Cytyzyna – składnik tabletek na rzucanie palenia. Jak działa?

Cytyzyna jest substancją naturalną pochodzenia roślinnego. Jej działanie jest zbliżone do nikotyny, jednak jest ona pozbawiona efektu uzależniającego. Dlatego może być z powodzeniem stosowana u osób chcących zerwać z nałogiem nikotynizmu. Cytyzyna znacząco zwiększa skuteczność procesu rzucania palenia, umożliwia stopniowe zmniejszenie uzależnienia od nikotyny, przy czym jest bezpieczna w stosowaniu i powoduje nieliczne działania niepożądane.

Co to jest cytyzyna?

Cytyzyna jest naturalną substancją pozyskiwaną z nasion złotokapu pospolitego występującego powszechnie w południowo-wschodniej Europie. Ze względu na podobne działanie do nikotyny jest z powodzeniem stosowana we wspomaganiu procesu rzucenia palenia. W czasie II wojny światowej była używana przez żołnierzy w celu wywołania uczucia przyjemności zbliżonego do tego po zapaleniu papierosa. Następnie w drugiej połowie XX wieku naukowcy związani z badaniami nad metodami zwiększającymi skuteczność zerwania z nałogiem tytoniowym zainteresowali się działaniem cytyzyny i rozpoczęli szersze badania nad mechanizmem jej działania. Wzrost zainteresowania badaczy tą substancją i uzyskane w eksperymentach korzystne efekty umożliwiły wprowadzenie cytyzyny jako środka wspomagającego walkę z nałogiem u osób uzależnionych od wyrobów tytoniowych.

Mechanizm działania cytyzyny

Mechanizm działania cytyzyny polega na łączeniu się z acetylocholinergicznymi receptorami nikotynowymi w mózgu w sposób podobny do nikotyny. Jednak to połączenie jest o wiele silniejsze niż nikotyny, ponieważ jest 7-krotnie trwalsze. Cytyzyna, tworząc silniejsze wiązanie z receptorem, sukcesywnie wypiera z niego nikotynę. W ten sposób pobudza autonomiczny układ nerwowy i następuje łagodne zwiększanie stężenia dopaminy w mózgu.

Czy tabletki na rzucenie palenia są skuteczne i pomagają zerwać z nałogiem?

Stosowanie preparatów wspomagających rzucenie palenia jest pomocne i zwiększa skuteczność zerwania z nałogiem. Dostępne w aptekach preparaty z cytyzyną wspomagają leczenie zespołu uzależnienia od nikotyny, co zostało potwierdzone w badaniach. Podczas ich zażywania należy się ściśle stosować do zaleceń producenta umieszczonych w ulotce, co gwarantuje uzyskanie lepszych efektów. Niektóre dane wskazują, że skuteczność rzucenia palenia po zastosowaniu terapii z cytyzyną zwiększa się nawet o ok. 60–80%. Jednak bez silnej woli palacza i konsekwencji w zaprzestaniu stosowania wyrobów tytoniowych żadne preparaty nie będą wystarczające.

Jakie są skutki uboczne kuracji antynikotynowej z użyciem cytyzyny?

Cytyzyna jest stosunkowo bezpieczna i dobrze tolerowana przez organizm. Niewiele osób, porównywalnie do placebo, przerywa terapię ze względu na działania niepożądane. W badaniach klinicznych odnotowywano jedynie łagodne skutki uboczne związane ze stosowaniem cytyzyny. Były to głównie objawy ze strony przewodu pokarmowego w postaci: suchości w jamie ustnej, bólu brzucha, nudności, wymiotów, biegunki, zmiany smaku w ustach lub zgagi. Częste skutki uboczne stosowania tabletek na rzucenie palenia z cytyzyną to: prowadzące do przybrania na wadze zwiększenie apetytu, rozdrażnienie, dziwne, koszmarne sny, zaburzenia snu, wahania nastroju, stany lękowe oraz trudności w koncentracji. Objawy niepożądane występowały najczęściej na początku kuracji, jednak wraz z jej upływem ustępowały. Możliwe również, że działania niepożądane były spowodowane odstawieniem nikotyny, a nie stosowaniem preparatu z cytyzyną.

