Koronawirus u dzieci – jak rozpoznać? Kiedy zgłosić się do lekarza?

Zakażenie koronawirusem u dzieci najczęściej ma przebieg bezobjawowy lub postać łagodnie wyrażonych objawów infekcji dróg oddechowych i przewodu pokarmowego. Leczenie COVID-19 u dzieci, podobnie jak u dorosłych, polega na łagodzeniu symptomów choroby. Większość dzieci z zakażeniem SARS-CoV-2 może być leczona w warunkach domowych i nie wymaga hospitalizacji czy specjalistycznego leczenia. Groźnym powikłaniem zakażenia koronawirusem u dzieci jest pediatryczny wieloukładowy zespół zapalny, czasowo związany z zakażeniem SARS-CoV-2.  

Koronawirus u dzieci – charakterystyka

Według aktualnie dostępnych danych medycznych dotyczących zakażeń wirusem SARS-CoV-2 u dzieci można wnioskować, że dzieci stanowią mały procent ogólnie rozpoznawanych zakażeń koronawirusem (w skali światowej jest to około 1–2% potwierdzonych testami przypadków).  

Wbrew wcześniejszym podejrzeniom, że dzieci nie zakażają się koronawirusem, obecnie przypuszcza się, że ulegają one zakażeniu z podobną częstotliwością jak dorośli, jednakże zazwyczaj choroba ma postać bezobjawową lub łagodnych, niecharakterystycznych objawów. Podobnie jak w przypadku dorosłych gorszy przebieg zakażenia koronawirusem obserwuje się u dzieci posiadających przewlekłe choroby współistniejące, zwłaszcza te obniżające naturalną odporność organizmu.  

Objawy koronawirusa u dzieci 

Objawy zakażenia koronawirusem u dzieci mają najczęściej łagodniejszy charakter niż te obserwowane u dorosłych. Dzieci zdecydowanie częściej niż dorośli przechodzą chorobę bezobjawowo. Dlatego też są one często źródłem zakażenia dla pozostałych domowników i osób z otoczenia.  

Do najczęstszych objawów COVID-19 u dzieci, czyli choroby wywołanej zakażeniem koronawirusem, zalicza się: 

• kaszel – najczęściej suchy, o różnym nasileniu, 
• gorączka lub stan podgorączkowy – temperatura ciała u dzieci z COVID-19 rzadko przekracza 38°C, 
• katar, uczucie zatkanego nosa 
• ból gardła – często opisywane jest uczucie drapania w gardle, 
• nudności i wymioty, 
• biegunka, bóle brzucha, 
• ogólne osłabienie, 
• bóle głowy. 

Ze względu na nasilenie objawów COVID-19 u dzieci wyróżnia się następujące formy przebiegu choroby koronawirusowej: 

• bezobjawowy – dzieci nie prezentują żadnych objawów zakażenia SARS-CoV-2, zakażenie jest potwierdzone wynikiem dodatnim testu, który jest wykonywany najczęściej ze względów epidemiologicznych (kontakt z chorą osobą, wymaz przed planowaną hospitalizacją).  
• łagodny przebieg choroby – występują nieznacznie wyrażone objawy infekcji górnych dróg oddechowych, takie jak gorączka, katar, kaszel, ból gardła oraz bóle mięśni oraz dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (biegunka, wymioty). 
• umiarkowany – objawy zapalenia płuc (gorączka, kaszel, osłabienie), obecność zmian osłuchowych nad polami płucnymi.  
• ciężki – obserwuje się zapalenie płuc z dusznością, objawy nieżytu żołądkowo-jelitowego, pogarszający się stan dziecka. 
• krytyczny – objawy niewydolności oddechowej, uszkodzenia mięśnia sercowego lub nerek.  

Koronawirus u dzieci – co powinno zaniepokoić rodzica i kiedy powinien skontaktować się z lekarzem? 

Zakażenie koronawirusem u dzieci najczęściej ma łagodny lub bezobjawowy przebieg. Większość dzieci z COVID-19 nie wymaga hospitalizacji ani specjalistycznego leczenia. Zalecane postępowanie u dziecka z COVID-19 polega na łagodzeniu objawów tj. obniżaniu gorączki, zapobieganiu odwodnieniu podczas biegunki lub wymiotów, leczenie przeciwbólowe oraz spoczynkowy tryb życia.  

Pediatryczny wieloukładowy zespół zapalny 

Groźnym powikłaniem przechorowania COVID-19 (nawet bezobjawowego) jest pediatryczny wieloukładowy zespół zapalny, czasowo związany z zakażeniem SARS-CoV-2 (PIMS-TS), który rozwija się po około 3–4 tygodniach od zakażenia koronawirusem. Do objawów PIMS-TS zalicza się bóle brzucha, biegunkę, wymioty, nudności, uogólnioną wysypkę skórną, zaczerwienione spojówki, płaczliwości i rozdrażnienie, wysoką gorączkę trwającą dłużej niż 5 dni oraz dysfunkcję mięśnia sercowego i zaburzenia krzepnięcia.  

Leczenie COVID-19 u dzieci 

Zakażenie koronawirusem zarówno u dzieci, jak i u dorosłych jest trudne do odróżnienia od typowych objawów infekcji dróg oddechowych czy przewodu pokarmowego. Postępowanie w łagodnych objawach zarówno koronawirusowych jak i tych o innej etiologii jest podobne i polega na łagodzeniu objawów choroby. W przypadku pojawienia się gorączki należy podać paracetamol lub ibuprofen dla dzieci (wbrew wcześniejszym przypuszczeniom jest on bezpieczny w zakażeniu COVID-19). U dzieci z wymiotami lub biegunką należy zapobiegać odwodnieniu, podając doustne płyny nawadniające (elektrolity).