Mielopatia – przyczyny, objawy i leczenie mielopatii szyjnej i piersiowej

Czym jest mielopatia?

Mielopatia to masywny, długotrwały ucisk na rdzeń kręgowy, który w połączeniu ze stenozą kanału kręgowego prowadzi do niedokrwienia i uszkodzeń w obrębie tkanki nerwowej. Schorzenie to jest najczęściej następstwem chorób o podłożu zwyrodnieniowym. Taki stan doprowadza do stopniowej utraty funkcji ruchowych i poważnych ubytków neurologicznych. 

Ta dysfunkcja wydaje się być o tyle poważna, że tkanka, która uległa uszkodzeniu nie regeneruje się. Oznacza to, iż nabyte już uszkodzenia, wynikające z ucisku poprzez chociażby przepuklinę, mogą być nieodwracalne. Ze względu na możliwą lokalizację mówi się o mielopatii szyjnej, piersiowej i lędźwiowej. Schorzenie upośledza funkcje rdzenia kręgowego. 

Mielopatia – przyczyny

Wśród możliwych przyczyn mielopatii wyróżnia także się między innymi zmiany o charakterze urazowym – wypadki komunikacyjne czy upadki z wysokości. Podłożem opisywanego schorzenia może okazać się również występujący guz. Przebyta radioterapia, utrata dużej ilości krwi, zaburzenia ukrwienia rdzenia, zapalenie rdzenia kręgowego też sprzyjają powstawaniu mielopatii.

Do czynników ryzyka zalicza się także palenie tytoniu, spożywanie nadmiernej ilości alkoholu, otyłość, uprawianie sportu mocno obciążającego narząd ruchu, siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej i częste przeciążenia. 

Mielopatia szyjna

Jest najczęściej spotykaną formą tego chorzenia, zmiany są zlokalizowane w odcinku szyjnym kręgosłupa. Występowanie wyłącznie objawów sugerujących mielopatię, nie musi od razu oznaczać, że mamy z nią do czynienia. W tym celu należy wykonać szereg badań i czynności diagnostycznych. Mielopatia szyjna może objawiać się m.in. bólem szyi, sztywnością karku, bólami głowy, zaburzeniami czucia kończyn dolnych i osłabieniem ich mięśni, niezgrabnym chodem, nietrzymaniem moczu i stolca.

Mielopatia piersiowa

Ten rodzaj mielopatii obejmuje zmiany w odcinku piersiowym kręgosłupa, najczęściej jest rezultatem zmian o podłożu zwyrodnieniowym. Wśród pozostałych czynników mogących predysponować do dysfunkcji w tym rejonie wyróżnia się także urazy, przepuklinę oraz zmiany wytwórcze. Objawy mielopatii piersiowej to np. ból kręgosłupa w odcinku piersiowym promieniujący wzdłuż żeber, trudności w oddychaniu, inkontynencja, zaburzenia funkcji seksualnych, osłabienie kończyn górnych.

Mielopatia – objawy

Podsumowując, objawy mielopatii to przede wszystkim:

• ból w obrębie szyi, ramion, kończyn dolnych oraz w dolnej części pleców,
• występowanie drętwienia i mrowienia, 
• osłabienie siły mięśniowej,
• problem z wykonaniem drobnych czynności motorycznych,
• zaburzenia wzorca chodu,
• osłabienie kontroli oddawania moczu i stolca.

Należy podkreślić, że dokładne objawy będą uzależnione od lokalizacji zmian. Mogą obejmować także bóle głowy od kręgosłupa szyjnego czy drętwienie kończyn dolnych będące następstwem zmian umiejscowionych w odcinku lędźwiowym. Objawy neurologiczne są tutaj dominujące. 

Mielopatia – diagnostyka

Celem różnicowania mielopatii z innymi schorzeniami zaleca się wykonanie zdjęć RTG lub – dla lepszego zobrazowania struktury rdzenia i kanału kręgowego – rezonansu magnetycznego kręgosłupa (np. rezonans magnetyczny kręgosłupa szyjnego). 

Inną procedurą diagnostyczną jest mielografia. Polega ona na zastosowaniu połączenia środka kontrastowego i promieni rentgenowskich w czasie rzeczywistym. W ten sposób jesteśmy w stanie ujawnić ewentualne nieprawidłowości w rdzeniu kręgowym. Innym badaniem jest sprawdzanie przewodnictwa nerwowego z użyciem elektromiografii. Poza obrazowaniem stosuje się testy, które nie pozwalają jednak jednoznacznie potwierdzić czy też wykluczyć choroby.

Mielopatia – leczenie

Przebieg procesu leczenia mielopatii uzależniony jest oczywiście od przyczyny schorzenia. W niektórych sytuacjach choroba może mieć charakter nieodwracalny, wówczas postępowanie ma na celu jedynie złagodzenie bólu. W łagodnych postaciach można leczenie ograniczyć do farmakoterapii i stosowania zaopatrzenia ortopedycznego w postaci gorsetów. Należy jednak pamiętać, że nie usuwa to przyczyny – ucisku na rdzeń. 

Postępowanie neurochirurgiczne stosowane jest w bardziej zaawansowanych przypadkach. Obejmuje odbarczenie kręgosłupa, co zmniejsza wyraźnie kompresję na rdzeń. W zależności od przyczyny takiego stanu może to być resekcja wyrośli kostnych, mikrodiscektomia czy inne tego typu zabiegi. 

W sytuacji, gdy przyczyną mielopatii jest stenoza kanału kręgowego, wykonuje się zabieg tzw. laminoplastyki, czyli odbudowywania jego. Bardzo rzadko stosuje się rodzaj zabiegu określany jako fuzja. Dokonuje się wówczas zespolenia poszczególnych kręgów ze sobą, co w przeciwieństwie do laminoplastyki uniemożliwia zachowanie elastyczności kręgosłupa. 

Mielopatia – rehabilitacja

Do głównych celów rehabilitacji zalicza się zmniejszanie bólu, zapobieganie pogorszeniu objawów neurologicznych, poprawę już istniejących deficytów oraz przywrócenie funkcji. Stosowane są różnorakie procedury z wykorzystaniem zarówno fizykoterapii, jak i kinezyterapii, są to m.in.: techniki terapii manualnej, ćwiczenia stabilizacji tułowia, ćwiczenia propriocepcji, trening reedukacji posturalnej, joga, metoda PNF czy metoda McKenziego. Nie oznacza to, że są to jedyne skuteczne metody w walce z opisywanym schorzeniem. Jest ich o wiele więcej i nie sposób wymienić wszystkich. 

To z kolei oznacza przerwanie łańcucha łączącego mielopatię z jej przyczynami. Stosowanie odpoczynku, rozsądne planowanie aktywności adekwatnie do swoich możliwości dodatkowo będzie sprzyjało utrzymaniu dobrej kondycji.