie sama nikotyna. Jednakże, jak większość preparatów, mogą powodować wystąpienie skutków ubocznych. Zazwyczaj pojawiają się bezsenność, drażliwość, bóle głowy, zapalenie gardła, nudności, wymioty i czkawka. Zarówno preparatów z cytyzyną, jak również nikotynowej terapii zastępczej nie należy stosować w ciąży oraz okresie karmienia piersią.

Rzucanie palenia a tycie – czy tabletki z cytyzyną lub żywicą nikotynową pomagają ograniczyć podjadanie?

Podczas rzucania palenia nieprzyjemnym efektem ubocznym jest wzrost masy ciała. Związane jest to z odstawieniem nikotyny, która zmniejsza apetyt oraz przyspiesza metabolizm. Tyciu po odstawieniu wyrobów tytoniowych sprzyja także podjadanie, które jest nasilone w tym okresie, ponieważ pozwala zająć czymś ręce oraz zahamować głód nikotynowy.