RTG kręgosłupa lędźwiowego – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja, cena
Michalina Mendyka

RTG kręgosłupa lędźwiowego – badanie, wskazania, przeciwwskazania, refundacja, cena

Ból kręgosłupa lędźwiowego, określany przez pacjentów także jako ból krzyża, ból korzonków lub ból na dole pleców, jest głównym wskazaniem do wykonania RTG tego obszaru. Aby wykonać prześwietlenie lędźwi, konieczne jest posiadanie skierowania lekarskiego, które można uzyskać od lekarza pierwszego kontaktu lub ortopedy czy neurologa. Jak wygląda przygotowanie do rentgenu kręgosłupa lędźwiowego, czy kobieta w ciąży może mieć wykonane RTG tego obszaru i ile kosztuje to prześwietlenie wykonane prywatnie? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

RTG (rentgen, prześwietlenie) kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego to szybkie, bezbolesne i łatwo dostępne badanie, które umożliwia wykrycie patologii tego odcinka. Najczęściej jest to jedno z pierwszych badań zlecanych w przypadku dolegliwości bólowych dolnej części pleców, przez pacjentów często określanych jako ból krzyża.

RTG kręgosłupa lędźwiowego – co to jest i na czym polega badanie?

Prześwietlenie kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego polega na użyciu promieniowania jonizującego w celu zobrazowania układu kostno-stawowego badanego obszaru. Rentgen kręgosłupa lędźwiowego to tzw. metoda z wyboru, co oznacza, że zleca się go w pierwszej kolejności pacjentom, którzy skarżą się na ból dolnej części pleców. Jeśli RTG jest niewystarczające, lekarz może zlecić tomograf komputerowy kręgosłupa lub rezonans magnetyczny tego obszaru. Zazwyczaj rentgen wykonuje się na aparatach cyfrowych, tzn. zdjęcie przesyłane jest bezpośrednio do opisowni lekarskiej, a pacjent otrzymuje je na płycie CD/DVD (zamiast kliszy).

Należy jednak pamiętać, że jeszcze nie w każdym gabinecie lekarskim znajduje się komputer, przez co odczyt wyniku w formie cyfrowej może okazać się niemożliwy, dlatego najlepiej posiadać obie wersje: analogową (zdjęcie na kliszy) i cyfrową (płyta CD/DVD).

Standardowo wykonuje się zdjęcie w projekcji AP (przednio-tylne) oraz zdjęcie boczne. Inną, rzadziej stosowaną metodą jest projekcja skośna (na otwory międzykręgowe). Dodatkowo można wykonać zdjęcia czynnościowe, czyli zdjęcie w maksymalnym pochyleniu oraz odchyleniu tułowia (podobnie jak w kręgosłupie szyjnym). Dzięki temu możliwa jest diagnoza w kierunku niestabilności kręgosłupa lędźwiowego oraz stawów.

Na prawidłowo wykonanym RTG widoczne są następujące struktury:

  • 5 kręgów lędźwiowych,
  • kość krzyżowa,
  • kość guziczna,
  • ostatni (12) kręg kręgosłupa piersiowego,
  • stawy międzykręgowe.

RTG kręgosłupa lędźwiowego – wskazania do badania

Głównym wskazaniem do badania RTG jest diagnostyka dolegliwości bólowych oraz sztywności kręgosłupa lędźwiowego. Za pomocą RTG możliwe jest wykluczenie wad postawy, zmian pourazowych, wad wrodzonych lub przerzutów nowotworowych do kości. Przerzuty to częste powikłanie u pacjentów onkologicznych, chorujących m.in. na raka piersi lub gruczołu krokowego. Objawiają się one silnym bólem, który ma charakter miejscowy bądź promieniujący. Lekarz skieruje pacjenta na badanie także wówczas, kiedy chce wykluczyć/potwierdzić zmiany zwyrodnieniowe, w tym dyskopatię. Często pacjenci kierują się do lekarza po skierowanie na RTG kręgosłupa lędźwiowego, jeśli domowe sposoby na złagodzenie bólu krzyża zawodzą. Poza prześwietleniem mają wykonywane również inne badania w celu wykluczenia lub zlokalizowania przepukliny kręgosłupa, której objawy są na tyle uciążliwe, że utrudniają życie pacjentowi.

Powiązane produkty

RTG kręgosłupa lędźwiowego – przeciwwskazania do badania

Jedynym przeciwwskazaniem do badania jest ciąża. Jest to przeciwwskazanie względne, co oznacza, że dopuszcza się wykonanie badania, gdy stan pacjentki się pogarsza, a nie ma możliwości wykonania innych bezpieczniejszych badań obrazowych (np. rezonansu magnetycznego kręgosłupa lędźwiowego). Przed badaniem należy koniecznie powiadomić elektroradiologa o ciąży. Jeśli pacjentka nie jest pewna, czy jest w ciąży, badanie powinno być przełożone w celu wykonania testu ciążowego.