Przeciwwskazania do stosowania cytyzyny, czyli kto nie powinien używać tabletek na rzucanie palenia

Preparaty z cytyzyną są przeciwwskazane do stosowania w przypadku nadwrażliwości na tę substancję czynną oraz w okresie ciąży i laktacji. Nie należy ich również stosować w niektórych chorobach, jak: niestabilna postać dławicy piersiowej, zaburzenia rytmu serca, a także po przebytym w niedalekim czasie zawale serca lub udarze mózgu. Ze względu na brak badań niewskazane jest stosowanie produktów z cytyzyną u dzieci oraz dorosłych po 65. roku życia.

Powinno się zachować ostrożność i prowadzić kurację pod kontrolą lekarza wśród pacjentów chorujących na: niewydolność lub chorobę niedokrwienną serca, nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, cukrzycę, niewydolność nerek lub wątroby, schizofrenię, guza nadnerczy, chorobę wrzodową, refluks przełyku, nadczynność tarczycy. Producenci nie wskazują na jakikolwiek związek przyjmowania cytyzyny z jedzeniem lub piciem, w tym z alkoholem.

Czy kurację antynikotynową należy doprowadzić do końca, nawet jeśli nie odczuwamy już głodu nikotynowego?

Zazwyczaj jedno opakowanie preparatu z cytyzyną wystarcza na pełną kurację, która średnio trwa 25 dni. Osoba zrywająca z nałogiem musi odstawić palenie wyrobów tytoniowych najpóźniej w 5. dniu leczenia. Bezwzględnie nie można od tego czasu spożyć nawet jednego papierosa, co jest kluczowe dla osiągnięcia sukcesu kuracji antynikotynowej. Terapię należy przeprowadzić do końca zgodnie z zaleceniami producenta co do przyjmowania leku. W przypadku przerwania stosowania cytyzyny lub powrotu do nałogu w trakcie kuracji należy odstawić preparat. Ponowne leczenie można rozpocząć po upływie 2–3 miesięcy.

Co jest skuteczniejsze w rzucaniu palenia – cytyzyna czy żywica nikotynowa?

Eksperci wskazują, że najlepszą skuteczność we wspomaganiu rzucenia palenia przynosi stosowanie cytyzyny. W Nowej Zelandii przeprowadzono eksperyment w grupie dorosłych uzależnionych od nikotyny, palących każdego dnia. Osoby te wykazywały znaczną determinację w chęci zerwania z nałogiem. Połowie badanych podawano preparat z cytyzyną, natomiast pozostałym nikotynową terapię zastępczą (NTZ). Po upływie miesiąca terapii 40% osób z pierwszej grupy nadal trwało w niepaleniu papierosów, zaś w drugiej części badanych stosujących NTZ – 31%. Wyniki badania sugerują, że leczenie cytyzyną w porównaniu do żywicy nikotynowej umożliwia lepszą skuteczność w rzuceniu palenia. Jednakże w przypadku osób stosujących tę substancję częściej zgłaszano występowanie skutków ubocznych, przede wszystkim ze strony przewodu pokarmowego (nudności, biegunka) oraz w postaci koszmarnych snów.

Cena kuracji antynikotynowej – ile kosztują tabletki pomagające rzucić palenie?

W aptekach dostępne są produkty lecznicze w formie tabletek na rzucenie palenia z cytyzyną w cenie około 50–55 zł. W jednym opakowaniu znajduje się 100 tabletek, z których każda zawiera 1,5 mg cytyzyny. Jest to wystarczająca ilość na przeprowadzenie pełnej kuracji antynikotynowej.