RTG kręgosłupa lędźwiowego – jak wygląda badanie?

Osoba badana powinna zgłosić się na czczo na prześwietlenie kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego, czyli po upływie 6–8 godzin od ostatniego posiłku, i po wypróżnieniu. Dzień przed badaniem należy zastosować lekkostrawną dietę oraz unikać spożywania produktów, które mogą wywoływać powstawanie nadmiernej ilości gazów, np. warzyw strączkowych lub napojów gazowanych. Dodatkowo zaleca się, aby pacjent dzień przed oraz rano w dniu badania przyjął preparat na wzdęcia. Nie należy przed badaniem palić papierosów i żuć gumy, ponieważ oba te produkty powodują przyspieszenie pracy jelit. Jeśli pacjent posiada poprzednie wyniki badań dotyczące kręgosłupa lędźwiowego, powinien również zabrać je ze sobą. Przed wykonaniem zdjęcia należy się rozebrać, tzn. zdjąć dolną część garderoby (spodnie lub spódnicę z wyjątkiem bielizny) oraz ubrania z metalowymi elementami w obrębie nadbrzusza i dolnej części klatki piersiowej, tak aby badany obszar był widoczny dla elektroradiologa. Bielizna nie może zawierać żadnych metalowych elementów. W trakcie badania pacjent znajduje się w pozycji leżącej na stole diagnostycznym lub w pozycji stojącej, opierając się plecami o detektor (urządzenie do przetwarzania promieniowania jonizującego). Lampa rentgenowska znajduje się nad lub przed pacjentem. W zależności od ilości wykonanych zdjęć całkowity czas badania wynosi od 5 do 15 min.

RTG kręgosłupa lędźwiowego – najczęstsze pojęcia diagnostyczne w opisach badań

Kręgosłup w odcinku lędźwiowym oznaczany jest literą L. Kość krzyżową oznacza się literą S, a kość guziczną Co. W opisie badania lekarz posługuje się nazewnictwem kręgów od L1 (pierwszy kręg kręgosłupa lędźwiowego) do L5. Najczęstszym zdiagnozowanym schorzeniem w badaniu RTG są zmiany zwyrodnieniowe, w tym dyskopatia, czyli zwyrodnienie krążka międzykręgowego. Na zdjęciu widoczne jest to poprzez obniżenie wysokości krążka. Skutkiem wysunięcia się części krążka międzykręgowego poza przestrzeń międzykręgową jest przepuklina. Objawy przepukliny to m.in. ból pleców, pieczenie, drętwienie i mrowienie najczęściej jednej strony (prawej lub lewej). Zmiany zwyrodnieniowe mogą obejmować też trzony kręgowe – spondyloza. Innym opisywanym schorzeniem jest kręgozmyk – spondylolisteza – przemieszczanie się kręgów względem siebie. Badanie może również wykluczyć złamanie kompresyjne kręgu (powoduje zapadnięcie i zmniejszenie wysokości kręgu). W RTG możliwe jest zdiagnozowanie wad postawy. Rozróżnia się lordozę, czyli nadmierne wygięcie kręgosłupa do przodu, oraz skoliozę – boczne skrzywienie kręgosłupa.

RTG kręgosłupa lędźwiowego – skierowanie, cena/refundacja badania

Na badanie RTG kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego wymagane jest skierowanie lekarskie – zarówno w ramach badań refundowanych przez NFZ, jak i tych wykonywanych prywatnie. Można je uzyskać od lekarza POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) lub specjalisty. Cena prześwietlenia zależy od ilości wykonanych zdjęć oraz od placówki, w której pacjent chce wykonać badanie. Koszt rentgenu kręgosłupa lędźwiowego wynosi od 35 zł do 120 zł.

  1. B. Pruszyński, Diagnostyka obrazowa: podstawy teoretyczne i metodyka badań, Warszawa 2014.
  2. B. Pruszyński i in., Radiologia: diagnostyka obrazowa, RTG, TK, USG i MR, Warszawa 2014.
  3. J. P. Lampignano i in., Pozycjonowanie w radiografii klasycznej dla techników elektroradiologii, Wrocław 2019.
  4. N. Boos i in., Choroby kręgosłupa (Tom I-II), Warszawa 2016.
  5. J. Walecki, Diagnostyka obrazowa. Układ nerwowy ośrodkowy, Warszawa 2013.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij